การวิเคราะห์อันตรายเบื้องต้น: เทคนิคชี้บ่งอันตรายเพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากงาน

ผู้แต่ง

  • อุมารัตน์ ศิริจรูญวงศ์ สาขาวิชาอาชีวอนามัยและความปลอดภัย คณะสาธารณสุขศาสตร์และสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ

คำสำคัญ:

เทคนิคการวิเคราะห์อันตรายเบื้องต้น, อุบัติเหตุจากงาน, Preliminary Hazard Analysis

บทคัดย่อ

เทคนิค Preliminary Hazard Analysis (PHA) เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการค้นหาอันตรายเบื้องต้น และนิยมใช้ค้นหาอันตรายในช่วงการออกแบบกระบวนการผลิตหรือเครื่องจักรเพื่อกำหนดมาตรการความปลอดภัยให้เพียงพอก่อนเริ่มดำเนินการผลิต อีกทั้งเทคนิคนี้มีประโยชน์มากสำหรับการบริหารงานด้านความปลอดภัยเชิงรุก เทคนิค PHA ยังมีขั้นตอนที่ไม่ซับซ้อนยุ่งยาก จึงสามารถนำไปใช้ค้นหาสาเหตุแท้จริงในการสอบสวนอุบัติเหตุ การดำเนินการของเทคนิค PHA มีทั้งสิ้น 6 ขั้นตอน คือ การกำหนดขอบเขตการวิเคราะห์ การกำหนดเกณฑ์การประมาณระดับความเสี่ยงโดยพิจารณาจากปัจจัยที่เกี่ยวข้อง การจัดทีมวิเคราะห์อันตราย การชี้บ่งอันตราย การประมาณระดับความเสี่ยง และการขจัดหรือลดความเสี่ยง สำหรับสิ่งที่นำเข้า (input) ในการวิเคราะห์อันตรายเป็นข้อมูลจากเอกสารคู่มือการทำงานของเครื่องจักรต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ระบบไฟฟ้า ความเป็นพิษและอันตรายของสารเคมีที่ใช้ วิธีการปฏิบัติงาน และข้อมูลความเสียหายที่ผ่านมา เป็นต้น ในส่วนสิ่งที่ได้จากการวิเคราะห์ (output) ประกอบด้วยประเด็นของความผิดพลาดต่าง ๆ ของหน่วยการทำงานหรือเครื่องจักร แหล่งกำเนิดอันตราย และความบกพร่องหรือความไม่เพียงพอของมาตรการความปลอดภัย อันตรายที่ค้นพบต้องจัดทำบัญชีรายการอันตราย (Preliminary Hazard List; PHL)  พร้อมระบุระดับความเสี่ยง ระดับความเสี่ยงพิจารณาจากโอกาสในการเกิดและความรุนแรงหรือปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง การชี้บ่งอันตรายด้วยเทคนิคนี้นำไปสู่การกำหนดมาตรการความปลอดภัยไว้ตั้งแต่เริ่มต้น (the initial system safety requirements; SSRs)  อย่างไรก็ตาม เทคนิค PHA เป็นเพียงการวิเคราะห์อันตรายในระดับเบื้องต้นเท่านั้น หากต้องการเพิ่มความสามารถในการค้นหาอันตรายอย่างครอบคลุมจึงควรใช้เทคนิคนี้ร่วมกับเทคนิคอื่นๆ เช่น เช่น failure mode effects analysis (FMEA) หรือ what-if 

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

1. Christian MS, Bradley JC, Wallace JC, Burke MJ. Workplace safety: a meta-analysis of the roles of person and situation factors. J Appl Psychol. 2009;94(5): p.1103-27.
2. อุมารัตน์ ศิริจรูญวงศ์, พงษ์สิทธิ์ บุญรักษา. การวิเคราะห์หาสาเหตุของการประสบอันตรายขั้นหยุดงานเกิน 3 วัน ด้วยเทคนิคการวิเคราะห์ต้นไม้แห่งความล้มเหลว: กรณีศึกษา 17 โรงงานอุตสาหกรรมในจังหวัดสมุทรปราการ. วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ. 2561;11(1):1-14.
3. Rausand M. Risk assessment: theory, methods, and applications. New Jersey: John Wiley & Sons; 2013.
5. Manuele FA. Risk assessments: their significance and the role of the safety professional. New Jersey: John Wiley and Sons; 2016.
6. Popov G, Lyon BK, Hollcroft B. Preliminary hazard analysis. In: Popov G, Lyon BK. Risk assessment: a practiced guide to assessing operational. New Jersey; John Wiley and Sons; 2016. p.145-62.
7. Clifton AE. Preliminary hazard analysis In: Ericson CA. Hazard Analysis Techniques for system safety. New Jersey: John Wiley and Sons; 2005.
8. Anibal L, Taboas A, Alan M, Thomas SL. Chapter 6.4 Hazard Identification. In: Anibal L, Taboas A, Alan M, Thomas S.L. The Decommissioning Handbook. New York: ASME Press; 2004. pp.339.
9. กระทรวงอุตสาหกรรม กรมโรงงานอุตสาหกรรม. ระเบียบกรมโรงงานอุตสาหกรรมว่าด้วยหลักเกณฑ์การชี้บ่งอันตราย การประเมินความเสี่ยงและการจัดทำแผนงานบริหารจัดการความเสี่ยง พ.ศ. 2543. กรุงเทพมหานคร: กรม กระทรวง; 2543.

10. การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย. ข้อบังคับคณะกรรมการการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ว่าด้วยหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการประกอบกิจการในนิคมอุตสาหกรรม (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2559. ราชกิจจานุเบกษา. 2559;133 (ตอนพิเศษ 111 ง): น.17-32.
11. American Institute of Chemical Engineering. Overview of hazard evaluation techniques In: Des Plain IL. Guidelines for hazard evaluation procedure. 2nded. New York: Center for Chemical Process Safety; 1992. pp.460.
12. ILO/UNEP/WHO International Programme on Chemical Safety. The role of management. Major hazard control: a practical manual. 3thed. Geneva Switzerland: International Labour Office; 1993: p.12.
13. Reese CD. Hazard assessment. Reese CD. Occupational health and safety management: a practical approach. New York: A CRC: 2003.
14. กระทรวงอุตสาหกรรม. ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง การปองกันและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ. 2552. ราชกิจจานุเบกษา. 2552; 126 (ตอนพิเศษ 143 ง): น.23-28.
15. Louvar JF, Louvar BD. Hazard identification. Health environmental risk analysis: foundational with applications. New Jersey: Prentice-Hall; 1998.
16. บริษัท คอนซัลแทนท์ ออฟ เทคโนโลยี จำกัด. เอกสารรายงานการประเมินความเสี่ยงทางด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัยของโรงงานผลิตสังกะสีออกไซด์และผลิตภัณฑ์เคมีสำหรับยางอุตสาหกรรมแห่งหนึ่ง อำเภอปลวกแดง จังหวัดระยอง. กรุงเทพ: ซีโอที จำกัด; 2560.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2019-06-27

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ศิริจรูญวงศ์ อ. การวิเคราะห์อันตรายเบื้องต้น: เทคนิคชี้บ่งอันตรายเพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากงาน. Journal of Health Sciences and Wellness [อินเทอร์เน็ต]. 27 มิถุนายน 2019 [อ้างถึง 30 ธันวาคม 2025];23(1):161-72. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/HCUJOURNAL/article/view/147667

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ