การศึกษาปัญหา อุปสรรค และความต้องการการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลผิวหนัง ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 จังหวัดสระแก้ว

ผู้แต่ง

  • จันทรรัตน์ จาริกสกุลชัย คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์
  • พรรณี บัญชรหัตถกิจ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎวไลอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ จังหวัดปทุมธานี
  • ทัศพร ชูศักดิ์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎวไลอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ จังหวัดปทุมธานี
  • รัฐพล ศิลปรัศมี คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎวไลอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ จังหวัดปทุมธานี

คำสำคัญ:

การใช้สมุนไพร, การดูแลผิวหนัง, ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัญหา อุปสรรคและความต้องการการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลผิวหนังของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 และ 2) ศึกษาการใช้สมุนไพรในสาธารณสุขมูลฐานของปราชญ์พื้นบ้านและบุคลากรแพทย์แผนไทย กลุ่มตัวอย่างในเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบไปด้วย ผู้ป่วย 8 คน ผู้ดูแล 8 คน บุคลากรการแพทย์แผนไทย 4 คน และปราชญ์พื้นบ้าน 4 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัย พบว่า 1) ปัญหาการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลผิวหนัง คือ การขาดความรู้ของโรคที่ส่งผลต่อปัญหาของผิวหนัง และผู้ป่วยส่วนใหญ่มีปัญหาผิวหนังอักเสบ แห้ง คัน 2) อุปสรรคการใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพปัจจุบัน คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ปัจจุบันไม่เหมาะสมกับสภาพปัญหาผิวของผู้ป่วยทั้งด้านประสิทธิภาพและการเพิ่มความแข็งแรงของผิวหนัง 3) ความต้องการการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลผิวหนัง คือ ผู้ป่วยมีความต้องการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของสมุนไพรไทยแต่จำกัดด้วยรูปแบบและความสะดวกการใช้ และสรรพคุณของสมุนไพร 4) การใช้งานสมุนไพรของปราชญ์พื้นบ้านและบุคลากรแพทย์แผนไทย พบว่า สมุนไพรส่วนใหญ่ที่นำมาใช้ดูแลกลุ่มผิวหนังอักเสบ คือ  ใบบัวบก ขมิ้นชัน ฟ้าทะลายโจร พญายอ และใบพลู

ผลการศึกษาครั้งนี้ ได้ข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการดูแลผิวหนังผู้ป่วยโรคเบาหวานกลุ่มที่มีภาวะผิวหนังอักเสบ สามารถพัฒนานวัตกรรมสมุนไพรที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพทางด้านผิวหนังให้อยู่ในมาตรฐานผลิตภัณฑ์สุขภาพ

เอกสารอ้างอิง

คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. (2560). บัวบก. สืบค้นจากhttps://thaicam.dtam.moph.go.th/ wp-content/uploads/2021/-2564.pdf

ณัฐวรรณ วรรณมณี, ภัทรดรา สิริวัฒนาวรกุล, สุกัญญา มูณี, อนงค์นาถ มณีโชติ, วิทวัส หมาดอี และ กุสุมาลย์ น้อยผา. (2564). การศึกษาสารพฤกษเคมีเบื้องต้น ปริมาณฟีนอลิกและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดสมุนไพรเพื่อพัฒนาเป็นเซรั่มสมุนไพรบํารุงมือ. วารสารหมอยาไทยวิจัย, 7(2), 31-44.

นทพร ชัยพิชิต. (2560). การบริบาลทางเภสัชกรรมในโรคผิวหนังอักเสบ. เชียงรายวารสาร, 9(2), 157-169.

ปัทมา แคสันเทียะ และทิพาพร กาญจนราช. (2563). ปัญหาและข้อเสนอแนะในการทดแทนยาแผนปัจจุบันด้วยยาสมุนไพรในโรงพยาบาลของรัฐ: การศึกษานำร่องจากมุมมองของบุคลากรทางการแพทย์ของโรงพยาบาลชุมชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารเภสัชกรรมไทย, 13(4), 836-847.

ผมหอม เชิดโกทา. (2563). สภาพปัญหาการอนุรักษ์พืชสมุนไพรพื้นบ้านของชุมชนตำบลหนองสังข์ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 14(3), 106-114.

วิชัย เอกพลากร; ลัดดา เหมาะสุวรรณ; นิชรา เรืองดารกานนท์; วราภรณ์ เสถียรนพเก้า; หทัยชนก พรรคเจริญ. (2561), สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.). นนทบุรี.

สามารถ ใจเตี้ย. (2560). ปัจจัยทำนายการใช้วัฒนธรรมสุขภาพเพื่อการเสริมสร้างสุขภาพของประชาชนลุ่มน้ำลี้ จังหวัดลำพูน. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน, 22(2), 150-158.

สายฝน ม่วงคุ้ม, พรพรรณ ศรีโสภา, วัลภา คุณทรงเกียรติ, ปณิชา พลพินิจ, วิภา วิเสโส, ชุติมา ฉันทมิตรโอภาส และชัยชาญ ดีโรจนวงศ์. (2563). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดแดงขนาดเล็กในผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 28(2), 74-84.

เสาวลักษณ์ เจริญสุข, ศิรินุช ศรีเจริญเวช, ภัสรา ลานเหลือ, อภิชญา นิยมจันทร์, ศนิ ใบไม้, กนกพร แผลงฤทธิ์ และศศิภา เพียรราลึก. (2566). ผลกระทบของภาวะน้าตาลในเลือดสูงต่อโครงสร้างของผิวหนังชั้นหนังแท้ในหนูที่ถูกเหนี่ยวนาให้เป็นเบาหวาน. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 12(3), 80-91.

อรมณี ประจวบจินดา, อินทัช ศักดิ์ภักดีเจริญ, ผกากรอง ทองดียิ่ง และสุมาลี ปานทอง. (2563). สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐานที่ช่วยรักษาอาการแพ้อักเสบของผิวหนังจากแมลงสัตว์กัดต่อย. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก, 18(3), 604-615.

International Diabetes Federation [IDF] Atlas.(2019). IDF Diabetes atlas (9th ed.). Retrieved October 5, 2024, from: http://www.diabetesatlas.org/resources/2024.

Quondamatteo F. Skin and diabetes mellitus: what do we know? Cell Tissue Res. 2014;355:1–21.

Walsh JW, Hoffstad OJ, Sullivan MO, Margolis DJ. Association of diabetic foot ulcer and death in a population-based cohort from the United Kingdom. Diabet Med., 33(11), 1493-8.

World Health Organization. (2021). World Health Statistics report 2021 monitoring health for the SDGs, sustainable development goals. https://apps.who.int/iris/handle /10665/342703

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

30-04-2025

รูปแบบการอ้างอิง

จาริกสกุลชัย จ., บัญชรหัตถกิจ พ. ., ชูศักดิ์ ท. ., & ศิลปรัศมี ร. . (2025). การศึกษาปัญหา อุปสรรค และความต้องการการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลผิวหนัง ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 จังหวัดสระแก้ว. วารสารศาสตร์สาธารณสุขและนวัตกรรม, 5(1), E276441. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/J-PHIN/article/view/276441