การพัฒนาแนวทางการเฝ้าระวังและป้องกันการฆ่าตัวตาย โดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน โรงพยาบาลเมยวดี จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์:  เพื่อศึกษาสภาพปัญหา พัฒนาแนวทาง และประเมินแนวทางการเฝ้าระวังและป้องกันการฆ่าตัวตาย โดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน โรงพยาบาลเมยวดี จังหวัดร้อยเอ็ด

รูปแบบการวิจัย:  การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบลงมือปฏิบัติร่วมกัน (Mutual collaborative action research)

วัสดุและวิธีการวิจัย: ผู้ให้ข้อมูลหลัก ประกอบด้วยผู้รับบริการ ได้แก่ กลุ่มผู้มีภาวะซึมเศร้าและเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตัวด้วยการวินิจฉัยโดยแพทย์ และครอบครัว 24 คน ในระยะศึกษาสถานการณ์ 12 คน ระยะพัฒนาแนวทาง 12 คน ผู้ให้บริการที่เกี่ยวข้องของโรงพยาบาลเมยวดี 6 คน และ 3) ผู้รับผิดชอบหลักที่พัฒนาแนวทางการเฝ้าระวังและป้องกันการฆ่าตัวตาย 11 คน เก็บรวบรวมข้อมูลแบบทดสอบความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการเฝ้าระวัง ป้องกันการฆ่าตัวตาย และการส่งต่อผู้ป่วย ที่มีค่า ดัชนีความสอดคล้องตั้งแต่ 0.67-1.00 แบบทดสอบความรู้มีค่า KR20 เท่ากับ 0.84 และค่ายากความยากตั้งแต่ 0.43-0.76 แบบสอบถามทัศนคติ และพฤติกรรมการเฝ้าระวัง ป้องกันการฆ่าตัวตาย และการส่งต่อผู้ป่วยมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.92 และ 0.89 ตามลำดับ และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Percentage differences

ผลการวิจัย :  1) พบสถานการณ์ปัญหาทั้งในระยะก่อนถึงโรงพยาบาล การให้บริการในโรงพยาบาล ขณะส่งต่อผู้ป่วย และระยะติดตามหลังกลับบ้าน 2) แนวทางการเฝ้าระวังและป้องกันการฆ่าตัวตายประกอบด้วยกิจกรรม 1) การจัดอบรมและกิจกรรมสร้างภูมิคุ้มกันทางใจ 2) การดำเนินการคัดกรองกลุ่มเป้าหมายในโรงเรียน ชุมชนและสถานพยาบาล 3) การส่งต่อผู้มีความเสี่ยงไปยังหน่วยบริการระดับสูงตามระบบที่กำหนด 4) การให้บริการดูแลรักษาโดยทีมสุขภาพจิต 5) การจัดประชุมวางแผนจำหน่ายร่วมกับผู้ป่วย ครอบครัว และหน่วยงานชุมชน และ 6) การเยี่ยมบ้านเพื่อประเมินสภาพจิตใจ ความพร้อมของครอบครัว และให้คำปรึกษาอย่างต่อเนื่อง และผลลัพธ์หลังการดำเนินการพัฒนา พบว่า สัดส่วนของผู้มีภาวะซึมเศร้าในระดับน้อย (คะแนน 7–12) เพิ่มขึ้นจาก 25.0% ก่อนการพัฒนาเป็น 50.0% หลังการพัฒนา คิดเป็นร้อยละความแตกต่าง 66.7 ขณะที่ผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าในระดับปานกลาง (คะแนน 13–18) เพิ่มขึ้นจาก 16.7% เป็น 25.0% หลังการพัฒนา คิดเป็นร้อยละความแตกต่าง 40.0 และกลุ่มที่มีภาวะซึมเศร้าในระดับรุนแรง (คะแนนมากกว่า 19 คะแนน) ลดลงจาก 58.3% ก่อนการดำเนินงานเหลือเพียง 25.0% หลังการดำเนินการลดลง คิดเป็นร้อยละความแตกต่าง 80.0 และครอบครัวมีคะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับการเฝ้าระวังและป้องกันการฆ่าตัวตายเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละความแตกต่าง 38.31 ทัศนคติและพฤติกรรมเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละความแตกต่าง 39.35 และ 39.88 ตามลำดับ

สรุปและข้อเสนอแนะ : แนวทางการเฝ้าระวังและป้องกันที่พัฒนาขึ้นส่งผลให้สัดส่วนของผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าระดับรุนแรงลดลงอย่างมาก และครบครัวมีความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมเกี่ยวกับการป้องกันการฆ่าตัวตายที่เพิ่มขึ้น