การพัฒนาและศึกษาความเป็นไปได้ของการพยาบาลบนหลักฐานเชิงประจักษ์ เพื่อส่งเสริมการกำซาบเนื้อเยื่อส่วนปลายในผู้ป่วยวิกฤตโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน
คำสำคัญ:
การกำซาบเนื้อเยื่อส่วนปลาย , การพยาบาลบนหลักฐานเชิงประจักษ์ , โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย , อาการภาวะขาดเลือดเฉียบพลันบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาและศึกษาความเป็นไปได้ของการพยาบาลบนหลักฐานเชิงประจักษ์เพื่อส่งเสริมการกำซาบเนื้อเยื่อส่วนปลายในผู้ป่วยวิกฤตโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน พัฒนาโดยใช้ กรอบแนวคิดของรูปแบบการปฏิบัติการพยาบาล ตามหลักฐานเชิงประจักษ์ของศูนย์ปฏิบัติการพยาบาลขั้นสูง ประเมินคุณภาพ โดยการตรวจสอบดัชนีความตรงเชิงเนื้อหา และประเมินคุณภาพแนวทางปฏิบัติ สำหรับการวิจัยและประเมินผล (appraisal of guideline for research & evaluation II: AGREE II) จากผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน นำการพยาบาลบนหลักฐานเชิงประจักษ์ฯ ไปทดลองใช้และประเมินความเป็นไปได้ โดยการนำการพยาบาลไปใช้ในการดูแลผู้ป่วย จำนวน 10 ราย ติดตามผลลัพธ์ 24 ชั่วโมง หลังให้การพยาบาลด้วยการประเมินค่าดัชนีการไหลเวียนของหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (ดัชนีความดันโลหิตบริเวณข้อเท้า เมื่อเทียบกับแขน ankle brachial index: ABI) รวมทั้งอาการและอาการแสดงของโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน ตามคำย่อ 6P วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และเปรียบเทียบค่าดัชนีการไหลเวียนของหลอดเลือดแดงส่วนปลายรวมทั้งอาการและอาการแสดงของภาวะขาดเลือดเฉียบพลันก่อนและหลังการใช้การพยาบาลฯ โดยใช้สถิติ paired t-test และสถิติ chi-square
ผลการสืบค้นและสังเคราะห์หลักฐานเชิงประจักษ์ได้งานวิจัย จำนวน 18 เรื่อง แล้วนำมาสังเคราะห์หมวดหมู่องค์ความรู้และสร้างแนวทางการพยาบาล ได้แนวทางการพยาบาล ซึ่งประกอบด้วย 3 ส่วน คือ 1) การประเมินและติดตามอาการแสดงของการกำซาบเนื้อเยื่อส่วนปลาย 2) การส่งตรวจและติดตามค่าผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ และ 3) การพยาบาลเพื่อส่งเสริมการกำซาบเนื้อเยื่อส่วนปลาย ตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาของการพยาบาลบนหลักฐานเชิงประจักษ์ ได้ค่าความตรงเชิงเนื้อหา (content validity index: CVI)=1.0 และตรวจสอบคุณภาพตามการประเมินคุณภาพแนวทางปฏิบัติ สำหรับการวิจัยและประเมินผล มีคะแนน AGREE II ของแต่ละหมวดอยู่ระหว่าง ร้อยละ 93.57-100.00
ผลการวิจัยพบว่า หลังให้การพยาบาลครบ 24 ชั่วโมง ผู้ป่วยมีค่าเฉลี่ยของค่าดัชนีการไหลเวียนของหลอดเลือดแดง (mean=0.95, SD=0.30) มากกว่าก่อนให้การพยาบาล (mean=0.71, SD=0.20) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t=5.451, p<0.001) การเกิดอาการและอาการแสดง 6P ของภาวะขาดเลือดเฉียบพลันลดลงกว่าก่อนให้การพยาบาล แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p>0.05) และคะแนนความปวด (mean=2.90, SD=1.63) ลดลงกว่าก่อนให้การพยาบาล (mean=8.50, SD=1.65) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t=10.340, p<0.001)
การพยาบาลบนหลักฐานเชิงประจักษ์ที่พัฒนาขึ้นมีคุณภาพและมีความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ เพื่อส่งเสริมการกำซาบเนื้อเยื่อส่วนปลายในผู้ป่วยวิกฤตโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน และควรศึกษาวิจัยเพิ่มเติมเพื่อทดสอบประสิทธิผลของการพยาบาลนี้
References
Gerhard-Herman M, Gornik H, Barrett C, Barshes NR, Corriere MA, Drachman DE, et al. 2016 AHA/ACC guideline on the management of patients with lower extremity peripheral artery disease. JACC 2017;69(11):71–126.
Criqui MH, Matsushita K, Aboyans V, Hess CN, Hicks CW, Kwan TW, et al. Lower extremity peripheral artery disease: contemporary epidemiology, management gaps, and future directions: a scientific statement from the American heart association. JAHA 2021;144:71-91.
Farber A, Eberhardt RT. The current state of critical limb ischemia: a systematic review. JAMA 2016;151:1070-7.
Senachai N. Relationship among nurses’ basic conditioning factors, knowledge, and competency for providing care of patients at risk of peripheral arterial disease. Thai Journal of Cardio-Thorac Nursing 2014;25(2):1–16. (in Thai)
Hardman RL, Jazaeri O, Yi J, Smith M, Gupta R. Overview of classification systems in peripheral artery disease. Semin Intervent Radiol 2014;31:378–87.
Sopittapan B, Kanogsunthornrat N, Siripitayakunkit A. Knowledge and self-care practice in patients with peripheral arterial occlusive disease. Thai Journal of Cardio-Thorac Nursing 2018;29(2):43–54. (in Thai)
Panchoowong T, Utriyaprasit K, Kimpee S, Satayawiwat W. Ischemic leg pain experienced, management strategies, and outcomes in patients with peripheral arterial occlusion disease. Thai Journal of Nursing Council 2008;23(1):60–73. (in Thai)
Sonpee C. Development and evaluation of clinical practice guideline for patients with critical limb ischemia undergoing revascularization. Thai Journal of Nursing and Midwifery Practice 2022;9(2):23–42. (in Thai)
Bevan GH, White Solaru KT. Evidence-based medical management of peripheral artery disease. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2020;40(3):541–53.
Zahner GJ, Cortez A, Duralde E, Ramirez JL, Wang S, Hiramoto J, et al. Association of comorbid depression with inpatient outcomes in critical limb ischemia. Sage J 2020;25(1):25–32.
Namyotha L, Danaidutsadeekul S, Wongkongkam K, Wongwanit C. Factors related to quality of life among peripheral patients after revascularization of artery disease within 6 months. Nursing Science Journal of Thailand 2021;39(2):64–76. (in Thai)
Kohn CG, Alberts MJ, Peacock WF, Bunz TJ, Coleman CI. Cost and inpatient burden of peripheral artery disease: findings from the national inpatient sample. Atherosclerosis J 2019;286:142–6.
Natarajan B, Patel P, Mukherjee A. Acute lower limb ischemia-etiology, pathology, and management. Int J Angiol 2020;29:168–74.
Rungkhachonsak S. Prognostic factors of major amputations in patients with acute limb ischemia. HSCR 2022;37(1):22–32. (in Thai)
Abramson BL, Al-Omran M, Anand SS, Albalawi Z, Coutinho T, de Mestral C, et al. Canadian cardiovascular society 2022 guidelines for peripheral arterial disease. Can J Cardiol 2022;38(5):560–87.
Björck M, Earnshaw JJ, Acosta S, Bastos Gonçalves F, Cochennec F, Debus ES, et al. Editor’s choice–european society for vascular surgery (esvs) 2020 clinical practice guidelines on the management of acute limb ischaemia. Eur J Vasc Endovasc Surg 2020;59(2):173–218.
Golledge J. Evidence-based recommendations for medical management of peripheral artery disease. J Atheroscler Thromb 2021;28(6):573–83.
Kawasaki T, Uemura T, Matsuo K, Masumoto K, Harada Y, Chuman T, et al. The effect of different positions on lower limbs skin perfusion pressure. Indian J Plast Surg 2013;46(3):508–12.
Radhika J, Poomalai G, Nalini SJ, Revathi R. Effectiveness of buerger-allen exercise on lower extremity perfusion and peripheral neuropathy symptoms among patients with diabetes mellitus. Iran J Nurs Midwifery Res 2020;25(4):291–5.
Mcintosh SE, Freer L, Grissom CK, Auerbach PS, Rodway GW, Cochran A, et al. Wilderness medical society clinical practice guidelines for the prevention and treatment of frostbite: 2019 update. Wilderness Environ Med 2019;30(4):19–32.
Morais SCRV, Nóbrega MMLD, Carvalho EC. Cross-mapping of results and nursing interventions: contribution to the practice. Rev Bras Enferm 2018;71(4):1883–90.
Khammathit A. The evidence-based approach in health care management, applied to nursing. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health 2021;8(2):315–28. (in Thai)
Soukup SM. The center for advanced nursing practice evidence-based practice model: promoting the scholarship of practice. Nurs clin North Am 200;35(2):301–9.
Yoongtong P. Prevalence of peripheral arterial disease in diabetes type 2 patients of 5 primary care units of Sawanpracharak Hospital. Sawanpracharak Medical Journal 2017;14(2):107–16. (in Thai)
Joanna Briggs Institute. JBI levels of evidence [internet]. USA: Joanna Briggs Institute; 2013 [update 2022 Aug 2; cite 2023 Aug 20]. Available from https://jbi.global/sites/default/files/2019-05/JBI-Levels-of-evidence_2014_0.pdf
Institute of Medical Research & Technology Assessment. Appraisal of guideline for research & evaluation II [internet]. Bangkok: Institute of Medical Research & Technology Assessment; 2013 [updated 2013; cited 2023 August 24]. Available from: http://www.imrta.dms.moph.go.th/imrta/images/AGREE%20ok%20for%20e-book.pdf.
The Royal College of Anesthesiologists of Thailand. Clinical guidance for acute postoperative pain management. Bangkok: The Royal College of Anesthesiologists of Thailand; 2019.
Sagris M, Katsaros I, Giannopoulos S, Rosenberg RD, Altin SE, Rallidis L, et al. Statins and statin intensity in peripheral artery disease: a systematic review and meta-analysis. Vasa 2022;51:198–211.
Thakur A, Sharma R, Sharma SK, Thakur K, Jelly P. Effect of buerger allen exercise on foot perfusion among patient with diabetes mellitus: a systematic review & meta-analysis. Diabetes Metab Syndr 2022;16(2):102393.
Srivastava MJ, Rashmi M, John P, Reddy DH. Effectiveness of buerger allen’s exercise on foot perfusion among type 2 diabetes mellitus patients; Annals of R.S.C.B. Annals of the Romanian Society for Cell Biology 2022;26(1):2721-32.
Bhagirath VC, Nash D, Wan D, Anand SS. Medical management of peripheral artery disease in 2022. Can J Cardiol 2022;38:634–44.
Collet JP, Thiele H, Barbato E, Barthélémy O, Bauersachs J, Bhatt DL, et al. ESC guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation. Eur Heart J 2020;42(14):1289–367.
Aboyans V. Ricco JB, Bartelink MEL, Björck M, Brodmann M, Cohnert T, et al. ESC guidelines on the diagnosis and treatment of peripheral arterial diseases, in collaboration with the European Society for Vascular Surgery (ESVS): document covering atherosclerotic disease of extracranial carotid and vertebral, mesenteric, renal, upper and lower extremity arteries Endorsed by: the European Stroke Organization (ESO) the task force for the diagnosis and treatment of peripheral arterial diseases of the European Society of Cardiology (ESC) and of the European Society for Vascular Surgery (ESVS). Eur Heart J 2017;39:763–816.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ห้ามผู้ใดนำบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพไปเผยแพร่ในลักษณะต่าง ๆ ดังนี้ การนำบทความไปเผยแพร่ออนไลน์ การถ่ายเอกสารบทความเพื่อกิจกรรมที่ไม่ใช่การเรียนการสอน การส่งบทความไปตีพิมพ์เผยแพร่ที่อื่น ยกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
