ประเมินฤทธิ์ยับยั้งแบคที่เรีย Staphylococcus aureus และ Methicillin-resistant Staphylococcus aureus ของสารสกัดจากสมุนไพรไทย 7 ชนิด

พฤทฐิภร ศุภพล; สุนิษา  คงพลับ; สุภาวดี  จันทร์แก้ว; อุสนา  ดือเลาะ; อาซูรา เจ๊ะบือราเฮง

ผู้แต่ง

พฤทฐิภร ศุภพล สาขาวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์พื้นฐาน คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000
สุนิษา คงพลับ สาขาชีววิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000
สุภาวดี จันทร์แก้ว สาขาชีววิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000
อุสนา ดือเลาะ สาขาชีววิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000
อาซูรา เจ๊ะบือราเฮง สาขาชีววิทยา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000

คำสำคัญ:

สมุนไพร, สารสกัดหยาบ, ฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรีย Staphylococcus aureus (SA) และ Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) ของสารสกัดจากสมุนไพรไทยจำนวน 7 ชนิด (ผิวมะนาว ใบตะไคร้ ใบมะกรูด เหง้าขมิ้นชัน ใบบัวบก ใบขี้เหล็ก และใบมะม่งหาวมะนาวโห่ โดยสกัดสารจากพืชด้วยเมทานอลและเฮกเซน จากนั้นนำสารสกัดหยาบทั้งหมดไปทดสอบฤทธิ์ต้านแบคทีเรียด้วยวิธี colorimetric broth microdilution หาค่าความเข้มข้นต่ำสุดของสารสกัดในการยับยั้งแบคทีเรีย (MIC) และค่าความเข้มข้นต่ำสุดของสารสกัดในการฆ่าแบคที่เรีย (MBC) ผลการทดสอบพบว่าสารสกัดเมทานอลจากเหง้าขมิ้นชันมีฤทธิ์ยับยั้ง S. aureus ATCC 25923 ดีที่สุดให้ค่า MIC 0.025 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และ MBC 0.2 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และยับยั้ง MRSA ให้ค่า MIC 0.5 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และ MBC 1.6 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ขณะที่สารสกัดเฮกเซนจากเปลือกมะนาว ใบตะไคร้ และใบมะกรูดสามารถยับยั้ง S. aureus ATCC 25923 ให้ค่า MIC เท่ากับ 0.1 0.5 และ 0.8 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ นอกจากนี้สารสกัดที่เหลือมีฤทธิ์ยับยั้งและฆ่าแบคทีเรียได้ต่ำ ให้ค่า MIC ในช่วง 3.2-12.8 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และ MBC มากกว่าหรือเท่ากับ 12.8 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร จากผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า สารสกัดจากพืชสมุนไพรบางชนิดเป็นแหล่งของสารออกฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียที่น่าสนใจซึ่งอาจนำไปสู่การใช้ประโยชน์ในอนาคต

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

นิตยา เขียวสะอาด, อัศวิน ดาดูเคล. โรคติดเชื้อในโรงพยาบาลและสถาณการณ์การดื้อยา. ว. การแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2558;22(1):81-92.

จิราภรณ์ บุราคร, เรือนแก้ว ประพฤติ. ผลของสารสกัดสมุนไพรพื้นบ้านไทยจำนวน 7 ชนิดต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย. ว. การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก 2555;10(1):11-22.

นิภาพรรณ มะลิซ้อน. แบคทีเรียดื้อยา: อดีตและปัจจุบัน. ว. อาหารและยา 2558;22(3):4-6.

ภโวทัย พาสนาโสภณ. สารออกฤทธิ์ในสมุนไพร. ว. วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี 2559;27(1):120-31.

วันเพ็ญ เพ็ชรจันทร์, ธีรพร กงบังเกิด. การศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดจากพืชในการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคในอาหารและการประยุกต์ใช้. ว. วิทยาศาสตร์ 2551;9(1-2):26-36.

วิภาวรรณ นีละพงษ์, บุษบา ผลโยธิน, วันเซ็ง สิทธิกิจโยธิน. การสกัดสารสำคัญจากสมุนไพรไทย: แบบผงแห้งและแบบสกัด. ว. วิชาการพระจอมเกล้าพระนครเหนือ 2562;29(1):157-66.

Nimrat S, Soodsawaeng P, Vuthiphandchai V. Chemical composition and antibacterial activity of ethanol extract of lemon grass (Cymbopogon citratus) on pathogenic bacteria: A review. J of Science and Technology Ubon Ratchathani University 2018;20(3):20-8.

ตยาคี พลล้ำ, รสจรินทร์ แซ่โซ, จุฑาวดี ฤทธิสอน, ธนภัทร สืบราศรี, อรอุมา จันทร์เสถียร. ฤทธิ์ต้านแบคทีเรียของสารสกัดจากใบสาบเสือและใบบัวบกต่อเชื้อสแตฟฟิโลคอคคัส ออเรียส. ว. วิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2565;16(1):99-105.

ณัฐริกา ขันเงิน, อรุณลักษณ์ โชตินาครินทร์, มนตรา ศรีษะแย้ม. การศึกษาสารสกัดจากลูกหว้าและมะม่วงหาวมะนาวโห่ในการยับยั้งจุลินทรีย์ก่อโรค. ว. วิทยาศาสตร์เกษตร 2562;50(1):262-7.

จันทนา กาญจน์กมล. ฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ต้านเซลล์มะเร็งของสารสกัดฝาง. ว. วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ววท) 2564;29(2):307-17.

สุกัญญา จันทร์สุนะ, ลลิตา เจริญทรัพย์, เยาวพา จิระเกียรติกุล, พรชัย หาระโคตร. ผลของอุณหภูมิและระยะเวลาการอบแห้งต่อปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระและความสามารถในการยับยั้งอนุมูลอิสระของใบบัวบก. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2563;28(12):2261-72.

วีรภัทร วิโนทพรรษ์. การประยุกต์ใช้เอนไซม์ในรูปอิสระและรูปตรึงสำหรับการสกัดสารธรรมชาติจากพืช. ว.รไทยไภษัชยนิพนธ์ 2557;9(1):57-70.

Aibinu I, Adenipekun T, Adelowotan T, Ogunsanya T, Odugbemi T. Evaluation of the antimicrobial properties of different parts of Citrus aurantifolia (Lime fruit) as used locally. African J of Traditional, Complementary and Alternative 2007;4(2):185-90.

สิริแข พงษ์สวัสดิ์, ทรงพล จำดิษฐ์. ฤทธิ์ต้านแบคทีเรียของเปลือกผลไม้บางชนิดต่อ Methicillin-resistant Staphylococcus aureus. ว. วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มทร. ธัญบุรี 2558;5(1):63-9.

ปวีณา วัดบัว, คุณานนท์ อั้นเต้ง, ณัฐวุฒิ วงษ์วิชา, ธนพล วัฒนาธร, อภิรักษ์ อินทชิต, นิจิโรจน์ จรัสบวรพันธ์. การยับยั้งแบคทีเรียของสารสกัดหยาบจากพืชสมุนไพรที่พบบริเวณโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าต่อเชื้อแบคทีเรียก่อให้เกิดกลิ่นเท้า. ว. วิชาการโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า 2559;14(1):131-6.

วนิดา ไทรชมพู, ภรณ์ประภา อ่วมนุช, กัลยา แสงฉวี, ปิลันธนา เลิศสถิตธนกร. การพัฒนาเม็ดบีดส์จากน้ำมันหอมระเหยที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อ Methicillin-resistant Staphylococcus aureus. ว. วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยปทุมธานี 2563;1(1):24-34.

วันเพ็ญ เพ็ชรจันทร์, ธีรพร กงบังเกิด. การศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดจากพืชในการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคในอาหารและการประยุกต์ใช้. ว. วิทยาศาสตร์และสิ่งแวดล้อม 2551;9(1-2):26-36.

มณฑล วิสุทธิ. สูตรผสมของสารสกัดจากพืชสำหรับยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคบางชนิด. ว. วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มทร. ธัญบุรี 2562;9(2):125-35.

นุศวดี พจนานุกิจ, สมใจ ขจรชีพพันธุ์งาม. เจลสมุนไพรสำหรับยับยั้งแบคทีเรียที่ทำให้เกิดสิว. ว. วิทยาศาสตร์ลาดกระบัง. 2553;19(2):47-58.

ณัฐริกา ขันเงิน, อรุณลักษณ์ โชตินาครินทร์, มนตรา ศรีษะแย้ม. การศึกษาสารสกัดจากลูกหว้าและมะม่วงหาวมะนาวโห่ในการยับยั้งจุลินทรีย์ก่อโรค. ว. วิทยาศาสตร์เกษตร 2562;50(1):262-7.

นพดล หงษ์สุวรรณ, แคทรียา สุทธานุช, ดวงกมล ศักดิ์เลิศสกุล. การศึกษาองค์ประกอบทางเคมีเบื้องต้น คุณค่าทางโภชนาการและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียของผลมะม่วงไม่รู้หาวมะนาวไม่รู้โห่ (Carissa caradas). ใน: The 7th Annual Northeast Pharmacy Research Conference; วันที่7-8 เดือนมีนาคม พศ 2558; ณ ขอนแก่น: มหาวิทยาลัย; 2558. หน้า7-13.

Prakatthagomol W, Sirithunyalug J, Okonogi S. Comparison of antibacterial activity against food-borne bacteria of Alpinia galangal, Curcuma longa, and Zingiber cassumunar. Chiang Mai University J of Natural Sciences 2012;11(2):177-86.

Teow S-Y, Liew K, Ali SA, Khoo AS-B, Peh. S-C Antibacterial action of curcumin against Staphylococcus aureus: A brief review. J of Tropical Medicine 2016;2853045:1-10.

Gupta A, Mahajan S, Sharma R. Evaluation of antimicrobial activity of Curcuma longa rhizome extract against Staphylococcus aureus. Biotechnology Reports 2015;6:51-5.