ปัจจัยที่ส่งผลต่อการรับรู้ผลที่เกิดต่อสุขภาพจากบุหรี่ไฟฟ้าของนักศึกษาปริญญาตรี
คำสำคัญ:
ปัจจัย, การรับรู้ผลที่เกิดต่อสุขภาพ, บุหรี่ไฟฟ้า, นักศึกษาปริญญาตรีบทคัดย่อ
การสูบบุหรี่เป็นสาเหตุหลักอย่างหนึ่งของการเกิดโรคเรื้อรัง และเป็นสาเหตุการตายของประชากรโลกตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน บุหรี่ถูกนำมาใช้ในรูปแบบที่แตกต่างกัน บุหรี่ไฟฟ้าเป็นที่สนใจของคนจำนวนมากเนื่องจากขาดความเข้าใจเกี่ยวกับอันตรายต่อสุขภาพและการมีความเชื่อที่ผิด ทำให้มีการสูบเพิ่มขึ้นในหลายประเทศรวมถึงประเทศไทย งานวิจัย เชิงสหสัมพันธ์นี้มีจุดมุ่งหมายในการศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการรับรู้ผลที่เกิดต่อสุขภาพจากบุหรี่ไฟฟ้าของนักศึกษา การทบทวนวรรณกรรมครอบคลุมปัจจัยต่าง ๆ ประกอบด้วย ความรู้เกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า แรงกดดันจากเพื่อน การเข้าถึงสื่อสังคมออนไลน์ การสูบบุหรี่ของพ่อ–แม่ อายุ เพศ ความอยากรู้อยากลอง และการรับรู้ของบุคลากรสุขภาพต่อบุหรี่ไฟฟ้า นักศึกษาที่กำลังศึกษาระดับปริญญาตรีจำนวน 382 คน ได้รับการสุ่มแบบแบ่งชั้นเพื่อการศึกษาวิจัย แบบสอบถามเชิงโครงสร้างถูกพัฒนาขึ้นผ่านการพิจารณาโดยผู้เชี่ยวชาญ มีค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่างข้อคำถามกับวัตถุประสงค์ 0.90 ค่าความเชื่อมั่นคูเดอร์ ริชาร์ดสัน 20 (KR-20) ของแบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าเท่ากับ 0.854 และค่าความเชื่อมั่นสัมประสิทธ์แอลฟาของครอนบาคของแบบสอบถามส่วนอื่น ๆ ทั้งฉบับเท่ากับ 0.905 ผลการวิจัยพบว่ามีปัจจัย 5 ด้านส่งผลต่อการรับรู้ที่เกิดต่อสุขภาพจากบุหรี่ไฟฟ้าของนักศึกษาปริญญาตรี คือ 1) การรับรู้ของบุคลากรสุขภาพต่อบุหรี่ไฟฟ้า 2) ความอยากรู้อยากลอง 3) การเข้าถึงสื่อสังคมออนไลน์ 4) แรงกดดันจากเพื่อน และ 5) การสูบบุหรี่ของพ่อ–แม่ โดยการรับรู้ของบุคลากรสุขภาพต่อบุหรี่ไฟฟ้ามีค่าความสัมพันธ์สูงสุดและเป็นปัจจัยทำนายที่ดีที่สุดต่อการรับรู้ผลที่เกิดต่อสุขภาพจากบุหรี่ไฟฟ้า (r = 0.551, p < 0.01) ผลการวิจัยแสดงให้เห็นปัจจัยที่สอดคล้องกับผลการวิจัยที่ผ่านมาในอดีต อย่างไรก็ตามพบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความรู้เกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าและอันตรายต่อสุขภาพค่อนข้างน้อย ดังนั้นควรจัดให้มีการรณรงค์เพื่อให้นักศึกษามหาวิทยาลัยมีความตื่นตัวเกี่ยวกับผลกระทบเชิงลบของบุหรี่ไฟฟ้าต่อสุขภาพ
เอกสารอ้างอิง
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2568). การสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่ไฟฟ้าหรือพอต (Pod) ของเด็กและเยาวชนไทย. https://hss.moph.go.th_topic.php
พงษ์ศักดิ์ อ้นมอย, ชนุตา พาโพนงาม, นฤมล ลาวน้อย, อาทิตยา บัวเรือง, ธิรดา จันทร์รุ่งเรือง และอัมพวัน บุญรอด. (2565). ปัจจัยที่มีผลต่อการสูบบุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชนจังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 31(ฉบับพิเศษ 2), S197–205.
วัลลภ รัฐฉัตรานนท์. (2019). การหาขนาดตัวอย่างที่เหมาะสมสำหรับการวิจัย: มายาคติในการใช้สูตรของทาโร ยามาเนและเครจซี-มอร์แกน. วารสารรัฐศาสตร์ปริทรรศ์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 6(1), 27–58.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2568). คู่มือบุหรี่ไฟฟ้า รู้ไว้ ร้ายจัด. https://www.thaihealth.or.th/wp-content/upload/2025/09 คู่มือ-บุหรี่ไฟฟ้า-รู้ไว้ ร้ายจัด.pdf
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2567). การสำรวจสถานการณ์การสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ของประชาชน พ.ศ. 2567. https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey-detail/2025/2025041100215-15169.pdf
American Lung Association. (2024). State of tobacco control 2024. https://www.lung.org/press-releases/sotc-2024
Centers for Disease Control and Prevention. (2024). Electronic cigarette use among youth. https://www.cdc.gov/tobacco/e-cigarettes/youth/index.html
Conner, M., Grogan, S., Simms-Ellis, R. S., Flett, K., Sykes-Muskett, B., Cowap, L., & Siddiqi, K. (2017). Do electronic cigarettes increase cigarette smoking in UK adolescents? Evidence from a 12-month prospective study. Tobacco Control, 26(5), 525–530. https://doi.org/10.1136/tobaccocontrol-2016-053539
Du, W., Chen, G., Gu, M., Deng, H., & Choi, W. G. (2024). Associations between exposure to tobacco information through mass media, smoking households, and secondhand smoke exposure in adolescents: Survey data from South Korea. Tobacco Induced Diseases, 22, Article 11. https://doi.org/10.18332/tid/170872
Hirano, T., Tabuchi, T., Nakahara, R., Kunugita, N., & Mochizuki-Kobayashi, Y. (2017). Electronic cigarette use and smoking abstinence in Japan: A cross-sectional study of quitting methods. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(2), 202. https://doi.org/10.3390/ijerph14020202
Hopkinson, N. S., Vrinten, C., Parnham, J. C., Rado, M. K., Filippidis, F., Vamos, E. P., & Laverty, A. A. (2024). Association of time spent on social media with youth cigarette smoking and e-cigarette use in the UK: A national longitudinal study. Thorax, 79(7), 662–669. https://doi.org/10.1136/thorax-2023-220569
Ioakeimidis, N., Vlachopoulos, C., & Tousoulis, D. (2016). Efficacy and safety of electronic cigarettes for smoking cessation: A critical approach. Hellenic Journal of Cardiology, 57(1), 16–21.
Jiang, N., Man, P. W., Sin, Y. H., Lok, T. L., & Tai, H. L. (2016). Electronic cigarette use among adolescents: A cross-sectional study in Hong Kong. BMC Public Health, 16, 202. https://doi.org/10.1186/s12889-016-2880-0
Lee, J. A., Lee, S., & Cho, H. J. (2017). The relation between frequency of e-cigarette use and frequency and intensity of cigarette smoking among South Korean adolescents. Int. J. Environ. Res. Public Health, 14(3), 305. https://doi.org/10.3390/ijerph14030305
Nayir, E., Karacabey, B., Kirca, O., & Ozdogan, M. (2016). Electronic cigarette (e-cigarette). Journal of Oncological Sciences, 2(1), 16–20. https://doi.org/10.1016/j.jons.2016.02.001
Richard, A. M., Patrick, M. O., Lloyd, D. J., & Megan, E. P. (2016). E-cigarettes and drug use patterns in adolescents. Nicotine Tobacco Research, 18(5), 654-659. https://doi.org/10.1093/ntr/ntr217
Shankar, B. S. (2025). Forecasting youth tobacco use with the National Youth Tobacco Survey data (2021–2024). Cureus, 17(6), e86851. https://doi.org/10.7759/cureus.86851
Simonavicius, E., McNeill, A., Arnott, D., & Brose, L. S. (2017). Factors associated with current smokers using or stopping e-cigarette use. Drug and Alcohol Dependence, 173, 139–143. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2016.12.028
Singh, B., Hrywna, M., Wackowski, O. A., Delnevo, C. D., Lewis, M. J., & Steinberg, M. B. (2017). Knowledge, recommendations, and beliefs of e-cigarettes among physicians. Preventive Medicine Reports, 8, 25–29. https://doi.org/10.1016/j.pmedr.2017.07.004
Tobacco Atlas. (2023). Challenges: Prevalence. https://tobaccoatlas.org/challenges/prevalence/2023
U.S. Food and Drug Administration. (2024). National Youth Tobacco Survey (NYTS). https://www.fda.gov/tobacco-products/youth-and-tobacco/results-annual-national-youth-tobacco-survey-nyts
Wackowski, O. A., O’Connor, R. J., Strasser, A. A., Hammond, D., Villanti, A. C., & Delnevo, C. D. (2016). Perceptions of modified risk warnings for e-cigarettes. Preventive Medicine Reports, 4, 309–312. https://doi.org/10.1016/j.pmedr.2016.07.010
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลที่เผยแพร่ในวารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยามถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์บทความโดยตรง
บทความ เนื้อหา ข้อมูล รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการเผยแพร่ในวารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่หรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องอ้างอิงวารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยามทุกครั้ง
