การศึกษาคุณลักษณะความฉลาดรู้การเผชิญปัญหาของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

         การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความฉลาดรู้การเผชิญปัญหาของผู้สูงอายุ เป็นการศึกษาเอกสารร่วมกับการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้สูงอายุที่ได้รับรางวัลผู้สูงอายุต้นแบบทางด้านสุขภาพ จำนวน 10 คน ด้วยวิธีการเลือกแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา ตีความสร้างข้อสรุปแบบอุปนัย

         ผลการศึกษาพบว่า ผู้ให้ข้อมูลให้ความสำคัญในการพัฒนาความฉลาดรู้การเผชิญปัญหาของผู้สูงอายุว่าเป็นการเตรียมความพร้อมของผู้สูงอายุที่จะต้องดำเนินชีวิตในวัยสูงอายุได้อย่างเหมาะสม และไม่เป็นภาระกับคนในครอบครัว โดยความฉลาดรู้การเผชิญปัญหาของผู้สูงอายุ จำแนกได้ 3 องค์ประกอบ และ 9 พฤติกรรมบ่งชี้ ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 การเข้าใจปัญหา มี 3  พฤติกรรมบ่งชี้ ได้แก่ 1) การรับรู้ปัญหาที่เคยมีประสบการณ์หรือเคยพบเจอ 2) การสื่อความหมายเกี่ยวกับปัญหาที่พบเจอให้กับผู้อื่น และ 3) การอธิบายปัญหานั้น ๆ ได้อย่างเป็นเหตุเป็นผล องค์ประกอบที่ 2 การตัดสินใจปรับตัวเพื่อแก้ปัญหา มี 3 พฤติกรรมบ่งชี้ ได้แก่ 1) การกำหนดทางเลือกในการตัดสินใจปรับตัวเพื่อแก้ปัญหา 2) วิเคราะห์ผลดีผลเสียเกี่ยวกับทางเลือกในการปฏิบัติเพื่อการเผชิญปัญหา และ 3) เลือกวิธีปฏิบัติในการแก้ปัญหา องค์ประกอบที่ 3 การจัดการตนเอง มี 3 พฤติกรรมบ่งชี้ ได้แก่ 1) การกำหนดเป้าหมาย วางแผน ปฏิบัติตามแผนที่กำหนดไว้ และประเมินผลการปฏิบัติในวิธีการแก้ปัญหา 2) การปรับเปลี่ยนวิธีปฏิบัติตนให้ถูกต้อง และ 3) การสะท้อนคิดให้กับตนเอง ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถนำคุณลักษณะความฉลาดรู้ในการเผชิญปัญหา และพฤติกรรมบ่งชี้ที่ได้จากการศึกษามาพัฒนาแนวทางเพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้การเผชิญปัญหาของผู้สูงอายุต่อไป