ผลโปรแกรมการจัดการอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอภายหลังได้รับรังสีรักษา
Effect of the self-management of Oral Mucositis with Quality of Life of Head and Neck Cancer Patients after Radiation
คำสำคัญ:
โปรแกรมการจัดการตนเอง เยื่อบุช่องปากอักเสบ มะเร็งศีรษะและคอ คุณภาพชีวิต รังสีรักษาบทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการจัดการอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบ ต่อคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอที่ได้รับรังสีรักษา การศึกษาวิจัยกึ่งทดลองแบบ 1 กลุ่ม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอที่ได้รับการรักษาด้วยรังสีรักษา แผนกรังสีรักษา สถาบันมะเร็งแห่งชาติ 23 ราย ได้รับการพยาบาลแบบสนับสนุนและให้ความรู้ตามโปรแกรมการจัดการอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบด้วยตนเอง ประกอบด้วย การประเมินปัญหาและความต้องการข้อมูลการดูแลช่องปากด้วยตนเอง การให้ความรู้ การฝึกทักษะปฏิบัติการดูแลช่องปากด้วยตนเอง ร่วมกับแนวคิดการจัดการตนเอง เพื่อลดและบรรเทาอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบ ประกอบด้วย การตั้งเป้าหมาย การติดตามตนเอง การประเมินตนเอง และการเสริมแรงตนเอง โดยใช้แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและประเมินสภาพช่องปาก และประเมินภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบด้วยตนเองวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิตินอนพาราเมตริก ฟีร์ดแมน และพาราเมตริก การวิเคราะห์ความแปรปรวนร่วม
ผลการวิจัย พบว่า ภายหลังได้รับโปรแกรมพบว่า คะแนนเฉลี่ยของระดับเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอที่ได้รับรังสีรักษาระหว่างก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมการจัดการอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบด้วยตนเอง แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.01) และคะแนนเฉลี่ยของคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอที่ได้รับรังสีรักษาด้านภาพรวม ด้านสุขภาพ และด้านสิ่งแวดล้อม ระหว่างก่อนเข้าร่วมโปรแกรมการจัดการอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบด้วยตนเอง และหลังสิ้นสุดการได้รับรังสีรักษา 4-6 สัปดาห์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(p<.01)
References
1. Sarris, E.G., Harrington, K.J., Saif, M.W., Syrigos, K.N. Multimodal treatment strategies for elderly patients with head and neck cancer. Cancer Treat Rev. 2014;40(3): 465-475. doi: 10.1016/j.ctrv.2013.10.007. Epub 2013 Oct 30.
2. National Comprehensive Cancer Network (NCCN). 2014. NCCN Clinical Practice Guideline in Oncology (NCCN Guidelines) H&N Cancers Version 2, U. S. 2.National Comprehensive Cancer Network.
3.Dirix,P., Nuyts, S., Van den Bogaert, W. Radiation- Induced Oral mucositis in Patients with Head and Neck Cancer. Cancer. 2006;107(11): 2525-2534. DOI: 10.1002/cncr.22302.
4.McCaul, L.K. Oral and dental management for head and neck cancer patients treated by chemotherapy and Radiotherapy. Dent Update. 2012; 39(2): 135-138.
5. Koyfman, S.A., Adelstein, D.J. Enteral feeding tubes in patients undergoing definitive chemoradiation therapy for head-and-neck cancer: a critical review. Int J Radia Oncol Biol Phys. 2012; 84(3): 581-589. doi: 10.1016/j.ijrobp.2012.03.053. Epub 2012 Aug 1.
6. Ward, M.C., Reddy, C.A., Adelstein, D.J., Koyfman ,S.A. Use of systemic therapy with definitive Radiotherapy for elderly patients with head and neck cancer: A National Cancer Data Base Analysis.Cancer. 2016; 122(22): 3472-3483. doi: 10.1002/cncr.30214. [Epub ahead of print]
7. Argiris, A.,Karamouzis, M.V., Raben , D., Ferris, R.L. Head and Neck Cancer. Lancet. 2008; 371(9656): 1695-1709.
8. Ang, K.K.,Garden, A.S. Radiotherapy for Head and Neck Cancers: Indications and Techniques. 3rd edition Lippincott Williams and Wikins, 2006.
9. Kakoei, S., Haghdoost, A. A., Rad, M., Mohammadalizadeh, S., Pourdamghan , N., Nakhaei, M., Bahador, M. Oral mucositis after Radiotherapy and its effect on quality of life in head and neck cancer patients. Arch Iran Med, 2012; 15(4): 214-218. doi: 012154/AIM.008.
10. Chasen, M.R., Bhargava, R. A descriptive review of the factors contributing to nutritional compromise in patients with head and neck cancer. Support Care Cancer. 2009; 17(11): 1345-1351. doi: 10.1007/s00520-009-0684-5. Epub 2009 Jul 18.
11. Epstein, J.B., Robertson, M., Emerton , S., Phillips, N., Stevenson-Moore, P. Quality of life and oral function in patients treated with radiation therapy for head and neck cancer. Head and Neck. 2001; 23(5): 389-398.
12. Britton, B., Clover, K., Bateman, L., Odelli, C., Wenham, K., Zeman, A., Carter, G. L. Baseline depression predicts malnutrition in head and neck cancer patients undergoing Radiotherapy. Support Care Cancer. 2012; 20(2): 335-342. doi: 10.1007/s00520-011-1087-y. Epub 2011 Jan 13. Curran, D., Giralt, J., Harari, P. M., Ang, K.K., Cohen, R.B., Kies, M.S., Jassem, J., Baselga, J., Rowinsky, E.K., Amellal, N., Comte ,S., Bonner, J. A. Quality of life in head and neck cancer patients after treatment with high-dose radiotherapy alone or in combination with cetuximab.J Clin Oncol. 2007; 25(16): 2191-2197.
14. Talmi, Y. P., Horowitz, Z., Bedrin, L., Wolf, M., Chaushu, G., Kronenbreg, J., Pfeffer, M. R. Quality of life of nasopharyngeal carcinoma patients. Cancer. 2002; 94(4): 1012- 1017. DOI: 10.1002/cncr.10342.
15. Chuchart, K., Pruegsanusak, K., Dachapunkul, T., Sunpaweravong, P., Sangthawan D. Quality of life (QOL) in patients suffering from locally advancedstage nasopharyngeal cancer before, during and after receiving carboplatin with concurrent chemoRT. Songkla Med J. 2010; 28(3): 127-137.
16. Talmi, Y.P., Ferlito, A., Takes, R.P., Strojan, P., Langendijk, J.A., Shaha, A. R., Rinaldo, A. Lymph node metastasis in nasal vestibule cancer: a review. Head Neck. 2011; 33(12): 1783-1788. doi: 10.1002/hed.21570. Epub 2010 Dec 9.
17. Fakhry, C., Westra, W. H., Li, S., Cmelak, A., Ridge, J.A., Pinto, H., Forastiere, A., Gillison, M.L. Improved survival of patients with human papillomavirus-positive head and neck squamous cell carcinoma in a prospective clinical trial. J Natl Cancer Inst. 2008;100(4): 261-269. doi: 10.1093/jnci/djn011. Epub 2008 Feb 12.
18. Nutting, C. M., Morden, J. P., Harrington, K. J., Urbano, T. G., Bhide, S. A., Clark, C., Miles, E. A., Miah, A. B., Newbold, K., Tanay, M., Adab, F., Jefferies, S. J., Scrase, C., Yap, B. K., A'Hern, R.P., Sydenham, M. A., Emson, M. Hall E; PARSPORT trial management group. Parotid-sparing intensity modulated versus conventional Radiotherapy in head and neck cancer (PARSPORT): a phase 3 multicentre randomised controlled trial. Lancet Oncol. 2011; 12(2): 127-136.
19. Dodd, M. J., Larson, P. J., Dibble, S.L., Miaskowski, C., Greenspan, D., MacPhail L. Randomized clinical trial of chlorhexidine versus placebo for prevention of oral mucositis in-patients receiving chemotherapy. Onco Nurs Forum. 1996; 23(6): 921-927.
20. Orem, D. E. 2001. Nursing concept of practice. 6th ed. St. Luois : Mosby. Radiological Society North America (RSNA). 2006. Head and neck cancer. [Online]. Retrieved October 8, 2006, from http:// Head and Neck Cancer. html.
21. Dodd , M. J., Dibble, S. L., Miaskowski, C., Macphail, L., Greenspan, D., Paul, S. M., Larson, P. Randomized clinical trial of the effectiveness of 3 commonly used mouth washes treat chemotherapy-induced mucositis. Oral Med. 2000; 90 (1): 39-47. DOI: http://dx.doi.org/10.1067/moe.2000.105713.
22. Radvansky, L. J., Pace, M.B., Siddiqui, A. Prevention and Management of radiationinduced dermatitis, mucositis, and Oral mucositis. Am J Health-Sys Pharm. 2013; 70(15): 1025-1032. doi: 10.2146/ajhp120467.
23. Charoenchitsawad, N. The Effect of the Pro-self mouth aware program on oral mucositis in cancer patients receiving chemotherapy in out patients department. Master Nursing Science (Nursing Science). Chulalongkorn University, Thailand. 2003.
24. Pruegsanusak, K., Leelamanit, V., Phungrassami, T., Thongsuksai, P. Survival and Prognostic Factors of Different Sites of Head and Neck Cancer: An Analysis from Thailand. Asian Pacific J Cancer Prev. 2012; 13: 885-890.
25. Health Organization Quality of Life assessment (WHOQOL): position paper from the World Health Organization. Soc Sci Med. 1995;41:1403-9.
26. McGuire, D. B., Correa, M.E.P., Johnson, J., Wienanads, P. The role of basic oral care and good clinical practice principle in the management of oral mucositis. Support Care Cancer. 2006; 14: 541-547. DOI: https://doi.org/10.1007/s00520-006-0051-8.
27.Duangkaew ,W., Petpichedchain,W., Saesia,W. Effects of Supportive Educative Nursing Intervention on Oral mucositis and Mucositis of Patients with Head and Neck Cancer Receiving Radiation. Prins Naradhi Uni J. 2011; 3(3): 1-16.
28.Huguenin, P. U.,Taussky, D., Moe, K., Metster, A., Baumert, B., Lutolf, UM., Glanzmann, C. Quality of life in patients cured from a carcinoma of the head and neck by Radiotherapy: the importance of the target volume. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 1999; 45: 47-52. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S0360-3016(99)00128-5.
29. Fang, F.M., Tsai, W. L., Chien, C.Y., Chiu, H.C., Wang, C.J., Chen, H.C., Hsiung, C.Y. Changing quality of life in patients with advanced head and neck cancer after primary Radiotherapy or chemoradiation. Oncology. 2005; 68:405-13. doi.org/10.1159/000086982
30. Nguyen, N.P., Sallah, S., Karlsson, U., Antoine, J.E. Combined chemotherapy and radiation therapy for head and neck malignancies: quality of life issues. Cancer. 2002; 94:1131-41. DOI: 10.1002/cncr.10257
31.Graff, P., Lapeyre, M., Desandes, E., Ortholan, C., Bensadoun, R. J., Alfonsi, M., Maingon, P., Giraud, P., Bourhis, J., Marchesi, V., Mege, A., Peiffert, D. Impact of intensity-modulated Radiotherapy on health-related quality of life for head and neck cancer patients: matched-pair comparison with conventional Radiotherapy. Int J Radiat Onco Biol Phys. 2007; (67)5:1309-1317.
2. National Comprehensive Cancer Network (NCCN). 2014. NCCN Clinical Practice Guideline in Oncology (NCCN Guidelines) H&N Cancers Version 2, U. S. 2.National Comprehensive Cancer Network.
3.Dirix,P., Nuyts, S., Van den Bogaert, W. Radiation- Induced Oral mucositis in Patients with Head and Neck Cancer. Cancer. 2006;107(11): 2525-2534. DOI: 10.1002/cncr.22302.
4.McCaul, L.K. Oral and dental management for head and neck cancer patients treated by chemotherapy and Radiotherapy. Dent Update. 2012; 39(2): 135-138.
5. Koyfman, S.A., Adelstein, D.J. Enteral feeding tubes in patients undergoing definitive chemoradiation therapy for head-and-neck cancer: a critical review. Int J Radia Oncol Biol Phys. 2012; 84(3): 581-589. doi: 10.1016/j.ijrobp.2012.03.053. Epub 2012 Aug 1.
6. Ward, M.C., Reddy, C.A., Adelstein, D.J., Koyfman ,S.A. Use of systemic therapy with definitive Radiotherapy for elderly patients with head and neck cancer: A National Cancer Data Base Analysis.Cancer. 2016; 122(22): 3472-3483. doi: 10.1002/cncr.30214. [Epub ahead of print]
7. Argiris, A.,Karamouzis, M.V., Raben , D., Ferris, R.L. Head and Neck Cancer. Lancet. 2008; 371(9656): 1695-1709.
8. Ang, K.K.,Garden, A.S. Radiotherapy for Head and Neck Cancers: Indications and Techniques. 3rd edition Lippincott Williams and Wikins, 2006.
9. Kakoei, S., Haghdoost, A. A., Rad, M., Mohammadalizadeh, S., Pourdamghan , N., Nakhaei, M., Bahador, M. Oral mucositis after Radiotherapy and its effect on quality of life in head and neck cancer patients. Arch Iran Med, 2012; 15(4): 214-218. doi: 012154/AIM.008.
10. Chasen, M.R., Bhargava, R. A descriptive review of the factors contributing to nutritional compromise in patients with head and neck cancer. Support Care Cancer. 2009; 17(11): 1345-1351. doi: 10.1007/s00520-009-0684-5. Epub 2009 Jul 18.
11. Epstein, J.B., Robertson, M., Emerton , S., Phillips, N., Stevenson-Moore, P. Quality of life and oral function in patients treated with radiation therapy for head and neck cancer. Head and Neck. 2001; 23(5): 389-398.
12. Britton, B., Clover, K., Bateman, L., Odelli, C., Wenham, K., Zeman, A., Carter, G. L. Baseline depression predicts malnutrition in head and neck cancer patients undergoing Radiotherapy. Support Care Cancer. 2012; 20(2): 335-342. doi: 10.1007/s00520-011-1087-y. Epub 2011 Jan 13. Curran, D., Giralt, J., Harari, P. M., Ang, K.K., Cohen, R.B., Kies, M.S., Jassem, J., Baselga, J., Rowinsky, E.K., Amellal, N., Comte ,S., Bonner, J. A. Quality of life in head and neck cancer patients after treatment with high-dose radiotherapy alone or in combination with cetuximab.J Clin Oncol. 2007; 25(16): 2191-2197.
14. Talmi, Y. P., Horowitz, Z., Bedrin, L., Wolf, M., Chaushu, G., Kronenbreg, J., Pfeffer, M. R. Quality of life of nasopharyngeal carcinoma patients. Cancer. 2002; 94(4): 1012- 1017. DOI: 10.1002/cncr.10342.
15. Chuchart, K., Pruegsanusak, K., Dachapunkul, T., Sunpaweravong, P., Sangthawan D. Quality of life (QOL) in patients suffering from locally advancedstage nasopharyngeal cancer before, during and after receiving carboplatin with concurrent chemoRT. Songkla Med J. 2010; 28(3): 127-137.
16. Talmi, Y.P., Ferlito, A., Takes, R.P., Strojan, P., Langendijk, J.A., Shaha, A. R., Rinaldo, A. Lymph node metastasis in nasal vestibule cancer: a review. Head Neck. 2011; 33(12): 1783-1788. doi: 10.1002/hed.21570. Epub 2010 Dec 9.
17. Fakhry, C., Westra, W. H., Li, S., Cmelak, A., Ridge, J.A., Pinto, H., Forastiere, A., Gillison, M.L. Improved survival of patients with human papillomavirus-positive head and neck squamous cell carcinoma in a prospective clinical trial. J Natl Cancer Inst. 2008;100(4): 261-269. doi: 10.1093/jnci/djn011. Epub 2008 Feb 12.
18. Nutting, C. M., Morden, J. P., Harrington, K. J., Urbano, T. G., Bhide, S. A., Clark, C., Miles, E. A., Miah, A. B., Newbold, K., Tanay, M., Adab, F., Jefferies, S. J., Scrase, C., Yap, B. K., A'Hern, R.P., Sydenham, M. A., Emson, M. Hall E; PARSPORT trial management group. Parotid-sparing intensity modulated versus conventional Radiotherapy in head and neck cancer (PARSPORT): a phase 3 multicentre randomised controlled trial. Lancet Oncol. 2011; 12(2): 127-136.
19. Dodd, M. J., Larson, P. J., Dibble, S.L., Miaskowski, C., Greenspan, D., MacPhail L. Randomized clinical trial of chlorhexidine versus placebo for prevention of oral mucositis in-patients receiving chemotherapy. Onco Nurs Forum. 1996; 23(6): 921-927.
20. Orem, D. E. 2001. Nursing concept of practice. 6th ed. St. Luois : Mosby. Radiological Society North America (RSNA). 2006. Head and neck cancer. [Online]. Retrieved October 8, 2006, from http:// Head and Neck Cancer. html.
21. Dodd , M. J., Dibble, S. L., Miaskowski, C., Macphail, L., Greenspan, D., Paul, S. M., Larson, P. Randomized clinical trial of the effectiveness of 3 commonly used mouth washes treat chemotherapy-induced mucositis. Oral Med. 2000; 90 (1): 39-47. DOI: http://dx.doi.org/10.1067/moe.2000.105713.
22. Radvansky, L. J., Pace, M.B., Siddiqui, A. Prevention and Management of radiationinduced dermatitis, mucositis, and Oral mucositis. Am J Health-Sys Pharm. 2013; 70(15): 1025-1032. doi: 10.2146/ajhp120467.
23. Charoenchitsawad, N. The Effect of the Pro-self mouth aware program on oral mucositis in cancer patients receiving chemotherapy in out patients department. Master Nursing Science (Nursing Science). Chulalongkorn University, Thailand. 2003.
24. Pruegsanusak, K., Leelamanit, V., Phungrassami, T., Thongsuksai, P. Survival and Prognostic Factors of Different Sites of Head and Neck Cancer: An Analysis from Thailand. Asian Pacific J Cancer Prev. 2012; 13: 885-890.
25. Health Organization Quality of Life assessment (WHOQOL): position paper from the World Health Organization. Soc Sci Med. 1995;41:1403-9.
26. McGuire, D. B., Correa, M.E.P., Johnson, J., Wienanads, P. The role of basic oral care and good clinical practice principle in the management of oral mucositis. Support Care Cancer. 2006; 14: 541-547. DOI: https://doi.org/10.1007/s00520-006-0051-8.
27.Duangkaew ,W., Petpichedchain,W., Saesia,W. Effects of Supportive Educative Nursing Intervention on Oral mucositis and Mucositis of Patients with Head and Neck Cancer Receiving Radiation. Prins Naradhi Uni J. 2011; 3(3): 1-16.
28.Huguenin, P. U.,Taussky, D., Moe, K., Metster, A., Baumert, B., Lutolf, UM., Glanzmann, C. Quality of life in patients cured from a carcinoma of the head and neck by Radiotherapy: the importance of the target volume. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 1999; 45: 47-52. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S0360-3016(99)00128-5.
29. Fang, F.M., Tsai, W. L., Chien, C.Y., Chiu, H.C., Wang, C.J., Chen, H.C., Hsiung, C.Y. Changing quality of life in patients with advanced head and neck cancer after primary Radiotherapy or chemoradiation. Oncology. 2005; 68:405-13. doi.org/10.1159/000086982
30. Nguyen, N.P., Sallah, S., Karlsson, U., Antoine, J.E. Combined chemotherapy and radiation therapy for head and neck malignancies: quality of life issues. Cancer. 2002; 94:1131-41. DOI: 10.1002/cncr.10257
31.Graff, P., Lapeyre, M., Desandes, E., Ortholan, C., Bensadoun, R. J., Alfonsi, M., Maingon, P., Giraud, P., Bourhis, J., Marchesi, V., Mege, A., Peiffert, D. Impact of intensity-modulated Radiotherapy on health-related quality of life for head and neck cancer patients: matched-pair comparison with conventional Radiotherapy. Int J Radiat Onco Biol Phys. 2007; (67)5:1309-1317.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
2018-12-18
How to Cite
1.
ฉบับ
บท
บทความวิจัย
License
วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ห้ามผู้ใดนำบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพไปเผยแพร่ในลักษณะต่าง ๆ ดังนี้ การนำบทความไปเผยแพร่ออนไลน์ การถ่ายเอกสารบทความเพื่อกิจกรรมที่ไม่ใช่การเรียนการสอน การส่งบทความไปตีพิมพ์เผยแพร่ที่อื่น ยกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
