การพัฒนารูปแบบการดูแลของผู้ป่วยโรคไตที่หน่วยบริการใกล้บ้าน จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ :  เพื่อพัฒนารูปแบบ ศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับระยะของไต และประสิทธิผลการดูแลตนเองของผู้ป่วยไตที่หน่วยบริการใกล้บ้านใกล้ใจ

รูปแบบการวิจัย: เป็นการศึกษาวิจัยและพัฒนา (Research and Development)

วัสดุและวิธีการวิจัย:การพัฒนารูปแบบการดูแลตนเองของผู้ป่วยไต ใช้หลัก PDCA โดยก่อนการดำเนินงาน มีการสำรวจและศึกษาสภาวะสุขภาพ คัดเลือกผู้ป่วยไตระยะที่ 1-3  P คือ การวางแผน ออกแบบวิธี ทีมหมอครอบครัว PCC (Primary care team) D คือ การดำเนินตามแผน โดยแบ่ง 3 ระยะ ระยะที่ 1 การประเมินการรับรู้ พฤติกรรม การตรวจสุขภาพ และการให้ความรู้เรื่องโรค อาหาร การออกกำลังกาย ระยะที่ 2 จัดกิจกรรมภายใต้บริบทของพื้นที่ที่เลือกรูปแบบเอง เช่น การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การเยี่ยมห้องครัว  ตรวจดูเมนูอาหารที่รับประทาน การจัดทัวร์สุขภาพไต ระยะที่ 3 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการแจ้งผลการดูแลสุขภาพ C คือ การประเมินติดตามผล ข้อมูลสุขภาพ,ประเมินการรับรู้ และพฤติกรรมเสี่ยง A คือ การปรับปรุงแก้ไขส่วนที่มีปัญหา โดยใช้ข้อมูลที่ผู้ป่วยแลกเปลี่ยนประสบกาณ์และกลวิธีการของทีมสุขภาพ โดยทั้ง 3 ระยะนำกระบวนการ PDCA มาปรับปรุงพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่อง

ผลการวิจัย:ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง 74.2% อายุระหว่าง 60-69 ปี 33.4% อายุเฉลี่ย 64.7 สถานภาพสมรสคู่ 73.5% จบการศึกษาประถมศึกษา 69.0% ประกอบอาชีพเกษตรกรรม 70.4% รายได้น้อยกว่า 5,000 บาท ต่อเดือน 90.6% มีประวัติเป็นเบาหวาน ความดันโลหิตสูง 30.9% ภาวะโภชนาการเกิน 40.1% เป็นผู้ป่วยระยะที่ 3 80.9% ระดับความรู้น้อย 59.7% พฤติกรรมเสี่ยงน้อย 90.8% ปัจจัยที่สัมพันธ์กับระยะของไต คือ รายได้ สถานภาพสมรส ประวัติการเป็นโรคประจำตัว ดัชนีมวลกาย ระดับความเสี่ยงของพฤติกรรมรายได้ และระดับการรับรู้ มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ P=.021, .003, .003, .001, .001, .001 ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบก่อนและหลังการเข้าร่วมกิจกรรมพบว่าความรู้เกี่ยวกับโรคไต พฤติกรรมเสี่ยง และอัตราการกรองของไต มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<.01)

สรุปและข้อเสนอแนะ : รูปแบบการดูแลผู้ป่วยไตที่หน่วยบริการใกล้บ้านใกล้ใจ กลุ่มเป้าหมายควรคัดเลือกเป็นกลุ่มผู้ป่วยไตระยะที่ 3 ทำเป็น 3 ระยะ ต่อเนื่องกัน กิจกรรมทำเป็น 5 ขั้นตอน คือ การสำรวจสภาวะสุขภาพ วางแผน พัฒนาศักยภาพ ดำเนินการตามแผน ติดตามประเมินผล ยึดหลัก PDCA