ระบาดวิทยาของโรคติดเชื้อไวรัสซิกา จังหวัดหนองคาย ช่วงปี พ.ศ.2558-2562

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง (Cross sectional descriptive study) ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเชิงพรรณนาทางระบาดวิทยา (บุคคล สถานที่ เวลา) และความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยเสี่ยงกับอาการของโรคติดเชื้อไวรัสซิกา ประชากรที่ศึกษา เจาะจงศึกษาผู้ที่เคยป่วยโรคติดเชื้อไวรัสซิกา จำนวน 47 คน ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2558 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2562 เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ รายงานการสอบสวนผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสซิกาและแบบสำรวจลูกน้ำยุงลาย โดยใช้สถิติ ความถี่ (Frequency) ร้อยละ (Percentage) และค่าเฉลี่ย (Mean) และ Chi-Square Tests (c²) ผลการวิจัยพบว่า ด้านบุคคลพบผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสซิก้าทั้งหมด จำนวน 47 คน ส่วนใหญ่เพศหญิง ร้อยละ 63.8 อายุ 25-44 ปี ร้อยละ 42.6 อาชีพ เกษตรกร ร้อยละ 27.7 นักเรียน ร้อยละ 25.5 และอาชีพรับจ้าง/กรรมกร ร้อยละ 21.3 ตามลำดับ ด้านสถานที่อยู่ มีรายงานผู้ป่วยมากที่สุดอยู่ในอำเภอโพธิ์ตาก จำนวน 22 คน ร้อยละ 46.8 อำเภอรัตนวาปี จำนวน 13 คน ร้อยละ 27.7 อำเภอโพนพิสัย จำนวน 10 คน ร้อยละ 21.3 และอำเภอเฝ้าไร่ จำนวน 2 คน ร้อยละ 4.3 ตามลำดับ ด้านเวลา ผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสซิกาปีพ.ศ. 2558 และ 2561 ไม่มีรายงานผู้ป่วย มีผู้ป่วยเริ่มตั้งแต่ ปีพ.ศ. 2559, 2560 และ 2562 โดยรวมพบผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสซิกามากที่สุดในเดือนกรกฎาคม พฤษภาคม และกันยายน ปีพ.ศ. 2559 มีผู้ป่วย จำนวน 11 คน พบมากในเดือนกรกฎาคม จำนวน 6 คน รายแรกเริ่มป่วยเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2559 รายสุดท้ายวันที่ 14 กันยายน 2559 ปีพ.ศ. 2560 มีผู้ป่วย จำนวน 12 คน รายแรกวันที่ 1 มกราคม 2560 รายสุดท้ายวันที่ 3 กรกฎาคม 2560 พบมากเดือนพฤษภาคม จำนวน 4 คน ปีพ.ศ. 2562 มีผู้ป่วย จำนวน 24 คน รายแรกวันที่ 23 มกราคม 2562 รายสุดท้ายวันที่ 27 ตุลาคม 2562 พบมากเดือนกันยายน จำนวน 19 คน ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคในช่วง 14 วันก่อนเริ่มป่วย พบว่ามีผู้สัมผัสผู้ป่วย ร้อยละ 68.1 รองลงมาคือ บ้านที่อยู่ในรัศมีบ้านผู้ป่วยสงสัย/ยืนยันโรคซิกา 51 - 100 เมตร ร้อยละ 42.6 และเดินทางไปในพื้นที่มีประวัติเสี่ยง ร้อยละ 36.2 ตามลำดับ มีผู้ติดเชื้อไวรัสซิการายใหม่ที่มีผู้สัมผัสร่วมบ้าน 1-2 คน ร้อยละ 93.6 และมีหญิงตั้งครรภ์ในหมู่บ้าน ร้อยละ 6.4 ด้านลูกน้ำยุงลายซึ่งเป็นพาหะนำโรค (Vector) สำรวจในช่วงวันแรกหลังป่วย พบลูกน้ำยุงลายในระดับสูงเกินเกณฑ์ทั้งในบ้าน (เฉลี่ย HI =36.8) ชุมชน (เฉลี่ย HI =19.9) ศาสนสถาน (เฉลี่ย CI =30.9) และโรงเรียน (เฉลี่ย CI =39.3) และพบว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับอาการของโรคติดเชื้อไวรัสซิกา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ด้านเพศ ได้แก่ อาการปวดข้อ/ปวดกล้ามเนื้อ (p=0.019) อ่อนเพลีย (p=0.002) สถานที่อยู่ ได้แก่ อาการปวดข้อ/กล้ามเนื้อ (p=0.013) โดยทุกอาการของโรคติดเชื้อไวรัสซิกาไม่มีความสัมพันธ์กับกลุ่มอายุ และอาชีพ สรุป ความเสี่ยงด้านการกระจายของโรคตามบุคคล เวลา และสถานที่ มีความสัมพันธ์กับอาการของโรคติดเชื้อไวรัสซิกา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ