ปัจจัยที่ส่งผลต่อ K-level และคุณภาพชีวิตในคนพิการตัดขาระดับใต้เข่าที่ได้รับขาเทียมระดับใต้เข่าจากโรงพยาบาลศิริราช
DOI:
https://doi.org/10.14456/jmu.2025.4คำสำคัญ:
คนพิการตัดขาระดับใต้เข่า, ขาเทียมระดับใต้เข่า, คุณภาพชีวิตด้านสังคม, ระดับความสามารถบทคัดย่อ
บทนำ: ปัจจุบันคนพิการตัดขาระดับใต้เข่ามีจำนวนที่เพิ่มมากขึ้น ซึ่งสาเหตุการตัดขาส่วนใหญ่มาจากโรคเบาหวานส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย การทรงตัว การรับรู้ตำแหน่งของข้อต่อและการยึดติดของข้อเข่า เป็นต้น ดังนั้นการสวมใส่ขาเทียมจะช่วยให้คนพิการมีคุณภาพชีวิตที่ดี และหากได้รับขาเทียมที่เหมาะสมกับระดับความสามารถในการเคลื่อนไหวยิ่งส่งผลให้มีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งๆขึ้นไป ซึ่งปัจจุบัน K-level ถูกนำมาใช้ในการเลือกส่วนประกอบของขาเทียม โดยการประเมินจากแพทย์ แต่ยังไม่มีการศึกษาที่แสดงให้เห็นว่าปัจจัยใดที่ส่งผลต่อ K-level และคุณภาพชีวิตในคนพิการตัดขาระดับใต้เข่า
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบปัจจัยที่ส่งผลต่อ K-level และคุณภาพชีวิตคนพิการตัดขาระดับใต้เข่าที่ได้รับขาเทียมจากโรงพยาบาลศิริราช
วิธีการวิจัย: การศึกษาภาคตัดขวาง (Cross-sectional Study) เชิงวิเคราะห์ (analytic) ผู้ที่ตัดขาระดับใต้เข่าจำนวน 113 รายที่ผ่านตามเกณฑ์การคัดเข้า จากการสัมภาษณ์ผู้เข้าร่วมวิจัยได้แบ่งข้อมูลออกเป็น 3 ส่วน ได้แก่ ข้อมูลทั่วไป แบบสำรวจลักษณะการใช้ขาเทียมในปัจจุบัน และแบบวัดคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัยโลกชุดย่อฉบับภาษาไทย (WHOQOL-BREF-THAI) วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้ Independent-Samples Kruskal-Wallis Test สำหรับการเปรียบเทียบเชิงคู่ของ K-level และ Multiple Linear Regression Analysis สำหรับคุณภาพชีวิตด้านสังคม
ผลการศึกษา: ปัจจัยที่ส่งผลต่อระดับความสามารถของผู้เข้าร่วมวิจัยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ อายุ, ระยะทางการเดินในหนึ่งวันและระดับคุณภาพชีวิตทางด้านสังคม และปัจจัยที่ส่งผลต่อระดับคุณภาพชีวิตทางสังคมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติคือ การที่ผู้ป่วยไม่เป็นโรคเบาหวานและมีระยะเวลาที่ใช้ขาเทียมระดับใต้เข่าภายหลังตัดขาที่มากกว่า (ปี)
สรุปผลการศึกษา: ปัจจัยที่ลดระดับความสามารถในการใช้ขาเทียมของผู้เข้าร่วมวิจัยอย่างเห็นได้ชัด คือ ผู้ที่มีประสบการณ์การใช้ขาเทียมระดับใต้เข่ามีอายุมากขึ้นและมีสาเหตุการตัดขาจากโรคเบาหวาน ล้วนส่งผลกระทบต่อการลดระดับคุณภาพชีวิตของคนพิการตัดขาระดับใต้เข่า ทว่าการยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้เข้าร่วมวิจัยที่มีสาเหตุการตัดขาจากสาเหตุอื่น ๆ และมีประสบการณ์การใช้งานขาเทียมระดับใต้เข่ามากกว่า 1 ปีขึ้นไปนั้นอาจมีแนวโน้มของระดับคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
เอกสารอ้างอิง
Abouammoh, N., Aldebeya, W., & Abuzaid, R. (2021). Experiences and needs of patients with lower limb amputation in Saudi Arabia: A qualitative study. Eastern Mediterranean Health Journal, 27(4), 407–413. https://doi.org/10.26719/emhj.20.124
Agha, R. A., Muneer, H., & Al-Qaseer, A. J. B. m. b. (2017). Major lower limb amputation: causes, characteristics and complications. Bahrain Medical Bulletin, 39(3), 159-161.
Anannub, K., Yotnuengnit, P., & Boonhong, J. (2016). Compliance and satisfaction of lower limb amputees toward basic prostheses. Chulalongkorn Medical Journal, 60(6), 603–615.
Andrews, K. L., Nanos, K. N., & Hoskin, T. L. (2017). Determining K-levels following transtibial amputation. International Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, 5(2), 398. https://doi.org/10.4172/2329-9096.1000398
Asano, M., Rushton, P., Miller, W. C., & Deathe, B. A. (2008). Predictors of quality of life among individuals who have a lower limb amputation. Prosthetics and Orthotics International, 32(2), 231–243. https://doi.org/10.1080/03093640802024955
Banchorntavakul, M., Wongphaet, P., & Jitpraphai, C. (1999). Comparison of the prosthetic fitting period between amputation from different causes at ramathibodi hospital. J Thai Rehabilitation, 8(3), 260–264.
Bovvker, J. H., Keagy, R. D., & Poonekar, P. D. (2002). Atlas of limb peosthetics: Surgical, Prosthetic, and Rehabilitation Principles. In (2nd ed.). American Academy of Orthopedic Surgeons.
Burger, H., & Marinček. (2001). Functional testing of elderly subjects after lower limb amputation. Prosthetics and Orthotics International, 25(2), 102–107. https://doi.org/10.1080/03093640108726582
Burger, H., Marinček, Č., & Isakov, E. (1997). Mobility of persons after traumatic lower limb amputation. Disability and Rehabilitation, 19(7), 272–277. https://doi.org/10.3109/09638289709166538
Chernev, I., & Chernev, A. (2020). Education level among patients with major limb amputation. Cureus, 12(4), 1-6. https://doi.org/10.7759/cureus.7673
Chumwong, N. (2021). Incidence and Related Factors of Joint Contracture in Amputated Side of Amputee at Maharaj Nakhon Si Thammarat Hospital. Region 11 Medical Journal, 35(2), 1-12. https://he02.tci- thaijo.org/index.php/Reg11MedJ/article/view/249850
Cox, P. S., Williams, S. K., & Weaver, S. R. (2011). Life after lower extremity amputation in diabetics. West Indian Med J, 60(5), 536-540.
Dajpratham, P., Tantiniramai, S., & Lukkanapichonchut, P. (2011). Health related quality of life among the thai people with unilateral lower limb amputation. J Med Assoc Thai, 94(2), 250-255.
Davie-Smith, F., Coulter, E., Kennon, B., Wyke, S., & Paul, L. (2017). Factors influencing quality of life following lower limb amputation for peripheral arterial occlusive disease: A systematic review of the literature. Prosthetics and orthotics international, 41(6), 537–547. https://doi.org/10.1177/0309364617690394
Davies, B., & Datta, D. (2003). Mobility outcome following unilateral lower limb amputation. Prosthetics and Orthotics International, 27(3), 186-190. https://doi.org/10.1080/03093640308726681
Deans, S. A., McFadyen, A. K., & Rowe, P. J. (2008). Physical activity and quality of life: A study of a lower-limb amputee population. Prosthetics and orthotics international, 32(2), 186–200. https://doi.org/10.1080/03093640802016514
Dillon, M. P., Major, M. J., Kaluf, B., Balasanov, Y., & Fatone, S. (2018). Predict the Medicare Functional Classification Level (K-level) using the Amputee Mobility Predictor in people with unilateral transfemoral and transtibial amputation: A pilot study. Prosthetics and orthotics international, 42(2), 191–197. https://doi.org/10.1177/0309364617706748
Gallagher, P., & MacLachlan, M. (2004). The trinity amputation and prosthesis experience scales and quality of life in people with lower-limb amputation Archives of physical medicine and rehabilitation, 85(5), 730–736. https://doi.org/10.1016/j.apmr.2003.07.009
Garg, U., Sharma, R. G., Bansal, K., Goel, K., & Brahmbhatt, H. (2020). Lower limb amputations- a necessary evil- an observational study from a north indian tertiary care hospital. Journal of Evolution of Medical and Dental Sciences, 9(12), 995–999. https://doi.org/10.14260/jemds/2020/214
Gauthier-Gagnon, C., Grisé, M.-C., & Potvin, D. (1999). Enabling factors related to prosthetic use by people with transtibial and transfemoral amputation. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 80(6), 706–713. https://doi.org/10.1016/s0003-9993(99)90177-6
Geertzen, J. H., Bosmans, J. C., van der Schans, C. P., & Dijkstra, P. U. (2005). Claimed walking distance of lower limb amputees. Disability and Rehabilitation, 27(3), 101–104. https://doi.org/10.1080/09638280400009345
Geertzen, J., van der Linde, H., Rosenbrand, K., Conradi, M., Deckers, J., Koning, J., Rietman, H. S., van der Schaaf, D., van der Ploeg, R., Schapendonk, J., Schrier, E., Duijzentkunst, R. S., Spruit-van Eijk, M., Versteegen, G., Voesten, H. (2014). Dutch evidence-based guidelines for amputation and prosthetics of the lower extremity: rehabilitation process and prosthetics. part 2. Prosthetics and Orthotics International, 39(5), 361-371. https://doi.org/10.1177/0309364614542725
Hawkins, A. T., Pallangyo, A. J., Herman, A. M., Schaumeier, M. J., Smith, A. D., Hevelone, N. D., Crandell, D. M., & Nguyen, L. L. (2016). The effect of social integration on outcomes after major lower extremity amputation. Journal of Vascular Surgery, 63(1), 154–162. https://doi.org/10.1016/j.jvs.2015.07.100
Hofstad, C. J., Bongers, K. T. J., Didden, M., van Ee, R. F., & Keijsers, N. L. W. (2020). Maximal walking distance in persons with a lower limb amputation. Sensors (Basel, Switzerland), 20(23), 6770. https://doi.org/10.3390/s20236770
Johnson, V. J., Kondziela, S., & Gottschalk, F. (1995). Pre and post-amputation mobility of trans-tibial amputees: correlation to medical problems, age and mortality. Prosthetics and Orthotics International, 19(3), 159-164. https://doi.org/10.3109/03093649509167999
Kaewdoung, S., Chaimay, B., & Woradet, S. (2021). Factors associated with the quality of life among individuals with a lower limb prosthesis in southern Thailand. Journal of Health Science Research, 15(3), 133-145. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JHR/article/view/250084
Kaewdoung, S.., Woradet, S., & Chaimay, B. (2020). Quality of life among individuals with lower limb prosthesis: literature review. UBRU Journal for Public Health Research, 9(2), 20–31. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ubruphjou/article/view/241676
Matos, D. R., Naves, J. F., & de Araujo, T. C. C. F. (2020). Quality of life of patients with lower limb amputation with prostheses. Estudos de Psicologia, 37, e190047 [1-12]. https://doi.org/10.1590/1982-0275202037e190047
Munin, M., Guzman, M., Boninger, M., Fitzgerald, S., Penrod, L., & Singh, J. (2001). Predictive factors for successful early prosthetic ambulation among lower-limb amputees. Journal of Rehabilitation Research and Development, 38(4), 379-384.
Orendurff, M. S., Raschke, S. U., Winder, L., Moe, D., Boone, D. A., & Kobayashi, T. (2016). Functional level assessment of individuals with transtibial limb loss: evaluation in the clinical setting versus objective community ambulatory activity. Journal of rehabilitation and assistive technologies engineering, 3, 2055668316636316. https://doi.org/10.1177/2055668316636316
Procidano, M., & Heller, K. (1983). Measures of perceived social support from friends and from family: Three validation studies. American journal of community psychology, 11(1), 1-24. https://doi.org/10.1007/BF00898416
Sansam, K., Neumann, V., O'Connor, R., & Bhakta, B. (2009). Predicting walking ability following lower limb amputation: a systematic review of the literature. Journal of rehabilitation medicine: official journal of the UEMS European Board of Physical and Rehabilitation Medicine, 41(8), 593-603. https://doi.org/10.2340/16501977-0393
Schoppen, T., Boonstra, A., Groothoff, J., Vries, J., Göeken, L., & Eisma, W. (2003). Physical, mental, and social predictors of functional outcome in unilateral lower-limb amputees. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 84(6), 803-811. https://doi.org/10.1016/S0003-9993(02)04952-3
Susan, K., & Donald, C., (1992). Transtibial Amputation: Prosthetic Management. In Bowker, H.K., & Michael, J.W. (Eds.), Atlas of Limb Prosthetics: Surgical, Prosthetic, and Rehabilitation Principles. (2nd ed., pp. 210–225). American Academy or Orthopedic Surgeons.
The Brigham and Women’s Hospital, Inc., Department of Rehabilitation Services. (2011). Standard of Care: Lower Extremity Amputation.
Webster, J. B., Hakimi, K. N., Williams, R. M., Turner, A. P., Norvell, D. C., & Czerniecki, J. M. (2012). Prosthetic fitting, use, and satisfaction following lower-limb amputation: a prospective study. Journal of rehabilitation research and development, 49(10), 1493-1504. https://doi.org/10.1682/JRRD.2012.01.0001
Williams, R. M., Ehde, D. M., Smith, D. G., Czerniecki, J. M., Hoffman, A. J., & Robinson, L. R. (2004). A two-year longitudinal study of social support following amputation. Disability and rehabilitation, 26(14-15), 862-874. https://doi.org/10.1080/09638280410001708878
Wong, K. L., Nather, A., Shen, L., Chang, Z., Wong, T., & Lim, C. T. (2013). Clinical outcomes of below knee amputations in diabetic foot patients. Annals of the Academy of Medicine, Singapore, 42(8), 388-394.
Zidarov, D., Swaine, B., & Gauthier-Gagnon, C. (2009). Life habits and prosthetic profile of persons with lower-limb amputation during rehabilitation and at 3-month follow-up. Archives of physical medicine and rehabilitation, 90(11), 1953-1959. https://doi.org/10.1016/j.apmr.2009.06.011
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Mahidol R2R e-Journal
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
