การพัฒนาเครื่องมือวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควรสําหรับสตรีไทยวัยรุ่น

บทคัดย่อ

จากอัตราการตั้งครรภ์ในสตรีไทยวัยรุ่นอายุต่ำกว่า 20 ปีมีมากถึงร้อยละ 14.7 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานขององค์การอนามัยโลกที่กําหนดไม่เกินร้อยละ 10 ดังนั้นในการวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาเครื่องมือวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพสําหรับสตรีไทยวัยรุ่น 2) ประเมินระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร และ 3) ตรวจสอบความสอดคล้องของรูปแบบความสัมพันธ์โครงสร้างเชิงสาเหตุของพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควรของสตรีไทยวัยรุ่น อายุ15-21 ปีจํานวน 2,001 คน ได้จากการสุ่มแบบแบ่งชั้นภูมิและกำหนดโควต้าจาก 4 ภูมิภาค ๆ ละ 500 คน ผลวิจัยพบว่า 1) เครื่องมือวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพ เป็นแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ จาก 1-5 คะแนน รวม 71 ข้อ โดยมีค่าความเชื่อมั่นของครอนบาคอยู่ระหว่าง .847 - .928 และค่าอํานาจ จําแนกรายข้ออยู่ในช่วง .403-.834 2) กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ มีระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมอยู่ใน ระดับไม่ดีพอ คิดเป็นร้อยละ 95.5 และมีพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควรอยู่ในระดับพอใช้ คิดเป็นร้อยละ 51.4 รองลงมาอยู่ในระดับไม่ดีพอ คิดเป็นร้อยละ 46.7 และอยู่ในระดับดีมากคิดเป็นร้อยละ 1.8 3) ผลทดสอบรูปแบบเส้นทางอิทธิพลตามสมมติฐานมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษฺด้วยค่าสถิติ ยืนยันอยู่ในระดับยอมรับได้คือ Chi-Square=321.08, df=29, p-value=0.00, RMSEA=.071, GFI=0.96, CFI= 0.96 และทักษะทางปัญญาระดับพื้นฐานมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร โดยส่งผ่านทักษะทางสังคมระดับปฏิสัมพันธ์และทักษะระดับวิจารณญาณ ด้วยน้ำหนักอิทธิพลเท่ากับ .26, .86 และ .43 ตามลําดับ ดังนั้น แนวทางส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ในกลุ่มวัยรุ่นควรเริ่มจากการประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพเป็นลําดับแรกและจากนั้นส่งเสริมความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับปัจจัยเสี่ยง ของการตั้งครรค์ก่อนวัยอันควรที่ส่งผลกระทบทั้งด้านส่วนบุคคลและสังคมควบคู่กับสรางความรอบรู้ในแต่ละด้านที่เกี่ยวกับพฤติกรรมสุขภาพทางเพศในการป้องกันการตั้งครรภ์ได้ด้วยตนเองต่อไป