ปัจจัยเสี่ยงของโรควัณโรค : กรณีศึกษาแบบย้อนหลังมีกลุ่มควบคุม อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรควัณโรคของประชากร อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด

รูปแบบการวิจัย : การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาแบบ Case control study

วัสดุและวิธีการวิจัย : กลุ่มตัวอย่างเป็นกลุ่มที่ป่วยเป็นวัณโรคปอดด้วยผลยืนยันภาพเอกซเรย์ปอดและผู้ป่วยสุขภาพปกติดี กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 234 ราย จำแนกเป็นกลุ่มละ 117 ราย โดยกลุ่ม Cases เก็บข้อมูลผู้ป่วยอายุ 15 ปีขึ้นไปและเข้ารับการรักษาที่คลินิกวัณโรค (TB Clinic)  ตั้งแต่ปี พ.ศ.2563-2565 ส่วนกลุ่ม Controls อายุ 15 ปีขึ้นไป เป็นผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่แผนกผู้ป่วยนอก (OPD cases) ที่มีผลเอกซเรย์ปอดปกติ (Chest x-rays : normal) และวิเคราะห์ข้อมูลสถิติโดยใช้สถิติเชิงอนุมานเพื่อหาปัจจัยทีละตัวแปรโดยใช้การวิเคราะห์การถดถอยลอจีสติคอย่างง่าย (Simple logistic regression) หาค่า OR และช่วงความเชื่อมั่น 95% Confidence interval มาวิเคราะห์เพื่อหาความสัมพันธ์หลายตัวแปรโดยใช้สถิติวิเคราะห์การถดถอยพหุลอจีสติค (Multiple logistic regression) รายงานค่า Adjust Odds Ratio และ 95% confidence intervals

ผลการวิจัย : เมื่อวิเคราะห์ปัจจัยเพื่อหาความสัมพันธ์โดยวิเคราะห์การถดถอยพหุลอจีสติค (Multiple logistic regression) พบว่าปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดโรควัณโรค ได้แก่ ดัชนีมวลกายที่ลดลงทุก 1 หน่วยมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น 0.71 เท่า (p<.01, 95%CI;0.62, 0.82) โรคความดันโลหิตสูง (AOR=3.26, p= .01, 95%CI;1.26, 8.42) การไม่ได้รับวัคซีน BCG (AOR=4.72, p<.01, 95%CI;18.84, 12.06) และการมีผู้ป่วย  วัณโรคร่วมบ้าน (AOR=6.05, p<.01, 95%CI;1.49, 24.50)

สรุปและข้อเสนอแนะ : ผลการวิจัยครั้งนี้ชี้ให้เห็นถึงปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรควัณโรค ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรตรวจคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ป่วยรายใหม่ ให้รวดเร็ว โดยนำปัจจัยเสี่ยงเหล่านั้นมาเป็นตัวกำหนดการคัดกรอง