การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานป้องกันการคลอดก่อนกำหนด ในเครือข่ายโรงพยาบาล ในจังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนารูปแบบและศึกษาประสิทธิผลของการดำเนินงานป้องกันการคลอดก่อนกำหนด  ในเครือข่ายโรงพยาบาล ในจังหวัดมหาสารคาม

รูปแบบการวิจัย : การวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research)

วัสดุและวิธีการวิจัย: กลุ่มเป้าหมายคือ 1) ทีมสหวิชาชีพในโรงพยาบาล ในจังหวัดมหาสารคาม ทั้ง 11 แห่ง (พยาบาล ห้องคลอด/ฝากครรภ์ และแพทย์) รวมจำนวน 20 คน 2) สตรีตั้งครรภ์ที่เข้ารับการฝากครรภ์ที่โรงพยาบาล ในจังหวัดมหาสารคาม จำนวน 30 คน 3) มารดาที่คลอดก่อนกำหนดในช่วงระยะเวลาการศึกษา ระหว่าง 1 ธันวาคม 2566 ถึง 31 พฤษภาคม 2567 จำนวน 120 คน การเก็บข้อมูลเชิงปริมาณใช้แบบสอบถาม (Quantitative data) จากฐานข้อมูลโรงพยาบาล ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่มย่อย (Qualitative data) จากผู้ปฏิบัติ

ผลการวิจัย: พบว่า  รูปแบบการดำเนินงานที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ 1) การคัดกรองและประเมินความเสี่ยงอย่างเป็นระบบ 2) การให้ความรู้และสร้างความตระหนักแก่สตรีตั้งครรภ์ 3) การส่งต่อและการดูแลแบบสหวิชาชีพ และ 4) การติดตามและประเมินผลอย่างต่อเนื่อง ภายหลังการใช้รูปแบบดังกล่าว พบว่าอัตราการคลอดก่อนกำหนดในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนดลดลงจากร้อยละ 6.86 เป็น ร้อยละ 6.30 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) และบุคลากรทางการแพทย์มีความพึงพอใจต่อรูปแบบการดำเนินงานอยู่ในระดับสูง

สรุปและข้อเสนอแนะ: รูปแบบการดำเนินงานที่พัฒนาขึ้นนี้มีประสิทธิผลในการลดอัตราการคลอดก่อนกำหนดในพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม และสามารถนำไปปรับใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานในโรงพยาบาลเครือข่ายได้ โดยควรมีการขยายผลและพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในระยะยาว