ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองและการมีส่วนร่วมของครอบครัว ในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานสูงอายุที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ ในคลินิกหมอครอบครัวปทุมวิทยากร โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์

บทคัดย่อ

โรคเบาหวานในกลุ่มผู้สูงอายุมีผลกระทบรุนแรงมากกว่าในกลุ่มวัยอื่น มีความซับซ้อนในหลายมิติ  ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และภาวะเศรษฐกิจ ผู้สูงอายุโรคเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดความพิการและทำให้คุณภาพชีวิตลดลง การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง ศึกษา ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองและการมีส่วนร่วมของครอบครัว ในกลุ่มป่วยเบาหวานสูงอายุที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ต่อระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด พฤติกรรมการดูแลตนเอง และคุณภาพชีวิต คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงตามเกณฑ์คัดเข้า จำนวน 35 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองประกอบด้วย 1) โปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองและการมีส่วนร่วมของครอบครัว 2) คู่มือการจัดการตนเองสำหรับผู้ป่วยเบาหวานสูงอายุ และ 3) แบบบันทึกพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ประกอบด้วย การควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การใช้ยา และการจัดการตนเองด้านจิตใจและอารมณ์ ดำเนินการทดลองตามโปรแกรมฯ เป็นระยะเวลา 12 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด พฤติกรรมการดูแลตนเอง และคุณภาพชีวิตก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติ Paired t-test

ผลการศึกษา: พบว่า หลังได้รับโปรแกรมฯ กลุ่มตัวอย่างมีระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดต่ำกว่าก่อนได้รับโปรแกรม (p < .05) คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการดูแลตนเองสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมฯ (p < .05) และคะแนนเฉลี่ยคุณภาพชีวิตอยู่ในระดับที่ดีและสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมฯ (p < .05) ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองและการมีส่วนร่วมของครอบครัวทำให้ผู้ป่วยเบาหวานสูงอายุมีการจัดการตนเองที่เหมาะสม ส่งผลให้สามารถลดระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดได้ ผลจากการศึกษาในครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่า ควรนำโปรแกรมฯ ไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยเบาหวานโดยเฉพาะในกลุ่มที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้เพื่อให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ดีและสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างเหมาะสม