การพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพบุคลากรกลุ่มเสี่ยงต่อองค์ประกอบผลลัพธ์ ทางคลินิกของภาวะเมตาบอลิกซินโดรม

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาสถานการณ์ปัญหาและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ สร้างรูปแบบ ทดลองใช้และประเมินผลรูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของบุคลากรกลุ่มเสี่ยง

รูปแบบการวิจัย : การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action research: PAR)

วัสดุและวิธีการวิจัย : กลุ่มเป้าหมายเป็นบุคลากรกลุ่มเสี่ยงต่อภาวะเมตาบอลิกซินโดรม จำนวน 45 คน   การดำเนินการเป็น 3 ระยะ คือ ระยะเตรียมการ นำรูปแบบสู่การปฏิบัติ และประเมินและสะท้อนผล ดำเนินการตั้งแต่เดือนมกราคม – มีนาคม 2564 เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม แนวคำถามสำหรับการสนทนากลุ่ม และแบบบันทึกข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Percentage difference

ผลการวิจัย : 1) สถานการณ์ปัญหาและพฤติกรรมสุขภาพ พบว่า กลุ่มเสี่ยงทั้งหมด 45 คน ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง (57.80%) อายุเฉลี่ย 45.75 ปี น้ำหนักเฉลี่ย 69.49 กิโลกรัม เส้นรอบเอวเฉลี่ย 88.80 เซนติเมตร ไม่สูบบุหรี่ (86.80%) ความรู้และเจตคติเกี่ยวกับการรับประทานอาหารอยู่ในระดับปานกลาง พฤติกรรมการรับประทานอาหาร การออกกำลังกายและจัดการความเครียดอยู่ในระดับเหมาะสม 2) รูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพประกอบด้วยกิจกรรมการให้ความรู้ การสอนและฝึกทักษะการออกกำลังกาย การตั้งเป้าหมาย การเข้ากลุ่มแลกเปลี่ยนประสบการณ์ การให้ความรู้ซ้ำในส่วนที่ขาด การใช้ต้นแบบ การติดตามทางไลน์หรือโทรศัพท์ และ     การจัดกิจกรรมทางกายอย่างต่อเนื่องและประเมินผล และ 3) ผลลัพธ์หลังการพัฒนา พบว่ากลุ่มเสี่ยงเมตาบอลิกซินโดรม มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารเพิ่มขึ้น (15.23%) ความรู้เกี่ยวกับการบริโภคอาหารเพิ่มขึ้น (12.55%) การจัดการความเครียดเพิ่มขึ้น (4.76%) การออกกำลังกายเพิ่มขึ้น (2.95%) และเจตคติต่อการบริโภคอาหารเพิ่มขึ้น (2.76%) และเส้นรอบเอวลดลง (4.76%) ค่าไตรกลีเซอร์ไรด์ลดลง (11.35%) ระดับน้ำตาลในเลือด (FBS) ลดลง (6.73%) ค่าความดันโลหิตซิสโตลิกลดลง (3.05%) ค่าความดันโลหิตไดแอสโตลิกลดลง (3.12%) และค่าไขมันเอชดีแอลเพิ่มขึ้น (8.61%)

สรุปและข้อเสนอแนะ : การวิจัยครั้งนี้ส่งผลให้พฤติกรรมสุขภาพและผลลัพธ์ทางคลินิกดีขึ้น