การวิจัยประเมินโครงการส่งเสริมสุขภาพเด็กร้อยแก่นสารสินธุ์ ดี เก่ง มีสุข เขตสุขภาพที่ 7 (Smart Kids 4.0) ปีงบประมาณ 2566 (พื้นที่ศึกษาจังหวัดร้อยเอ็ด)

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อประเมินผลของโครงการส่งเสริมสุขภาพเด็กร้อยแก่นสารสินธุ์ ดีเก่งมีสุข ปีงบประมาณ 2566 พื้นที่ศึกษาจังหวัดร้อยเอ็ด  

รูปแบบการวิจัย : ใช้รูปแบบวิจัยประเมินผลโครงการโดยนำแนวคิดการประเมิน Stufflebeam’s CIPP Model แบ่งวิธีการดำเนินการวิจัยเป็น 3 ระยะ คือ ระยะก่อนดำเนินโครงการ ระยะระหว่างดำเนินโครงการ ระยะประเมินผลโครงการและการประเมินผลผลิต

วัสดุและวิธีการวิจัย : กลุ่มตัวอย่างคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) โดยการคัดเลือกจากผู้มีประสบการณ์ในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย และสามารถถ่ายทอดกิจกรรมตามโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย (Smart Kids) ที่ได้รับการถ่ายทอดการใช้โปรแกรม ตำบลละ 2 คน รวม 20 ตำบล จำนวนทั้งหมด 40 คน เป็นเจ้าหน้าที่สาธารณสุข หรือครูจากสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย และกลุ่มเด็กปฐมวัยอายุ 3 – 5 ปี ที่ได้รับการตรวจพัฒนาการด้วยเครื่องมือ DSPM และมีพัฒนาการที่สงสัยล่าช้า และผู้เลี้ยงดูหลัก จำนวน 592 คน โดยแบ่งวิธีดำเนินการวิจัยออกเป็น 3 ระยะ โดยใช้กรอบแนวคิดการประเมิน Stufflebeam’s CIPP Model เป็นกรอบในการดำเนินงาน ประกอบด้วย Context Evaluation ประเมินบริบทและปัจจัยนำเข้าก่อนดำเนินโครงการ Input Evaluation ประเมินปัจจัยนำเข้า ระยะก่อนดำเนินโครงการ Process Evaluation ประเมินกระบวนการระหว่างดำเนินโครงการ และ Product Evaluation ประเมินผลลัพธ์ของโครงการ

ผลการวิจัย : พบว่า ส่วนใหญ่ผู้ปกครองที่ทำหน้าที่เลี้ยงดูเด็กปฐมวัยมากกว่าครึ่งเป็น ปู่ย่าตายาย มีบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญและมีความร่วมมือจากหลายภาคส่วนในการขับเคลื่อนงาน วัสดุอุปกรณ์ดำเนินงานเพียงพอครอบคลุมสำหรับเด็กปฐมวัย ระดับจังหวัดมีงบประมาณที่เพียงพอ โดยได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ แต่ในระดับอำเภอ และระดับตำบลยังมีงบประมาณไม่เพียงพอในการขับเคลื่อนงาน หลังเข้าร่วมโปรแกรม พบว่า ครู ก มีคะแนนเฉลี่ยความรู้ความเข้าใจด้านการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยสูงกว่าก่อนเข้าร่วมการอบรมแตกต่างกัน เท่ากับ 4.0 คะแนน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .001) ผู้ปกครองมีทักษะในการเลี้ยงดูเด็กปฐมวัยผ่านเกณฑ์เพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 59.2 เด็กมีภาวะโภชนาการสมส่วน เพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 3.3 เด็กไม่มีฟันผุเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 2.2 และเด็กมีคะแนนเฉลี่ยความฉลาดทางด้านอารมณ์สูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมแตกต่างกัน เท่ากับ 6.5 คะแนน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) 

สรุปและข้อเสนอแนะ : โครงการส่งเสริมสุขภาพเด็กร้อยแก่นสารสินธุ์ ดี เก่ง มี สุข จังหวัดร้อยเอ็ด มีความสำคัญและส่งผลต่อการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยเป็นอย่างมาก กิจกรรมที่จัดทำได้ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ได้ครอบคลุมทั้งครู ผู้ดูแลเด็ก ครอบครัว และเด็กปฐมวัย จนเกิดเป็นกระบวนเรียนรู้ ที่สามารถส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยได้จริง