การพัฒนารูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรมสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานโดยการมีส่วนร่วม ของชุมชน โรงพยาบาลเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการ พัฒนารูปแบบ ทดลองใช้ และปรับปรุงและเผยแพร่รูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรมสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

รูปแบบการวิจัย : การวิจัยและพัฒนา (Research and Development)

วัสดุและวิธีการวิจัย : กลุ่มเป้าหมายหลักเป็นผู้ป่วยเบาหวาน 50 คน และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) 34 คน การวิจัยแบ่งเป็น 4 ระยะ ดำเนินการตั้งแต่ธันวาคม 2566 - ธันวาคม 2567 เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม แนวคำถามสำหรับการสนนากลุ่ม และแบบบันทึกการปฏิบัติงาน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Percentage differences และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัย : 1) การดูแลผู้ป่วยเบาหวานในพื้นที่ยังมีข้อจำกัดหลายประการ โดยเฉพาะการอบรม อสม.ที่เน้นเพียงทฤษฎีและใช้เวลาสั้น ส่งผลให้ไม่สามารถถ่ายทอดความรู้สู่ชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุที่มีข้อจำกัดในการบริหารจัดการยา โดยเฉพาะการฉีดอินซูลิน 2) รูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรม ประกอบด้วยกระบวนการสำคัญ คือ T-S-D-A 3) ผลลัพธ์ของกระบวนการ หลังการพัฒนาพบว่า อาสาสมัครสาธารณสุขมีคะแนนความรู้เกี่ยวการใช้ยาอย่างสมเหตุผลโดยรวมเพิ่มขึ้น 9.01%; คะแนนการเยี่ยมบ้านด้านเภสัชกรรมโดยรวมถูกต้องโดยรวม 80.00% ผู้ป่วยโรคเบาหวานมีทักษะการฉีดอินซูลินโดยรวม  72.00% และผู้ป่วยโรคเบาหวานมีระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดโดยรวมลดลงคิดเป็นร้อยละ 3.44 และ 4)หลังการปรับปรุงรูปแบบฯ เดิมที่ประกอบด้วยขั้นตอน T-S-D-A ได้ปรับปรุงใหม่เป็นแบบ T-S-D-A – E&E โดยเพิ่มขั้นตอนการประเมินผลและเสริมพลัง (Evaluate & Empower) และเน้นการใช้เทคโนโลยี (Tele pharmacy, แอปพลิเคชัน) 

สรุปและข้อเสนอแนะ : จากผลการวิจัยจครั้งชี้ให้เห็นว่านวัตกรรมที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพจริง ดังนั้นผู้เกี่ยวข้องควรนำไปใช้ในการพัฒนาในพื้นที่