การศึกษานำร่องประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังในคลินิกชะลอไตเสื่อม โรงพยาบาลถลาง จังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

           การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำมีความสำคัญต่อการชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง การวิจัยครั้งนี้เป็นแบบกึ่งทดลองเพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังในคลินิกชะลอไตเสื่อม โรงพยาบาลถลาง เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 40 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 20 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ 20 คน โดยการสุ่มตัวอย่างแบบง่าย (Sample random sampling) เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยเครื่องมือ 2 ประเภท ได้แก่ เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองซึ่งเป็นโปรแกรมการส่งเสริมการบริโภคอาหารและน้ำ และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยใช้แบบสอบถามความรู้และแบบสอบถามพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำของวิภาวรรณ อะสงค์ และที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นได้ค่าความเชื่อมั่น (KR-20) เท่ากับ .80 และค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) เท่ากับ .82 วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยด้วย Paired t-test และ Independent t-test

          ผลการศึกษาพบว่าค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำของกลุ่มทดลองเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ แต่เมื่อทดสอบทางสถิติพบว่า ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=.058, p=.321 ตามลำดับ) เมื่อเปรียบเทียบภายในกลุ่มทดลองพบว่าค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ ในการบริโภคอาหารและน้ำหลังการทดลองเพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=.008) ส่วนค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำก่อนและหลังการทดลองพบว่า ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=.356) เมื่อเปรียบเทียบการทำงาน ของไต (eGFR) พบว่า การทำงานของไตของกลุ่มทดลองมีแนวโน้มดีขึ้น มากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ แต่เมื่อทดสอบทางสถิติ พบว่าไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=.268)