การประเมินความเสี่ยงทางอาชีวอนามัยต่อการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ในเกษตรกรพืชสวนภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ประเทศไทย

บทคัดย่อ

 การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional descriptive study) มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความเสี่ยงต่อสุขภาพของผู้สัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน โดยใช้เมตริกประเมินความเสี่ยงต่อสุขภาพทางอาชีวอนามัย 3 รูปแบบ กลุ่มตัวอย่างจำนวน 383 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามแบบมีโครงสร้างพบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 55.09 อายุเฉลี่ย 54 ปี เพาะปลูกทำเอง ร้อยละ 85.90 จ้างฉีดสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ร้อยละ 31.07 เกษตรกรใช้กลุ่มสารออร์กาโนฟอสเฟตมากที่สุดร้อยละ 17.75 พฤติกรรมเชิงลบที่พบมากที่สุดได้แก่ ใช้สารเคมีกำจัดแมลง และรับประทานอาหาร/ดื่มน้ำ ในบริเวณที่ทำงาน กลุ่มตัวอย่างสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันตนเอง 3 อันดับแรก ได้แก่ เสื้อแขนยาวและกางเกงขายาว ถุงมือยางกันสารเคมี และรองเท้าบูท อาการผิดปกติจำแนกตามระดับความรุนแรง อาการเล็กน้อย ได้แก่ เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ คันตา อาการปานกลาง ได้แก่ น้ำตาไหล น้ำมูกไหล ตาอักเสบ อาการรุนแรง ได้แก่ หัวใจเต้นเร็ว มีอาการโรคหัวใจ เลือดกำเดาไหล ตามลำดับ ผลการประเมิน ความเสี่ยงต่อสุขภาพของเกษตรกรทั้ง 3 เมตริก อาศัยเกณฑ์โอกาสการสัมผัสที่แตกต่างกัน พบว่าเมตริกของโอกาสที่เข้าไปในพื้นที่ใช้สารเคมี เมตริกของพฤติกรรมการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช เมตริกโอกาสสัมผัสจากปริมาณการใช้สารเคมีกำจัด ศัตรูพืชและการสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันตนเองอยู่ในระดับความเสี่ยงยอมรับได้ ดังนั้นผลประเมินความเสี่ยงต่อสุขภาพทั้ง 3 เมตริกนี้ สามารถนำไปใช้ในการเฝ้าระวังการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ที่จะส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติจากการประกอบอาชีพของเกษตรกรที่เหมาะสมกับกลุ่มสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช