ปัจจัยทำนายพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพในมารดาวัยรุ่น
คำสำคัญ:
มารดาวัยรุ่น, พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ, การรับรู้ภาวะสุขภาพ, การรับรู้สมรรถนะแห่งตนบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบหาความสัมพันธ์เชิงทำนาย เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพในมารดาวัยรุ่น กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาวัยรุ่นหลังคลอดที่มารับบริการที่โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่ โรงพยาบาลลำพูน และโรงพยาบาลลำปาง รวมจำนวน 120 คน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามการรับรู้ภาวะสุขภาพ มีค่าความเชื่อมั่น .80 แบบสอบถามการรับรู้สมรรถนะแห่งตน มีค่าความเชื่อมั่น .90 แบบสอบถามอิทธิพลระหว่างบุคคล มีค่าความเชื่อมั่น .91 และแบบสอบถามพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพในมารดาวัยรุ่น มีค่าความเชื่อมั่น .84 เก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนมิถุนายน 2562 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2563 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน
ผลการวิจัยพบว่า การรับรู้ภาวะสุขภาพ และการรับรู้สมรรถนะแห่งตน สามารถร่วมกันทำนายพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพในมารดาวัยรุ่นได้ร้อยละ 70.10 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (R2 = .701, p < .001) โดยการรับรู้สมรรถนะแห่งตนสามารถทำนายพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพได้มากที่สุด (Beta = .776, p < .001) รองลงมา คือ การรับรู้ภาวะสุขภาพ (Beta = .132, p < .05)
จากการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลควรมีการเสริมสร้างให้มารดาวัยรุ่นมีการรับรู้ภาวะสุขภาพและการรับรู้สมรรถนะแห่งตน ซึ่งจะช่วยให้มารดาวัยรุ่นมีพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพที่ดียิ่งขึ้น
เอกสารอ้างอิง
เจิดนภา แสงสว่าง. (2559). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของมารดาวัยรุ่น (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ชณิตา สุริอาจ, ปรีย์กมล รัชนกุล, และวนลดา ทองใบ. (2557). การรับรู้ภาวะสุขภาพ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพ และความต้องการบริการสุขภาพของผู้ต้องขังที่มีความผิดปกติทางเมตาบอลิก. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 20(3), 372–387.
ประจวบ แหลมหลัก, วัชรินทร์ คำมาเร็ว, ธวัชชัย เสาหิน, ทิพย์รวี สมบัติปัญญ์, สุรชัย ธิติมูล, และสงกรานต์ จันทร์ทะระ. (2556). การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น: ปัญหาและแนวทางการแก้ไขทางสังคมวิทยา. วารสารการพยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา, 14(3), 3–11.
วรรณภา ศรีธัญรัตน์, ผ่องพรรณ อรุณแสง, พิมภา สุตรา, และเพ็ญจันทร์ เลิศรัตน์. (2555). เส้นทางสร้างสมรรถนะ สร้างเสริมสุขภาพองค์รวม. ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2561). พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของคุณแม่หลังคลอด ตอนที่ 1. สืบค้นจาก https://tinyurl.com/24npfu6e
สำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย. (2562). สถานการณ์อนามัยการเจริญพันธุ์ในวัยรุ่นและเยาวชน ปี 2562. สืบค้นจาก https://tinyurl.com/bdcsstx3
สำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย. (2563). ถอดบทเรียน พชอ.: ลดแม่วัยรุ่น. สืบค้นจาก https://tinyurl.com/3r73rjzw
สุจิตต์ แสนมงคล. (2559). การรับรู้ภาวะสุขภาพ แรงสนับสนุนทางสังคม และพฤติกรรมการดูแลตนเองของหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่นครรภ์แรก จังหวัดภูเก็ต. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11, 30(2), 105–114.
สุภาภรณ์ นันตา. (2560). อิทธิพลระหว่างบุคคล อิทธิพลของสถานการณ์ และพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของมารดาวัยรุ่นหลังคลอด (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Adams, L. (2000). Health promotion for adolescent mothers. Retrieved from http://www.epi.umn.edu/let/pubs/img/NMPA_preface.pdf
Cunningham, F. G., Leveno, K. J., Bloom, S. L., Spong, C. Y., Dashe, J. S., Hoffman, B. L., … Sheffield, J. S. (2014). Williams obstetrics (24th ed.). New York: McGraw-Hill.
Lowdermilk, D. L., Perry, S. E., Cashion, K., & Alden, K. R. (2012). Maternity and women’s health care (10th ed.). St. Louis: Elsevier Mosby.
Mallick, D. R. (2010). Perceived health status, perceived self-efficacy, and health promoting behaviors of Bangladeshi postpartum women (Master’s thesis). Prince of Songkla University. Retrieved from https://kb.psu.ac.th/psukb/bitstream/2010/7823/1/325993.pdf
Musavian, A. S., Pasha, A., Rahebi, S. M., Atrkar Roushan, Z., & Ghanbari, A. (2014). Health promoting behaviors among adolescents: A cross-sectional study. Nursing and Midwifery Studies, 3(1), e14560. doi:10.17795/nmsjournal14560
Pedhazur, E. J. (1997). Multiple regression in behavioral research: Explanation and prediction (3rd ed.). Orlando, FL: Harcourt Brace College.
Pender, N. J., Murdaugh, C. L., & Parsons, M. A. (2015). Health promotion in nursing practice (7th ed.). Stamford, CT: A Simson & Schuster.
Rahman, M. M., Haque, S. E., & Zahan, M. S. (2011). Factors affecting the utilisation of postpartum care among young mothers in Bangladesh. Health and Social Care in the Community, 19(2), 138–147. doi:10.1111/j.1365-2524.2010.00953.x
Raven, J. H., Chen, Q., Tolhurst, R., & Garner, P. A. (2007). Traditional beliefs and practices in the postpartum period in Fujian Province, China: A qualitative study. BMC Pregnancy and Childbirth, 7(1), 8. doi:10.1186/1471-2393-7-8
Save the Children. (2014). Save the children praises passage of bipartisan “Feed the Future” bill to fight child hunger and malnutrition. Retrieved from https://chrissmith.house.gov/news/documentsingle.aspx?DocumentID=397782
The Pennsylvania Child Welfare Resource Center University of Pittsburgh. (2005). Child and adolescent development. Retrieved from http://www.pacwrc.pitt.edu/Curriculum/CTC/MOD9-OLD/RsrcBk/RsrcBk.pdf
United Nations Population Fund. (2013). Motherhood in childhood: Facing the challenge of adolescent pregnancy. Retrieved from https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/EN-SWOP2013.pdf
World Health Organization. (2006). Reproductive health indicators: Guidelines for their generation, interpretation and analysis for global monitoring. Retrieved from https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43185/924156315X_eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y
World Health Organization. (2020). Adolescent birth rate (per 1,000 females aged 15–19 years). Retrieved from https://www.who.int/data/maternal-newborn-child-adolescent/indicator-explorer-new/mca/adolescent-birth-rate-(per-1-000-females-aged-15-19-years)?bookmarkId=9ecd7afb-4c65-477c-a4e4-b57047416831
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
