ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคลและความเชื่อด้านสุขภาพ ต่อพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2016.8คำสำคัญ:
ความเชื่อด้านสุขภาพ, เกษตรกร, พฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวางครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล ความเชื่อด้านสุขภาพ และพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร โดยมีกลุ่มตัวอย่างคือ เกษตรกรตำบลพะวอ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก จำนวน 284 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน โดยการหาความสัมพันธ์ด้วยสถิติ chi-square ผลการศึกษาจากแบบสอบถามพบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่มีความเชื่อด้านสุขภาพในระดับสูง (ร้อยละ 82.60) และระดับปานกลาง (ร้อยละ 17.40) โดยมีความตระหนักถึงการรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง การรับรู้ประโยชน์ของพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในระดับสูง (ร้อยละ 96.80, 57.10 และ 88.70 ตามลำดับ) นอกจากนี้ เกษตรกรมีการตระหนักถึงอุปสรรค สิ่งชักนำทำให้เกิดการปฏิบัติ แรงจูงใจทางด้านสุขภาพของพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืช อยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 84.80, 58.50 และ 79.80 ตามลำดับ) เกษตรกรมีพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชอยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 92.20) และระดับสูง (ร้อยละ 7.80) จากผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยส่วนบุคคลที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ได้แก่ เพศ (p=0.037) ค่าใช้จ่ายใน 1 รอบการผลิต/ไร่ (p=0.048) และประวัติการเคยตรวจหาสารเคมีตกค้างในเลือดของเกษตรกร (p=0.005) นอกจากนี้ยังพบว่า แรงจูงใจด้านสุขภาพของพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืช มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร (p=0.003) ผลการศึกษาในครั้งนี้ สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการส่งเสริมพฤติกรรมการเลือกซื้อสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ถูกต้องของเกษตรกร โดยมุ่งเน้นไปที่แรงจูงใจด้านสุขภาพ เพศ ค่าใช้จ่ายใน 1 รอบการผลิต/ไร่ และประวัติการตรวจหาสารเคมีตกค้างของเกษตรกร
Downloads
เอกสารอ้างอิง
2. เครือข่ายเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช, บรรณาธิการ. สถานการณ์โรคและภัยสุขภาพในกลุ่มเกษตรกร. การประชุมวิชาการเพื่อเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ประจำปี 2558; วันที่ 26-27 มีนาคม 2558; ศูนย์ประชุมสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์. กรุงเทพมหานคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัดสามลดา; 2558.
3. กฤติญา แสงภักดี, กัญจน์ ศิลปะสิทธิ์, ดวงรัตน์ แพงไทย, วสินี ไขว้พันธุ์, ศิรินภา ศิริยันต์, ภัทรพงษ์ เกริกสกุล. การศึกษาพฤติกรรมการใช้สารเคมีในการกำจัดศัตรูพืชของชาวนา อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก. แก่นเกษตร 2557;42:375-84.
4. ศริวรรณ ฉันเจริญ, อรพันธ์ อันติมานนท์, โกวิทย์ บุญมีพงศ์. คู่มือสำหรับเกษตรกรและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ ชุมนุมการเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด; 2553.
5. ลำพันธ์ อินกอง. การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่เกี่ยวข้องความเชื่อด้านสุขภาพพฤติกรรมการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช อาการเจ็บป่วยทางกายและระดับโคลีนเอสเตอเรสในเลือดของเกษตรกรปลูกยาสูบ [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2553.
6. สมทบ สอนราช. การศึกษาความเชื่อด้านสุขภาพในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร กรณีศึกษา : อำเภอโพธิ์ประทับช้าง จังหวัดพิจิตร [การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2552.
7. แสงโฉม ศิริพานิช, สุชาดา มีศรี. พิษสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช (pesticides poisoning) สรุปรายงานการเฝ้าระวังโรค ประจำปี 2555 [อินเทอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 15 ก.พ. 2559]. แหล่งข้อมูล: http://boe.moph.go.th/
8. องค์การบริหารส่วนตำบลพะวอ. ข้อมูลทั่วไปของตำบลพะวอ [อินเทอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 16 มี.ค. 2558]. แหล่งข้อมูล: http://www.pawor.go.th/home
9. Yamane, Taro. Statistics: An Introductory Analysis. 3rd ed. New York, NY: Harper and Row Publication; 1973.
10. บุญใจ ศรีสถิตย์นรากูร. ระเบียบวิธีการวิจัยทางพยาบาลศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: ยูแอนด์ไอ อินเตอร์ มีเดีย จำกัด; 2553.
11. มณีวงศ์ หอมหวาน, ประสพชัย พสุนนท์. ปัจจัยการรับรู้ที่ส่งผลต่อทัศนคติการเลือกซื้อสินค้าจากกิจการเพื่อสังคมในกรุงเทพฯ กรณีศึกษาโครงการหลวง. วารสารบริหารธุรกิจศรีนครินทรวิโรฒ 2556; 4:120-38.
12. รัตนศิลป์ ดีสุยา. การศึกษาการเลือกซื้อสินค้าเคมีเกษตรของผู้บริโภคในอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ [ปัญหาพิเศษปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยแม่โจ้; 2552.
13. อุทัยทิพย์ สังกลม, ปัทธมาภรณ์ ขุนทรง, กฤษณา พิรุณโปรย, ปัญจ์ปพัชรภร บุญพร้อม. ความสัมพันธ์ของพฤติกรรมและการปฏิบัติตนในการใช้สารเคมีของเกษตรกรในพื้นที่กรุงเทพมหานครและนครปฐม กับระดับโคลีนเอสเตอเรส. วารสารสังคมศาสตร์และศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 2556;1: 43-51.
14. วีราษฎร์ สุวรรณ, พรนภา ศุกรเวทย์ศิริ, สุนิสา ชายเกลี้ยง. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรทำสวนมะลิ ตำบลศิลา อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2556;2:24-33.
15. ธีรวัต นาจาย. การศึกษาพฤติกรรมและปัจจัยที่ส่งผลต่อการเลือกซื้อเคมีภัณฑ์ทางการเกษตรของเกษตรกรอำเภอพบพระ จังหวัดตาก [การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2553.
16. วิชชาดา สิมลา, ตั้ม บุญรอด. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร ตำบลแหลมโตนด อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง. วารสารสาธารณสุขศาสตร์ 2555;42:103- 13.
17. Becker MH, Maiman LA. The Health Belief Model: Origins and correlation in psychological theory. Health Educ Monogr 1974;2:336-53.
18. ยุวยงค์ จันทรวิจิตร, อนนท์ วิสุทธิ์ธนานนท์, ธนพรรณ จรรยาศิริ, ชลอศรี แดงเปี่ยม, นงเยาว์ อุดมวงศ์, สุชาดา เหลืองอาภาพงศ์, และคณะ. ปัญหาและความต้องการเกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร. พยาบาลสาร 2550; 34:154-63.
19. ธนารัตน์ จันดามี. ประสิทธิผลของโปรแกรมสุขศึกษา โดยการประยุกต์แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมต่อพฤติกรรมการป้องกันการสูบบุหรี่ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2551.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
