การศึกษาเปรียบเทียบน้ำหนักทารกในครรภ์ในระยะคลอดที่ได้จากการคาดคะเน จากการตรวจครรภ์ด้วยวิธี Leopold’s maneuvers วิธีของแดร์ วิธีของจอห์นสัน และการใช้คลื่นเสียงความถี่สูง กับน้ำหนักจริงของทารกแรกเกิด
คำสำคัญ:
การคาดคะเนน้ำหนักทารกในครรภ์, การตรวจครรภ์ทางหน้าท้องด้วยการคลำ , วิธีของแดร์ , วิธีของจอห์นสัน, การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงบทคัดย่อ
การคาดคะเนน้ำหนักทารกในครรภ์ในระยะคลอดเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการวางแผนการดูแลรักษาและการคลอด เพื่อลดความเสี่ยงทั้งต่อมารดาและทารก การวิจัยเชิงเปรียบเทียบนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของน้ำหนักทารกที่ได้จากการคาดคะเน (Estimated fetal weight [EFW]) ด้วยวิธี Leopold’s maneuvers วิธีของแดร์ วิธีของจอห์นสัน และวิธีการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงกับน้ำหนักจริงของทารกแรกเกิด (Actual birth weight [ABW]) กลุ่มตัวอย่างคือ สตรีตั้งครรภ์ ที่มาคลอดที่โรงพยาบาลของรัฐ จำนวน 200 ราย โดยคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ตามเกณฑ์คัดเข้า เครื่องมือที่ใช้คือ แบบบันทึกข้อมูล ผ่านการตรวจสอบความตรงโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ได้ค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่างรายการกับวัตถุประสงค์เท่ากับ 0.93 และทดสอบความสอดคล้องของการบันทึกระหว่างผู้วิจัยและผู้ช่วยวิจัยได้ร้อยละ 90 วิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของ EFW แต่ละวิธีกับ ABW ใช้การทดสอบที (Paired t-tests)
ผลการวิจัย: พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉลี่ย 25.5±5.0 ปี ดัชนีมวลกายเฉลี่ย 24.8±3.5 kg/m2 โดยส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่มน้ำหนักเกินถึงอ้วนระดับ 1 คิดเป็นร้อยละ 76.5 อายุครรภ์เฉลี่ย 38.8±1.5 สัปดาห์ น้ำหนักทารกแรกเกิดเฉลี่ย 3,143.45±396.67 กรัม ผลการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของ EFW ด้วยวิธีต่าง ๆ กับ ABW พบว่า วิธี Leopold’s maneuvers และวิธีตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง ให้ผล EFW ใกล้เคียงกับ ABWมากที่สุด โดยความแตกต่างที่พบนั้น ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งบ่งชี้ว่าทั้งสองวิธีมีความแม่นยำในการคาดคะเนน้ำหนักไม่แตกต่างกัน สำหรับวิธีของแดร์ พบว่าค่าเฉลี่ยของ EFW มีแนวโน้มน้อยกว่า ABW อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 นอกจากนี้ยังพบว่า แม้ว่าค่าเฉลี่ยของ EFW จากวิธี ของจอห์นสัน จะแตกต่างจาก ABW อย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 แต่ค่าเฉลี่ยของ EFW มีความแปรปรวนมากที่สุด ผลการเปรียบเทียบสรุปได้ว่า วิธี Leopold’s maneuvers เป็นการคาดคะเนน้ำหนักทารกที่ดีที่สุดในกลุ่มวิธีที่ไม่ใช้เครื่องมือ โดยให้ผลแม่นยำใกล้เคียงกับการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง ในขณะที่วิธีของแดร์ มีแนวโน้มคาดคะเนน้ำหนักทารกต่ำกว่าจริง และวิธีของจอห์นสันมีความแปรปรวนสูง ด้วยเหตุนี้การส่งเสริมให้พยาบาลผดุงครรภ์ มีความเชี่ยวชาญในวิธี Leopold’s maneuvers จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการดูแลครรภ์คุณภาพ
เอกสารอ้างอิง
ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติ: ภาวะคลอดยากจากไหล่. กรุงเทพฯ: เอพี ลิฟวิ่ง; 2565.
อรพินทร์ เตชรังสรรค์, วันเพ็ญ สุขส่ง. การศึกษาเปรียบเทียบน้ำหนักทารกในครรภ์ที่ได้จากการคำนวณจากผลคูณของความสูงยอดมดลูกและเส้นรอบท้องมารดาที่ระดับสะดือ: กรณีศึกษาที่ศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สภากาชาดไทย. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย 2561;11:161-70.
นนทิกานต์ อโนทัยสถาพร. ความแม่นยำในการทำนายนำหนักทารกแรกคลอดจากการตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงโดยใช้สูตรคำนวณวิธีต่างๆ [รายงานการวิจัย]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2563.
กระทรวงสาธารณสุข. แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ด้านสาธารณสุข (พ.ศ. 2560 - 2579). นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2561.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 พ.ศ. 2566 [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nesdc.go.th/the-national-economic-and-social-development-plan/
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. แผนปฏิบัติการกรมอนามัย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 5 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://planning.anamai.moph.go.th/th/government-action-plan/download?id=114045&mid=35347&mkey=m_document&lang=th&did=28679
นนทิการ อนันทัยสาธาพร. ความแม่นยำของการทำนายน้ำหนักทารกแรกเกิดด้วยอัลตราซาวนด์จากสูตรการคำนวณที่หลากหลาย [อินเทอร์เน็ต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2563 [เข้าถึงเมื่อ 18 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/files/2021/11/Nonthikarn_Anothaisathaporn-1.pdf
Shepard MJ, Richards VA, Berkowitz RL, Warsof SL, Hobbins JC. An evaluation of two equations for predicting fetal weight by ultrasound. Am J Obstet Gynecol 1982;142:47-54.
Hadlock FP, Harrist RB, Sharman RS, Deter RL, Park SK. Estimation of fetal weight with the use of head, body, and femur measurements a prospective study. Am J Obstet Gynecol 1985;151:333-7.
Preyer O, Husslein H. Fetal weight estimation at term–ultrasound versus clinical examination with Leopold's maneuvers: a prospective blinded observational study. BMC Pregnancy Childbirth 2019;19:122. doi: 10.1186/s12884-019-2251-5.
Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, Hauth JC, Rouse DJ, Spong CY. Williams obstetrics. 23rd ed. New York: McGraw-Hill; 2010.
Gajendra ST, Tripathi A, Priyanka A. Comparison of estimation of fetal weight by two clinical methods and ultrasound at term pregnancy. Int J Med Health 2017;3:25-8.
หน่วยห้องคลอด โรงพยาบาลด่านขุนทด. รายงานการคลอด โรงพยาบาลด่านขุนทด 2559–2561. นครราชสีมา: โรงพยาบาลด่านขุนทด; 2561.
Dare FO, Ademowore AS, Ifaturoti OO, Nganwachu A. The value of symphysio-fundal height/abdominal girth measurements in predicting fetal weight. Int J Gynaecol Obstet 1990;31:243-8.
อังสนา วิศรุตเกษมพงศ์, สุภาพ ชอบขยัน. การศึกษาเปรียบเทียบการคาดคะเนน้ำหนักทารกในครรภ์ในระยะคลอดด้วยวิธีการของแดและจอห์นสันและความสัมพันธ์กับฐานะน้ำหนักทารกเมื่อแรกเกิด. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2563;29:637–45.
สภาการพยาบาล. ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยการรักษาจริยธรรมแห่งวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2561 [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 18 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.tnmc.or.th/images/userfiles/files/006.PDF
Singh A, Srivastava AK, Singh A. Comparative study of fetal weight estimation by various methods at term and its correlation with the actual birth weight. Rwanda Med J 2023;80:8-14. doi: 10.4314/rmj.v80i3.2
Chauhan SP, Hendrix NW, Lu M. Fetal weight estimation: a prospective blinded comparison of two clinical methods to ultrasound. J Reprod Med 2005;50:195-9.
Phaloprakarn C, Chaiyapornpisutt S, Rithirong B. Accuracy of clinical estimation of fetal weight in term pregnancies at Maharaj Nakorn Chiang Mai Hospital. J Med Assoc Thai 2018;101:1197-203.
Mehdizadeh A, Najafian M, Saeedi P. The accuracy of sonographic and clinical fetal weight estimation methods in obese and non-obese pregnant women. J Res Health Sci 2015;15:64-8.
Sokol RJ, Zador IE, Kazzi GM. The effect of obesity on the reliability of antepartum ultrasonic fetal weight estimation. Am J Obstet Gynecol 1985;153:142-6.
Bligard KH, Kelly JC, Frolova AI, Odibo AO, Raghuraman N. Peripartum prediction of fetal weight in gravidas with obesity. J Ultrasound Med 2024;43:1903-10. doi: 10.1002/jum.16523.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ และคณาจารย์ท่านอื่นๆ ในวิทยาลัยพยาบาลฯ ความรับผิดชอบเกี่ยวกับบทความแต่ละเรื่องผู้เขียนจะรับผิดชอบของตนเอง
