ผลของการใช้แนวปฏิบัติการพยาบาลการดูแลสุขภาพช่องปากต่อการป้องกันการติดเชื้อปอดอักเสบ ในผู้ป่วยใช้เครื่องช่วยหายใจ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อประเมินการปฏิบัติของพยาบาล เปรียบเทียบคะแนนสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจ และเปรียบเทียบอุบัติการณ์การเกิดปอดอักเสบจากการใช้เครื่องช่วยหายใจ

รูปแบบการวิจัย : การวิจัยเชิงกึ่งทดลอง (Quasi-experimental study)

วัสดุและวิธีการวิจัย : กลุ่มตัวอย่างเป็น พยาบาลวิชาชีพทุกคนที่ปฏิบัติงานในหอผู้ป่วยอายุรกรรมหญิง 2 โรงพยาบาลร้อยเอ็ด ระหว่างเดือนกันยายน – ธันวาคม 2565 จำนวน 25 คน และผู้ป่วยที่ใส่เครื่องช่วยหายใจ คัดเลือกแบบเจาะจง จำนวน 76 คน และสุ่มอย่างง่ายเข้ากลุ่มควบคุม 38 คน กลุ่มทดลอง 38 คน เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลทั่วไปของพยาบาลและผู้ป่วย แบบประเมินการปฏิบัติการพยาบาลการดูแลสุขภาพช่องปาก แบบสอบถามความพึงพอใจของพยาบาลต่อการนำแนวปฏิบัติทางคลินิกไปใช้ แบบประเมินสภาพช่องปากของผู้ป่วย แบบรายงานการติดเชื้อปอดอักเสบจากการใช้เครื่องช่วยหายใจ แนวปฏิบัติการพยาบาลการดูแลช่องปาก วิธีการวิจัย ได้แก่ ประเมินการปฏิบัติของพยาบาลก่อนและหลังใช้แนวปฏิบัติ ผู้ป่วยกลุ่มควบคุมให้การพยาบาลดูแลสุขภาพช่องปากตามปกติ และผู้ป่วยกลุ่มทดลองให้การพยาบาลตามแนวปฏิบัติการพยาบาลดูแลสุขภาพช่องปากต่อการป้องกันการติดเชื้อปอดอักเสบในผู้ป่วยใช้เครื่องช่วยหายใจ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และ Independent t-test

ผลการวิจัย : พบว่า 1) พยาบาลวิชาชีพทั้งหมด อายุเฉลี่ย 29.76 ปี ศึกษาระดับปริญญาตรี (100.00%) ประสบการณ์ทำงานเฉลี่ย 6.6 ปี ไม่เคยได้รับความรู้เกี่ยวกับการพยาบาลสุขภาพช่องปาก (100.00%) หลังนำแนวปฏิบัติไปใช้พยาบาลประเมินสุขภาพช่องปากได้ถูกต้อง (86.00%) เพิ่มขึ้นจากเดิมที่ไม่ได้ปฏิบัติ พยาบาลเลือกใช้แปรงสีฟัน ยาสีฟัน น้ำยาบ้วนปากที่เหมาะกับสภาพผู้ป่วย (96.00%) เพิ่มขึ้นจากเดิมที่เตรียมเฉพาะไม้พันสำลีกับน้ำยาบ้วนปาก พยาบาลทำความสะอาดช่องปากโดยใช้แนวปฏิบัติสม่ำเสมอ (96.00%) เพิ่มขึ้น จากเดิมที่ไม่มีแนวปฏิบัติ 2) ด้านผู้ป่วย แบ่งเป็น 2.1 กลุ่มควบคุม 38 คน อายุเฉลี่ย 71.5 ปี วันนอนเฉลี่ย 16.21 ปี จำนวนวันใส่ท่อช่วยหายใจ 8.34 วัน การวินิจฉัยโรค ปอดอักเสบ (Pneumonia) (84.21%) มี Platelet count มากกว่า 140,000 cell/mm³ (100.00%) 2.2 กลุ่มทดลอง 38 คน อายุเฉลี่ย 68.39 ปี วันนอนเฉลี่ย 13.68 ปี จำนวนวันใส่ท่อช่วยหายใจ 6.31 วัน การวินิจฉัยโรคส่วนใหญ่เป็นปอดอักเสบ(Pneumonia) (86.84%) มี Platelet count มากกว่า 140,000 cell/mm³ สภาพช่องปากผู้ป่วยระหว่างกลุ่มควบคุมกับกลุ่มทดลอง พบว่าในวันที่ 1 (Mean diff.= 0.44; 95%CI: 0.32-1.22, p=.251) และวันที่ 3 (Mean diff.= 0.71; 95%CI: 0.09-1.32, p=.224) ไม่มีความแตกต่างกัน ขณะที่ในวันที่ 5 กลุ่มทดลองมีสภาพช่องปากสะอาดกว่ากลุ่มควบคุมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean diff.=0.86; 95%CI: 0.29-1.43, p=.003) ส่วนภาวะปอดติดเชื้อในผู้ป่วยใช้เครื่องช่วยหายใจ กลุ่มทดลองไม่พบภาวะปอดติดเชื้อ (100.00%) ส่วนในกลุ่มควบคุมพบภาวะปอดติดเชื้อ VAP (7.89%)

สรุปและข้อเสนอแนะ: แนวปฏิบัติการพยาบาลดูแลสุขภาพช่องปากป้องกันการเกิด VAP ได้