ไวรัสตับอักเสบซี : คุณสมบัติทั่วไป ยารักษา การดื้อยาและวิธีตรวจการกลายพันธุ์
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2022.21คำสำคัญ:
ไวรัสตับอักเสบซี, NS3, NS5A, NS5B, การดื้อยาบทคัดย่อ
ไวรัสตับอักเสบซี (Hepatitis C virus: HCV) เป็นสาเหตุสำคัญของโรคตับอักเสบ โรคตับแข็งและมะเร็งตับ ปัจจุบันมีผู้ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซีทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย ไวรัสตับอักเสบซีจำแนกได้ 8 สายพันธุ์หลักและแบ่งเป็นสายพันธุ์ย่อยที่แตกต่างกัน สายพันธุ์ 1-3 พบได้ทั่วโลก แต่สายพันธุ์ 4-6 พบได้เฉพาะบางภูมิภาคเท่านั้น ประเทศไทยพบการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซีสายพันธุ์ 3 มากที่สุด (ร้อยละ 47.8) สายพันธุ์ 6 (ร้อยละ 34.8) และ 1 (ร้อยละ 17.4) ตามลำดับ แนวทางการรักษาผู้ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซีแบบเดิมมีข้อจำกัดด้านอาการข้างเคียงและการดื้อยา ปัจจุบันได้มีการใช้ยากลุ่ม direct-acting antivirals agents (DAAs) สำหรับการรักษาการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี ยากลุ่ม DAAs ประกอบด้วย NS3/4A protease inhibitors (PIs), NS5A inhibitors, NS5B nucleos(t)ide polymerase inhibitors (NIs) และ NS5B non-nucleoside polymerase inhibitors (NNIs) อย่างไรก็ตามยังคงพบการดื้อยาที่สัมพันธ์กับการกลายพันธุ์ของไวรัส ดังนั้นการตรวจหาการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัสตับอักเสบซีอาจมีความจำเป็นในแง่ของการรักษา วิธีการที่นิยมสำหรับตรวจการกลายพันธุ์ คือการตรวจสอบลำดับเบสและกรดอะมิโนของ NS3, NS5A และ NS5B ของไวรัสตับอักเสบซี
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Okamoto H, Miyakawa Y, Mayumi M. Molecular virology of hepatitis c virus. viral hepatitis rev. 1997;3:51-62.
Suzich JA, Tamura JK, Palmer-Hill F, Warrener P, Grakoui A, Rice CM, et al. Hepatitis C virus NS3 protein polynucleotide-stimulated nucleoside triphosphatase and comparison with the related pestivirus and flavivirus enzymes. J Virol. 1993;67:6152-8.
Evans MJ, Rice CM, Goff SP. Phosphorylation of hepatitis C virus nonstructural protein 5A modulates its protein interactions and viral RNA replication. Proc Natl Acad Sci USA. 2004; 101:13038-43.
Tellinghuisen TL, Foss KL, Treadaway J. Regulation of hepatitis C virion production via phosphorylation of the NS5A protein. PLoS Pathog. 2008;4:e1000032.
Behrens SE, Tomei L, De Francesco R. Identification and properties of the RNA-dependent RNA polymerase of hepatitis C virus. EMBO J. 1996;15:12-22.
Chen M, Ma Y, Chen H, Dai J, Luo H, Jia M, et al. Complete genome sequencing and evolutionary analysis of HCV subtype 6xg from IDUs in Yunnan China. PLoS One. 2019;e0217010.
Polaris Observatory HCV Collaborators. Global prevalence and genotype distribution of hepatitis C virus infection in 2015: a modelling study. Lancet Gastroenterol Hepatol. 2017;2:161-76.
Tallo T, Norder H, Tefanova V, Krispin T, Schmidt J, Ilmoja M, et al. Genetic characterization of hepatitis C virus strains in Estonia: Fluctuations in the predominating subtype with time. J Med Virol. 2007;79:374-82.
Katsoulidou A, Sypsa V, Tassopoulos NC, Boletis J, Karafoulidou A, Ketikoglou I, et al. Molecular epidemiology of hepatitis C virus (HCV) in Greece: Temporal trends in HCV genotype-specific incidence and molecular characterization of genotype 4 isolates. J Viral Hepat. 2006;13:19-27.
Sievert W, Altraif I, Razavi HA, Abdo A, Ahmed EA, Alomair A, et al. A systematic review of hepatitis C virus epidemiology in Asia, Australia and Egypt. Liver Int. 2011;31:61-80.
Chao DT, Abe K, Nguyen MH. Systematic review: Epidemiology of hepatitis C genotype 6 and its management. Aliment Pharmacol Ther. 2011;34:286-96.
Nguyen MH, Keeffe EB. Prevalence and treatment of hepatitis C virus genotypes 4, 5 and 6. Clin Gastroenterol Hepatol. 2005;3:S97-101.
Mauss S, Berger F, Vogel M, Pfeiffer-Vornkahl H, Alshuth U, Rockstroh JK, et al. Treatment results of chronic hepatitis C genotype 5 and 6 infections in Germany. Z Gastroenterol. 2012;50:441-4.
Bunchorntavakul C, Chavalitdhamrong D, Tanwandee T. Hepatitis C genotype 6: A concise review and response-guided therapy proposal. World J Hepatol. 2013;5:496-504.
Cornberg M, Razavi HA, Alberti A, Bernasconi E, Buti M, Cooper C, et al. A systematic review of hepatitis C virus epidemiology in Europe, Canada and Israel. Liver Int. 2011;31(Suppl 2):30-60.
Petruzziello A, Marigliano S, Loquercio G, Cozzolino A, Cacciapuoti C. Global epidemiology of hepatitis C virus infection: An up-date of the distribution and circulation of hepatitis C virus genotypes. World J Gastroenterol. 2016; 22:7824-40.
Vandelaer S, Hirankarn N. Prevalence of HCV infection at King Chulalongkorn Memorial Hospital. Chula Med J. 2018;62:67-78.
Sistayanarain A, Kunthalert D, Vipsoongnern Y. A shift in the Hepatitis C virus genotype dominance in blood donor samples from Thailand. Mol Biol Rep. 2011;38:4287-90.
Louisirirotchanakul S, Myint KS, Srimee B, Kanoksinsombat C, Khamboonruang C, Kunstadter P, et al. The prevalence of viral hepatitis among the Hmong people of northern Thailand. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2002;33:837-44.
Ishida T, Takao S, Settheetham-Ishida W, Tiwawech D. Prevalence of hepatitis B and C virus infection in rural ethmic population of northern Thailand. J Clin Viral. 2002;24:31-5.
Chunlertrith K, Sukeepaisarnjaroen W, Mairiang P, Urwijitaroon Y, Takase K, Yamauchi T, et al. Clinico-epidemiology of hepatitis C viral infection in northeastern Thailand. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2000;31:273-6.
Jatapai A, Nelson KE, Chuenchitra T, Kana K, Eiumtrakul S, Sunantarod E, et al. Prevalenceand risk factors for hepatitis C virus infection among young Thai men. Am J Trop Med Hyg. 2010;83:433-9.
Li K, Foy E, Ferreon JC, Nakamura M, Ferreon AC, Ikeda M, et al. Immune evasion by hepatitis C virus NS3/4A protease-mediated cleavage of the Toll-like receptor 3 adaptor protein TRIF. Proc Natl Acad Sci USA. 2005;102:2992-7.
Lontok E, Harrington P, Howe A, Kieffer T, Lennerstrand J, Lenz O, et al. Hepatitis C virus drug resistance-associated substitutions: State of the art summary. Hepatology. 2015;62:1623-32.
Vermehren J, Sarrazin C. The role of resistance in HCV treatment. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2012;26:487-503.
Kati W, Koev G, Irvin M, Beyer J, Liu Y, Krishnan P, et al. In vitro activity and resistance profile of dasabuvir, a nonnucleoside hepatitis C virus polymerase inhibitor. Antimicrob Agents Chemother. 2015;59:1505-11.
Bhatia M, Gupta E. Emerging resistance to directly-acting antiviral therapy in treatment of chronic Hepatitis C infection-A brief review of literature. J Family Med Prim Care. 2020;9:531-8.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารควบคุมโรค
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
