ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุทางถนนของพนักงานขับรถจักรยานยนต์ขนส่งอาหาร อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น

ผู้แต่ง

  • ธนวรรธน์ เมืองซอง คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • ชนัญญา จิระพรกุล คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • กัญชรส วังมุข สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น
  • เนาวรัตน์ มณีนิล คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • ชาญวิทย์ มณีนิล วิทยาลัยแพทยศาสตร์และการสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

คำสำคัญ:

พนักงานขนส่งอาหาร, แพลตฟอร์มขายอาหารออนไลน์, อุบัติเหตุทางถนนจากรถจักรยานยนต์, สถานะทำงาน

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวางนี้ เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดและความชุกในการเกิดอุบัติเหตุทางถนนขณะปฏิบัติงานของพนักงานขับรถจักรยานยนต์ขนส่งอาหาร อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น จำนวน 202 คน ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2566 - 31 พฤษภาคม 2567 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา นำเสนอค่าแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่ามัธยฐาน สถิติเชิงอนุมานวิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปรเดี่ยวและการวิเคราะห์ตัวแปรพหุ นำเสนอค่า Crude odds ratio, Adjusted odds ratio, ค่า 95%CI และ ค่า P-value กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติ <0.05

          ผลการวิจัย พบว่า ความชุกการเกิดอุบัติเหตุทางถนน จำนวน 61 คน (ร้อยละ 30.2) 95% CI=  24.22 to 36.94 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุทางถนนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ความเร็วเฉลี่ยเมื่อขับขี่รถจักรยานยนต์ (P-value<0.05) พฤติกรรมในการขับขี่รถจักรยานยนต์ (P-value<0.05) อายุการใช้งานรถจักรยานยนต์ (P-value<0.05) และพบว่าพนักงานขับรถจักรยานยนต์ขนส่งอาหารที่ขับขี่ด้วยความเร็วเฉลี่ย ≥80 กิโลเมตร/ชั่วโมง มีโอกาสเกิดอุบัติเหตุ เป็น 2.04 เท่า ของผู้ที่ขับขี่ด้วยความเร็วเฉลี่ย <80 กิโลเมตร/ชั่วโมง (ORAdj =2.04 ; 95% CI =1.03 to 4.05) พนักงานที่มีคะแนนพฤติกรรมในการขับขี่ไม่เหมาะสม มีโอกาสเกิดอุบัติเหตุ เป็น 2.48 เท่า ของผู้ที่มีคะแนนพฤติกรรมเหมาะสม (ORAdj = 2.48 ; 95% CI = 1.04 to 5.92) จักรยานยนต์ที่มีอายุการใช้งาน ≤5 ปี มีโอกาสเกิดอุบัติเหตุ เป็น 1.92 เท่า ของจักรยานยนต์ที่มีอายุการใช้งาน 6 ปีขึ้นไป (ORAdj =1.92 ; 95% CI = 1.03 to 4.05) ควรมีการเสริมสร้างความปลอดภัยทางถนนและสร้างพฤติกรรมการขับขี่ที่ปลอดภัย ปฏิบัติตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัด ให้ความรู้ สร้างจิตสำนึกแก่ผู้ใช้ถนนและการส่งเสริมการใช้ยานพาหนะที่มีความปลอดภัย ตรวจเช็คสภาพรถจักรยานยนต์อย่างสม่ำเสมอตามรอบการตรวจเช็คตามระยะการใช้งาน รวมถึงการบังคับใช้กฎหมายความเร็วอย่างเข้มงวด

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Global status report on road safety 2023. Geneva: World Health Organization; 2023.

กองป้องกันการบาดเจ็บ. รายงานประจำปี 2565 กองป้องกันการบาดเจ็บ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2566.

สำนักแผนความปลอดภัย. รายงานการวิเคราะห์สถานการณ์อุบัติเหตุทางถนนของกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2565. [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 12 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.otp.go.th/uploads/tiny_uploads/PDF/2566-11/RoadAccidentAna2565_final.pdf

ปัญจพัฒน์ ประสิทธิ์เดชสกุล. พลิกโฉมธุรกิจหลังวิกฤติโควิด 19 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 20 ธ.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.krungsri.com/bank/getmedia/578838c1-5ffc-47dd-ba5f-f807bc86d248/RI_Post_Covid19_New_Normal_200716_TH.aspx

อรรคณัฐ วันทนะสมบัติ, อนรรฆ พิทักษ์ธานิน, ณัฐธิดา โพนยงค์, ทิพย์วิมล บุญมี, กิตติธัช สังข์จุ้ย, นภดล ปัณฑโร, และคณะ. ไรเดอร์-ฮีโร่-โซ่ตรวน: สภาพการทำงานและหลักประกันทางสังคมของแรงงานส่งอาหารบนเศรษฐกิจแพลตฟอร์มในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด 19. กรุงเทพฯ: สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2564.

สำนักงานกองทุนเงินทดแทน สำนักงานประกันสังคม. สถานการณ์การประสบอันตรายหรือเจ็บป่วยเนื่องจากการทำงาน ปี 2560-2564. นนทบุรี: กระทรวงแรงงาน; 2565.

Hsieh FY. Sample size tables for logistic regression. Statistics in Medicine 1989; 8(7): 795-802. doi: 10.1002/sim.4780080704.

Nguyen-Phuoc DQ, Nguyen HA, Gruyter CD, Su DN, Nguyen VH. Exploring the prevalence and factors associated with self-reported traffic crashes among app-based motorcycle taxis in Vietnam. Transport Policy 2019; 81: 68-74. doi:10.1016/j.tranpol.2019.06.006.

ภูษณิศา ประกอบการ, ฐิตาภรณ์ เหลืองวิลัย, ปรีชา เปรมปรี, เจษฎา คุณโน. การศึกษาความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดอุบัติเหตุจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ของพนักงานขับรถส่งอาหารในพื้นที่เขตเมืองกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย. วารสารการแพทย์และสาธารณสุขเขต 4 2565; 14(1): 1-10.

Kwangsukstith S, Surawattanasakul V, Mahakkanukrauh C, Panumasvivat J, Sirikul W, Kitro A. The relationship between work-related factors, risky behaviors, and major accidents among motorcycle food delivery riders (MFDR) in Thailand [Internet]. PREPRINT (Version 1). 2023 [cited 2025 Jan 10]. Available form: https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-2974821/v1

สรศักดิ์ ตันทอง, กาญจนา นาถะพินธุ. ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุทางถนนจากรถจักรยานยนต์ในนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย อำเภอน้ำโสม จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. 2560. วารสารวิชาการ สคร.9 2562; 25(2): 67-77.

กิตติชัย อธิกุลรัตน์, ศิรัตน์ แจ้งรักษ์สกุล, รชฏ ขำบุญ, ชลฤทธิ์ เหลืองจินดา. การศึกษาสถานการณ์ ปัจจัยและผลกระทบด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานของผู้ขับรถจักรยานยนต์ส่งอาหาร. กรุงเทพฯ: สถาบันส่งเสริมความปลอดภัย อาชีว อนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำงาน องค์การมหาชน; 2565.

Olasinde AA, Oluwadiya KS. The prevalence of crash and associated factors among commercial motorcyclists in Owo, Western Nigeria. Bull Emerg Trauma 2022; 10(4): 189-95. doi:10.30476/BEAT.2022.95144.1350.

Rocket Media Lab. โครงการเสริมสร้างสุขภาพไรเดอร์ Rocket Media Lab 2564: ไรเดอร์ไทย เป็นอยู่ยังไง อยากได้อะไรบ้าง [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://rocketmedialab.co/rider/

ภูษณิศา ประกอบการ, ฐิตาภรณ์ เหลืองวิลัย, ปรีชา เปรมปรี, เจษฎา คุณโน. การศึกษาความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดอุบัติเหตุจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ของพนักงานขับรถส่งอาหารในพื้นที่เขตเมืองกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย. วารสารการแพทย์และสาธารณสุขเขต 4 2024; 14(1): 25-37.

ศิริลักษณ์ ฉกะนันท์, สุรีย์พร ทัพภสุต, เทพบดี แลกันทะ, พิมพ์นิภา ทวีธนวิริยา, พีรนันท์ สุวรรณมณี, อานุภาพ งีสันเทียะ, และคณะ. รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยเปรียบเทียบนโยบายและทิศทางงานที่มีคุณค่าสำหรับคนทำงานขับรถขนส่งสินค้าและอาหารผ่านดิจิทัลแพลตฟอร์ม. กรุงเทพฯ: กองเศรษฐกิจการแรงงาน สำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน; 2564.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-30

รูปแบบการอ้างอิง

1.
เมืองซอง ธ, จิระพรกุล ช, วังมุข ก, มณีนิล เ, มณีนิล ช. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุทางถนนของพนักงานขับรถจักรยานยนต์ขนส่งอาหาร อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. J Offic Dis Prev Control 7 [อินเทอร์เน็ต]. 30 สิงหาคม 2025 [อ้างถึง 9 ธันวาคม 2025];32(2):98-108. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jdpc7kk/article/view/273393

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย