การพัฒนาระบบบริการแม่และเด็กในถิ่นทุรกันดาร ชายแดนไทย-ลาว

บทคัดย่อ

หลายประเทศทั่วโลกยังคงเผชิญปัญหาในงานอนามัยแม่และเด็ก รวมถึงสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหา มุมมองของบุคลากรสาธารณสุข และพัฒนาแนวทางการแก้ไขปัญหางานอนามัยแม่และเด็กในพื้นที่แขวงบ่อแก้ว สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสานวิธี ระยะที่ 1 ใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับสภาพปัญหา แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างในการเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหา และแบบบันทึกการสังเกตภาคสนาม ในกลุ่มตัวแทนบุคลากรสาธารณสุข จำนวน 45 คน โดยวิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ระยะที่ 2 ใช้โปรแกรมฝึกอบรม แบบประเมินความรู้ และแบบประเมินการปฏิบัติ ในกลุ่มบุคลากรสาธารณสุข โดยวิธีกำหนดโควตา จำนวน 296 คน ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มเป้าหมายในช่วงเดือนมีนาคมถึงตุลาคม พ.ศ. 2566 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

            ผลการวิจัย พบว่า แนวโน้มอัตราการตายของมารดา อัตราการตายของเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี อัตราการฝากครรภ์อย่างน้อย 4 ครั้ง อัตราการทำคลอดโดยบุคลากรทางการแพทย์และอัตราการได้รับวัคซีนในเด็กอายุ 1 ปีมีแนวโน้มดีขึ้นแต่ยังคงเป็นปัญหาที่ท้าทายสำหรับพื้นที่แขวงบ่อแก้ว สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว สอดล้องกับผลการศึกษาเชิงลึกจากบุคลากรสาธารณสุขในระยะที่ 1 พบว่า บุคลากรส่วนใหญ่ทราบรายละเอียดเกี่ยวกับนโยบายด้านอนามัยแม่และเด็กของรัฐบาล ในขณะที่ปัญหาชนกลุ่มน้อย การคมนาคม การขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญ การขาดแคลนอุปกรณ์และยา การฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร และการสนับสนุนงบประมาณจากรัฐบาลยังคงเป็นปัญหาสำคัญ นอกจากนี้ พบว่าหลังเข้าร่วมโปรแกรมฝึกอบรมในงานอนามัยแม่และเด็ก ผู้ช่วยพยาบาล ผู้ช่วยแพทย์ และพยาบาล มีคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้และทักษะการปฏิบัติเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) ดังนั้น ปัญหาในงานอนามัยแม่และเด็กยังคงเป็นเรื่องท้าทายและควรได้รับการพัฒนาในหลายด้าน และควรมีการจัดโปรแกรมฝึกอบรมอย่างต่อเนื่องเพื่อส่งเสริมศักยภาพบุคลากรในงานอนามัยแม่และเด็ก