บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม
คำสำคัญ:
ภาวะสมองเสื่อม, ผู้สูงอายุ, บทบาทพยาบาลบทคัดย่อ
ภาวะสมองเสื่อมเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญอย่างหนึ่งของผู้สูงอายุทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมได้รับผลกระทบทางสุขภาพทั้งด้านร่างกายและจิตใจ รวมถึงปัญหาในการดำเนินชีวิตหรือการทำกิจวัตรประจำวันจนถึงไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ต้องมีผู้ดูแลอย่างใกล้ชิด ดังนั้น การวินิจฉัยภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุจึงเป็นกุญแจสำคัญในการนำมาซึ่งการรักษาพยาบาลที่เหมาะสม พยาบาลเป็นบุคลากรในทีมสุขภาพที่มีบทบาทสำคัญในการสังเกต ประเมิน และรายงานอาการที่เป็นสัญญาณของภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ อีกทั้งยังมีบทบาทในการดูแลช่วยเหลือผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม ตลอดจนให้การสนับสนุนผู้ดูแลในการส่งเสริมภาวะสุขภาพเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้สูงอายุ ทั้งนี้เนื่องจากพยาบาลเป็นผู้ที่มีโอกาสในการสร้างสัมพันธภาพเชิงบำบัดกับผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมและครอบครัว ดังนั้น พยาบาลจึงสามารถทำกิจกรรมการประเมินภาวะสุขภาพ ประเมินความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการดูแลและการจัดการกับผลกระทบ ร่วมกับการเสนอวิธีการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมและครอบครัวอย่างเหมาะสมกับสภาพของแต่ละบุคคล รวมถึงการสนทนาที่มีประสิทธิภาพเพื่อลดความวิตกกังวลต่อการเผชิญปัญหาได้เป็นอย่างดี
เอกสารอ้างอิง
กองการพยาบาลสาธารณสุข สำนักอนามัย. (2557). คู่มือการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน สำหรับผู้ดูแล. สืบค้นจาก http://online.pubhtml5.com/gxnm/oati/
ชนิษฐา ตียะพาณิชย์, สุขเจริญ ตั้งวงษ์ไชย, และจิรภา แจ่มไพบูลย์. (2561). ความชุกและความเสี่ยงในการล้มในผู้ที่มีภาวะพุทธิปัญญาบกพร่องเล็กน้อยและภาวะสมองเสื่อม ที่คลินิกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. Chulalongkorn Medical Journal, 62(5), 799–813. สืบค้นจาก http://clmjournal.org/_fileupload/journal/452-2-6.pdf
ชมรมเครือข่ายนักสื่อสารข้อมูลเชิงลึกแห่งประเทศไทย. (2562). ประเทศไทย พร้อมหรือยัง? ผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อม เพิ่มจำนวนต่อเนื่อง ขาดความเข้าใจ ขาดแพทย์ วิกฤติชาติ. สืบค้นจาก https://public.tableau.com/profile/maxnadul#!/vizhome/TDJ-health/Section-1
ชัชวาล วงค์สารี, และศุภลักษณ์ พื้นทอง. (2561). ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ: การพยาบาลและการดูแลญาติผู้ดูแล. วารสาร มฉก.วิชาการ, 22(43–44), 166–179. สืบค้นจาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/HCUJOURNAL/article/view/146873
ดนุวัศ ศศิภิญโญ, ปุณฑริก ศรีสวาท, และสมรักษ์ สันติเบ็ญจกุล. (2562). ความชุกของภาวะซึมเศร้าในผู้ดูแลผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อมที่รับการรักษาที่คลินิกโรคสมองเสื่อม ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. Chulalongkorn Medical Bulletin, 1(2), 177–189. สืบค้นจาก file:///C:/Users/Asus/Downloads/167312-Article%20Text-500282-1-10-20190307.pdf
ทัศนีย์ ตันติฤทธิศักดิ์. (บ.ก.). (2557). แนวทางเวชปฏิบัติ ภาวะสมองเสื่อม. กรุงเทพฯ: สถาบันประสาทวิทยา. สืบค้นจาก http://doh.hpc.go.th/data/academic/57dementia.pdf
ธวัชชัย เขื่อนสมบัติ, ศิริพันธุ์ สาสัตย์, และอารีย์วรรณ อ่วมตานี. (2561). การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมในครอบครัวโดยพยาบาลวิชาชีพ. วารสารพยาบาลทหารบก, 19(พิเศษ), 233–241. สืบค้นจาก http://www.bcnu.ac.th/research/attachments/documents/2561/2561-7.pdf
ธิติพันธ์ ธานีรัตน์, อุบุญรัตน์ ธุรีราช, บุญลือ เพ็ชรรักษ์, ปิยนุช กิมเสาว์, ขวัญชนก หงษ์ชูเกียรติ, และบุญธรรม ดีดวง. (2560). การพัฒนาเครื่องมือแบบคัดกรองภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 62(2), 177–186. สืบค้นจาก http://www.psychiatry.or.th/JOURNAL/62-2/09_Thitiphan.pdf
นาถชนิกา อาทะวิมล, และสุขเจริญ ตั้งวงษ์ไชย. (2561). การรับรู้ตราบาปในผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมระยะแรกและผู้ดูแลในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. Chulalongkorn Medical Journal, 62(2), 223–237. สืบค้นจาก http://clmjournal.org/_fileupload/journal/406-5-10.pdf
บุษรา หิรัญสาโรจน์, วิราพรรณ วิโรจน์รัตน์, นพพร ว่องสิริมาศ, และวรพรรณ เสนาณรงค์. (2563). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะซึมเศร้าในผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม. วารสารสภาการพยาบาล, 35(2), 85–98. สืบค้นจาก file:///C:/Users/Asus/Downloads/209360-Article%20Text-832032-1-10-20200507.pdf
ปทุมพร สุรอรุณสัมฤทธิ์. (2558). การสื่อสารกับผู้ป่วยสมองเสื่อม. สืบค้นจาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=1196
ปิติพร สิริทิพากร. (2557). บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมและผู้ดูแล. วารสารพยาบาล, 63(4), 12–19. สืบค้นจาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/TJN/article/view/47072
พัฒน์ศรี ศรีสุวรรณ. (2561). แผนการดูแลแบบองค์รวมสำหรับภาวะสมองเสื่อม. วารสารอายุรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 4(3), 27–35. สืบค้นจาก https://med.mahidol.ac.th/nursing/ACNER/admin/file_doc/20191202092113.พัฒน์ศรี%20ศรีสุวรรณ
พาวุฒิ เมฆวิชัย, และสุรินทร์ แซ่ตัง. (2556). ผลกระทบจากการดูแลผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อมในประเทศไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 58(1), 101–110. สืบค้นจาก http://www.psychiatry.or.th/JOURNAL/58-1/09-Pawut.pdf
วิชัย เอกพลากร. (บ.ก.). (2559). การสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2557. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข. สืบค้นจาก https://www.hsri.or.th/researcher/research/new-release/detail/7711
ศิราณี ศรีหาภาค, โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์, และคณิศร เต็งรัง. (2556). รายงานผลการวิจัย เรื่อง ผลกระทบและภาระการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวภายใต้วัฒนธรรมไทย. สืบค้นจาก http://164.115.27.97/digital/files/original/eccae20356e5df62398430c430a17b43.pdf
ศิริกุล การุณเจริญพาณิชย์. (2558). ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมและการพยาบาล: บทบาทที่ท้าทายของพยาบาล. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข, 25(1), 1–12. สืบค้นจาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tnaph/article/view/36148
สนธยา มณีรัตน์, สัมพันธ์ มณีรัตน์, และทิวาวัน คำบรรลือ. (2561). การพยาบาลด้านจิตสังคมผู้สูงอายุสมองเสื่อมที่มีปัญหาด้านพฤติกรรม อารมณ์ และจิตใจ. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 12(2), 1–9. สืบค้นจาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/JHR/issue/download/12613/Vol12No2
สนธยา มณีรัตน์, และสุมณฑา บุญชัย. (2558). การพัฒนารูปแบบการพยาบาลด้านจิตสังคมผู้สูงอายุโรคสมองเสื่อม โรงพยาบาลสวนสราญรมย์. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 2(1), 52–62. สืบค้นจาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/pnuhuso/article/view/53508
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2562). พัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมครบวงจร. สืบค้นจาก https://www.thaihealth.or.th/Content/49850.html
อุไร ยิ้มแย้ม, และณรินี แย้มสกุล. (2556). การคัดกรองภาวะสมองเสื่อมเบื้องต้นของผู้สูงอายุในอำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี. วารสารสุขภาพภาคประชาชน, 9(1), 29–37. สืบค้นจาก http://phc.moph.go.th/www_hss/data_center/ifm_mod/nw/9-1-56.pdf
Brodaty, H., & Donkin, M. (2009). Family caregivers of people with dementia. Dialogues in clinical. Neuroscience, 11(2), 217–228. Retrieved from http://europepmc.org/article/MED/19585957
Cooper, C., Balamurali, T. B. S., & Livingston, G. (2007). A systematic review of the prevalence and covariates of anxiety in caregivers of people with dementia. International Psychogeriatrics, 19(2), 175–195. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/6789680
Fischer, C. (2004). Delusion in Alzheimer’s disease: A literature review. The Canadian Alzheimer Disease Review, 7(1), 11–15. Retrieved from http://www.stacommunications.com/customcomm/Back-issue_pages/AD_Review/adPDFs/april2004e/AD%20Review-April%202004.pdf
Jenkins, C., Ginesi, L., & Keenan, B. (2016). The Nurse’s role in caring for people with dementia. Nursing Times, 112(27/28), 20–23. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/306291423_
Jurczak, W., Porzych, K., & Polak-Szabela, A. (2014). Nurse’s role in taking care of a patient with Alzheimer’s disease. Medical and Biological Sciences, 28(2), 5–10. Retrieved from http://dx.doi.org/10.12775/MBS.2014.014
Kitching, D. (2015). Depression in dementia. Australian Prescriber, 38(6), 209–211. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4674029/pdf/austprescr-38-209.pdf
Prince, M., Wimo, A., Guerchet, M., Ali, G-C., Wu, Y-T., & Prina, M. (2015). World Alzheimer report 2015. The global impact of dementia. An analysis of prevalence, incidence, cost and trends. London: Alzheimer’s Disease International (ADI). Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/281555306_
Reed-Guy, L. (2018). The stages of dementia. Retrieved from https://www.healthline.com/health/dementia/stages
Schulz, R., Belle, S. H., Czaja, S. J., McGinnis, K. A., Stevens, A., & Zhang, S. (2004). Long-term care placement of dementia patients and caregiver health and well-being. JAMA, 292(8), 916–967. Retrieved from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15328328/
Wilson, R., Gilley, D., Bennett, D., Beckett, L., & Evans, D. (2000). Hallucination, delusions, and cognitive decline in Alzheimer’s disease. Journal of Neurology Neurosurgery & Psychiatry, 69(2), 172–177. Retrieved from https://jnnp.bmj.com/content/jnnp/69/2/172.full.pdf
World Health Organization. (2019). Dementia. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2020 วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน