การพัฒนาระบบเฝ้าระวังการจำหน่ายยาในร้านชำ ตำบลนางัว อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม

ผู้แต่ง

  • จิรภิญญา หลักคำ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนางัว

คำสำคัญ:

ระบบเฝ้าระวัง, ยาห้ามจำหน่าย, ร้านชำ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาสถานการณ์ พัฒนาระบบ เฝ้าระวังและประเมินผลระบบเฝ้าระวังการจำหน่ายยาในร้านชำ

รูปแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

วัสดุและวิธีวิจัย: ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเป็นภาคีเครือข่าย 30 คน และตัวแทนผู้ประกอบการร้านชำ 43 ร้านๆละ 1 คน  43 คน ดำเนินการโดยการขั้นวางแผน ลงมือปฏิบัติ สังเกตการณ์และสะท้อนกลับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ Paired Sample t-test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัย: สภาพปัญหาก่อนดำเนินงานพบว่าการจำหน่ายยาห้าม 51.16% ระบบเฝ้าระวังที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก คือ คณะทำงาน ความร่วมมือชุมชน และการบังคับใช้กฎหมาย และหลังดำเนินงาน การจำหน่ายยาห้ามจำหน่ายในร้านชำลดลงเหลือ ร้อยละ 9.30 และผู้ประกอบการมีคะแนนความรู้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p <.001)

สรุปและข้อเสนอแนะ: กระบวนการมีส่วนร่วมมีประสิทธิผลในการลดการจำหน่ายยาผิดกฎหมายและเพิ่มความรู้ ความตระหนักของผู้ประกอบการ รูปแบบเฝ้าระวังนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชุมชนอื่นโดยปรับให้เหมาะกับบริบทพื้นที่

เอกสารอ้างอิง

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. รายงานการเฝ้าระวังการจำหน่ายยาในร้านค้าชุมชน. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา; 2563.

คณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาสมเหตุผล. คู่มือการดำเนินงานโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาสมเหตุผล. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2558.

งานคุ้มครองผู้บริโภค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครพนม. ศูนย์บริการเบ็ดเสร็จ [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 30 กันยายน 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://ossc-npm.moph.go.th/

พรรณนภา ศรีสวัสดิ์. ถอดบทเรียนการดำเนินงานพัฒนาสู่จังหวัดใช้ยาสมเหตุผล: พื้นที่นำร่องอำเภอใช้ยาสมเหตุผล จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยและพัฒนาสุขภาพศรีสะเกษ. 2566;2(พิเศษ):43–55.

สุนิษา ถิ่นแก้ว, รัตนาภรณ์ อาวิพันธ์, ชิดชนก เรือนก้อน. การพัฒนาระบบเฝ้าระวังการจำหน่ายยาในร้านชาผ่านนโยบายส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในชุมชนตำบลเหล จังหวัดพังงา. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2566;15(2):316–30.

ณัฐพล ผลโยน, วุธิพงศ์ ภักดีกุล, วรินท์มาศ เกษทองมา, บุญมี โพธิ์คำ. การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาร้านชำคุณภาพต้นแบบตามโครงการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในชุมชน อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2565;15(3):561–75.

จินดาพร อุปถัมภ์, สิรีธร เดชาศิลปะชัยกุล, พัทยา โพธิวัฒน์. การพัฒนาระบบเฝ้าระวังการจำหน่ายยาในร้านชำผ่านนโยบายส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในชุมชนตำบลส้มป่อย อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ. 2567;4(2):102–20.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-07-20

รูปแบบการอ้างอิง

1.
หลักคำ จ. การพัฒนาระบบเฝ้าระวังการจำหน่ายยาในร้านชำ ตำบลนางัว อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม. J Res Health Inno Dev [อินเทอร์เน็ต]. 20 กรกฎาคม 2025 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];6(2):361-7. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jrhi/article/view/281151

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความต้นนิพนธ์