การประเมินค่าปริมาณรังสีจากการตรวจวินิจฉัยด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ในสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา

ผู้แต่ง

  • สุจิรา คงเทพ สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา

คำสำคัญ:

CTDIvol, DLP, เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ค่าปริมาณรังสี CTDIvol และ DLP ที่ผู้ป่วยได้รับจากการตรวจ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง และเพื่อเปรียบเทียบค่าปริมาณรังสีของสถาบันกับค่าปริมาณรังสีอ้างอิงของประเทศไทย

รูปแบบการวิจัย: เป็นการศึกษาย้อนหลังเชิงพรรณนา (Retrospective descriptive study)

วัสดุและวิธีการวิจัย: รวบรวมข้อมูลจากระบบ PACS ของสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา ในช่วงปี พ.ศ. 2565 - 2567 จากผู้ป่วยที่ได้รับการตรวจ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองโดยไม่ใช้สารทึบรังสี จำนวน 120 ราย

ผลการวิจัย: พบว่า ค่า CTDIvol และ DLP มีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 57.76 mGy และ 912.30 mGy·cm ตามลำดับ ซึ่งต่ำกว่าค่าปริมาณรังสีอ้างอิงของประเทศไทย (CTDIvol = 62 mGy, DLP = 1208 mGy·cm) และค่าความแตกต่างระหว่างค่าที่แสดงบนเครื่องกับค่าที่วัดได้จริงอยู่ที่ 6.83% ซึ่งอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน

สรุปและข้อเสนอแนะ: ค่าปริมาณรังสีที่ใช้ในการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองในสถาบันอยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัยและเหมาะสมตามหลักการ ALARA ช่วยเสริมสร้างความปลอดภัยในการให้บริการตรวจวินิจฉัยด้วยรังสีแก่ผู้ป่วยและบุคลากร ควรมีการประเมินคุณภาพของภาพที่ได้เพื่อหาจุดสมดุลระหว่างปริมาณรังสีที่ต่ำและคุณภาพของภาพที่เหมาะสมต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Rehani M M, Kalra M K, McCollough CH, et al. Managing patient dose in computed tomography: ICRP special task force report. Ann ICRP. 2021;50(4):33-127.

World Health Organization. Global initiative on radiation safety in healthcare settings: 2010-2020 progress report. Geneva: WHO Press; 2021.

Smith-Bindman R, Kwan M L, Marlow E C, et al. Trends in use of medical imaging in US health care systems and in Ontario, Canada, 2000-2016. JAMA. 2019;322(9):843-56.

Mettler F A Jr, Huda W, Yoshizumi T T, Mahesh M. Effective doses in radiology and diagnostic nuclear medicine: a catalog. Radiology. 2020;295(3):718-31.

International Commission on Radiological Protection. Diagnostic reference levels in medical imaging. ICRP Publication 135. Ann ICRP. 2020.

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. ค่าปริมาณรังสีอ้างอิงในการถ่ายรังสีวินิจฉัยทางการแพทย์ของประเทศไทย 2566. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: บียอนด์ พับลิสซิ่ง จำกัด; 2566. หน้า 8.

ศุภวิทู สุขเพ็ง. เทคนิคการถ่ายภาพเอกซเรย์ซีทีด้วยปริมาณรังสีที่เหมาะสม. พิมพ์ครั้งที่ 1. พิษณุโลก. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนเรศวร, 2565. หน้า 216.

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. มาตรฐานคุณภาพเครื่องเอกซเรย์วินิจฉัย. นนทบุรี: พิมพ์ครั้งที่ 1. บรษัท บียอนด์ พับลิสซี่ง จำกัด; 2566.

สิทธิชาติ บุญเยี่ยม. ปริมาณรังสีที่ใช้ในการตรวจสมองด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของโรงพยาบาลพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ กุมภาพันธ์ 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jrhi/article/view/253888/171325.

วัฒนา วงษ์ศานนท์, จิรันธนิน เภารอด, เพชรากร หาญพานิชย์, ปนัสดา อวิคุณประเสริฐ. การศึกษาค่าผลคูณปริมาณรังสีตลอดความยาวของการสแกนจากการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ในโรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2563;35(4):433-37.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

เผยแพร่ 2025-08-18 — ปรับปรุง 2025-09-22

เวอร์ชัน

รูปแบบการอ้างอิง

1.
คงเทพ ส. การประเมินค่าปริมาณรังสีจากการตรวจวินิจฉัยด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ในสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา. J Res Health Inno Dev [อินเทอร์เน็ต]. 22 กันยายน 2025 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];6(2):471-8. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jrhi/article/view/281772

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความต้นนิพนธ์