ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ของการใช้สื่อสังคมออนไลน์และการรู้เท่าทันสื่อออนไลน์ด้านสุขภาพช่องปาก ของนักเรียนมัธยมปลาย อำเภอธวัชบุรี จังหวัดร้อยเอ็ด
คำสำคัญ:
สื่อสังคมออนไลน์, การรู้เท่าทันสื่อออนไลน์, ข้อมูลสุขภาพช่องปาก, นักเรียนบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาสถานการณ์ และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้สื่อสังคมออนไลน์และการรู้เท่าทันสื่อด้านสุขภาพช่องปากของนักเรียนมัธยมปลาย
รูปแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวาง (Cross-Sectional Study)
วัสดุและวิธีการ: กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนมัธยมปลาย ม.4-6 จำนวน 224 คน จากโรงเรียนในอำเภอธวัชบุรี ที่มาจากการสุ่มตัวแบบกลุ่ม (Cluster random sampling) เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ .05
ผลการวิจัย: 1) พฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์ พบว่า ส่วนใหญ่กลุ่มตัวอย่างเข้าถึงข้อมูลสุขภาพช่องปากผ่านอินเทอร์เน็ต/สื่อสังคมออนไลน์ (39.73%) ใช้สื่อออนไลน์ 7-9 ชม./วัน (46.88%) แพลตฟอร์มที่นิยม คือ TikTok (33.44%) ใช้สื่อออนไลน์หาข้อมูลสุขภาพช่องปาก (71.80%) เนื้อหาที่สนใจคือ การจัดฟัน (17.63%) 2) พฤติกรรมการเปิดรับข้อมูลโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยเฉพาะกิจกรรมดูคลิปวิดีโอสั้น (Shorts) ที่สอนการดูแลสุขภาพช่องปาก 3) การรู้เท่าทันสื่อสังคมออนไลน์โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยด้านการเข้าถึงสื่อ และ 4) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ ได้แก่ เพศ และพฤติกรรมการเปิดรับข้อมูลสุขภาพช่องปากมีความสัมพันธ์กับการรู้เท่าทันสื่อสังคมด้านสุขภาพช่องปาก
สรุปและข้อเสนอแนะ: การศึกษาชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการรู้เท่าทันสื่อสังคมออนไลน์เกี่ยวกับ การจัดฟันและผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพช่องปากที่ขายในสื่อสังคมออนไลน์ ดังนั้น นักเรียนควรแยกความคิดและอารมณ์ออกจากกันโดยไม่หลงเชื่อตามสื่อ
เอกสารอ้างอิง
Maharani D A, Tantawi M El, Yoseph M G, Rahardjo A. The use of internet platforms for oral health information and associated factors among adolescents from Jakarta: a cross-sectional study. BMC Oral Health. 2021;21(1):22.
กรมอนามัย. สำนักทันตสาธารณสุข. รายงานผลการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 9 พ.ศ. 2566. นนทบุรี: กรมกรมอนามัย; 2566.
สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. การบริโภคขนมกรุบกรอบในเด็กไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 24 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/dm-km/download?did=14332&id=40484&lang=th&mid=31943&mkey=m_document
สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. คู่มือการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพและปัจจัยเสี่ยง (เพื่อการเฝ้าระวังทันตสุขภาพ [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึง เมื่อ 24 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: http://dental2.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=2087
Department of Provincial Administration. Statistical registration system [Internet]. Bangkok: Department of Provincial Administration; 2023 [cited 2023 May 24]. Available from: https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMenu/newStat/home.php
Subburaman N. Effectiveness of social media based oral health promotion programme among college students in Chennai- An intervention study. Masters thesis, Ragas Dental College and Hospital: Chennai; 2018.
Almozainy M. Assessing the use of social media as a source of information related to dentistry in Saudi Arabia. Dent Health Oral Disord Ther. 2017;8(7):663-8
Scheerman J F M, Hamilton K, Sharif M O, Lindmark U, Pakpour A H. A theory-based intervention delivered by an online social media platform to promote oral health among Iranian adolescents: a cluster randomized controlled trial. Psychology & Health. 2020;35(4): 449-66.
Althunayan A, Alsalhi R, Elmoazen R. Role of social media in dental health promotion and behavior change in Qassim province, Saudi Arabia Inter J Med and Health Res. 2018;4(2):98-103.
Almaiman S, Bahkali S, Alabdulatif N, Bahkaly A, Al-Surimi K, Househ M. Promoting Oral Health Using Social Media Platforms: Seeking Arabic Online Oral Health Related Information (OHRI). Stud Health Technol Inform. 2016;226:283-6.
สุภารักษ์ จูตระกูล. Digital literacy, digital natives and family. Journal of Management Science Chiangrai Rajabhat University. 2016;11(1):132-51.
Moorhead S A, Hazlett D E, Harrison L, Carroll J K, Irwin A, Hoving C A New Dimension of Health Care: Systematic Review of the Uses, Benefits, and Limitations of Social Media for Health Communication. J Med Internet Res. 2013;15(4):e85
Wanga Y, McKeeb M, Torbicaa A, Stuckler D. Systematic literature review on the spread of health-related misinformation on social media. Social Science & Medicine. 2019;240.
Levin-Zamir D, Lemish D, Gofin R. Media Health Literacy (MHL) development and measurement of the concept among adolescents. Health Educ Res. 2011;26(2):323-35.
Krejcie R V, Morgan D W. Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas. 1970;30:607-10.
Likert R. The method of constructing an attitude scale. In: Fishbein M, editor. Attitude theory and measurement. New York: Wiley; 1967.p.90–95.
Pearson K. Notes on the history of correlation. Biometrika. 1920;13(1):25–45.
Prapaisit S, Wichayakorn P, Suttichaya W. Health information seeking behavior among female adolescents in Bangkok Metropolitan Region. Journal of Public Health. 2022;52(3): 345-57.
Sukwong P, Nitiwichakarn S, Tepariyakul K. Factors associated with health literacy, self-efficacy, social support, and oral health care behaviors among elderly in northern border community Thailand. Clinical Interventions in Aging. 2021;16:1427-37.
Dewi R M, Maharani D A, El Tantawi M, Yoseph M G, Rahardjo A. The use of internet platforms for oral health information and associated factors among adolescents from Jakarta: a crosssectional study. BMC Oral Health. 2020;21(1):22.
Manganello J A. Health literacy and adolescents: A framework and agenda for future research. Health Education Research. 2017;23(5):840-7.
Silva A E, Menezes A M, Assunção M C, Gonçalves H, Demarco F F, Vargas-Ferreira F. Peres, et al. Validation of self-reported information on dental caries in a birth cohort at 18 years of age. Community Dentistry and Oral Epidemiology. 2021;42(5):406-14.
Nazari M, Hasanzadeh F, Esmaeili M, Karimi S. Opportunities and challenges of social media for oral health literacy improvement: A qualitative investigation based on Iranian dentists' perspectives. BMC Health Services Research. 2025;25(1):12.
Borzekowski D L, Fobil J N, Asante K O. Online access by adolescents in Accra: Ghanaian teens' use of the Internet for health information. Developmental Psychology. 2009;42(3):450-48.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
เวอร์ชัน
- 2025-06-19 (2)
- 2025-06-19 (1)
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด
บทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวิจัย และพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ สํานักงานสาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด ถือเป็น ผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้ประพันธ์ กองบรรณาธิการไม่จําเป็นต้องเห็น ด้วยเสมอไป และผู้ประพันธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
