รูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายชุมชน ตำบลป่าเซ่า อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

         การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินรูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ ตำบลป่าเซ่า อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ โดยกระบวนการเสริมสร้างพลังอำนาจของ Gibson 4 ขั้นตอน กลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมการพัฒนาศักยภาพ เป็นผู้ดูแลผู้สูงอายุ จำนวน 30 คน ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามประเมินความรู้ในการดูแลฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุและการรับรู้พลังอำนาจตนเองของผู้ดูแลผู้สูงอายุ (มีค่าสัมประสิทธิ์อัลฟาของครอนบาค เท่ากับ 0.87) รวมทั้งการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้สถิติเชิงพรรณา สถิติทดสอบ Paired sample t-test และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

        ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุตามบริบทของชุมชนตำบลป่าเซ่า อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ คือ NIRACHALA Model ประกอบด้วย Network: การมีเครือข่ายการดูแลผู้สูงอายุ Interaction: การสร้างปฏิสัมพันธ์ Resource support: การสนับสนุนงบประมาณทั้งด้านการเงิน บุคลากรและวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ จากเทศบาลและหน่วยงานภาคีเครือข่าย Attitude: การสร้างทัศนคติทางบวกในการดูแลผู้สูงอายุให้กับกลุ่มผู้ดูแลและชุมชน Community: การเตรียมความพร้อมให้ชุมชน เกิดความเข้าใจ รับรู้คุณค่าของผู้สูงอายุ Home Health Care: จัดบริการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน Activity for Health: การจัดกิจกรรมเพื่อผู้สูงอายุ Literacy: การเสริมสร้างความรอบรู้ให้กับผู้ดูแล Achievement: การบรรลุความสำเร็จตามเป้าหมายการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุทั้งในระดับครอบครัวและชุมชน จนเป็นต้นแบบ “ระบบการดูแลผู้สูงอายุ โดยชุมชนท้องถิ่น” ซึ่งผลการใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ พบว่า หลังการพัฒนาศักยภาพ ผู้ดูแลผู้สูงอายุ  มีความรู้ความสามารถในการดูแลและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุมากกว่าก่อนการพัฒนาศักยภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และมีการรับรู้พลังอำนาจตนเองมากกว่าก่อนการพัฒนาศักยภาพ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

     ดังนั้น การเสริมพลังอำนาจและสร้างการมีส่วนร่วม ทำให้ได้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีกระบวนการพัฒนาการเรียนรู้และการดูแลอย่างเป็นระบบ รวมทั้งมีการติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง ซึ่งมีความเหมาะสมกับบริบทของพื้นที่และสามารถให้ผู้ดูแลนำไปใช้ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุได้