ประสิทธิผลของโปรแกรมการป้องกันการหกล้มโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว ต่อพฤติกรรม การป้องกันการหกล้มสำหรับผู้สูงอายุในชุมชน

บทคัดย่อ

การหกล้มในผู้สูงอายุเป็นปัญหาสำคัญที่มีผลกระทบต่อสุขภาวะผู้สูงอายุและครอบครัว การป้องกันการหกล้มทำให้ลดอุบัติการณ์และความรุนแรงได้ การวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดก่อน-หลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่ได้รับคัดเลือกแบบเจาะจงจากตำบลบ้านโพธิ์  อำเภอเมือง จังหวัดตรัง จำนวน 46 คน กลุ่มทดลอง 23 คน ได้รับโปรแกรมการป้องกันการหกล้มโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและกลุ่มควบคุม 23 คน ปฏิบัติตามแนวปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) โปรแกรมการป้องกันการหกล้มโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว โดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ 2) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 3) แบบประเมินพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มสำหรับผู้สูงอายุในชุมชน ผ่านการตรวจสอบเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ  จำนวน 3 คน มีค่าดัชนีความตรงของเนื้อหา เท่ากับ 0.98 มีค่าความเที่ยงจากการใช้สูตรสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาช (Cronbach’s Alpha) เท่ากับ .82 วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ แจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบ Paired  t-test 

ผลการศึกษา: พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ไม่มีปัญหาการเดินหรือการทรงตัว และกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองมีอายุเฉลี่ย 66 และ 65 ตามลำดับ ค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มก่อนการทดลอง เท่ากับ 0.81 (Mean = 0.81, S.D. =.620) และหลังการทดลอง เท่ากับ 1.94 (Mean = 1.94, S.D. = .059) เมื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.01) ภายหลังได้รับโปรแกรมการป้องกันการหกล้มโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว ผู้สูงอายุมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.01) คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ (p<.01) สรุปได้ว่า ผลของโปรแกรมฯ  ทำให้พฤติกรรมการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุสูงขึ้น ดังนั้น ครอบครัว ผู้ดูแลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชนควรนำโปรแกรมที่มีลักษณะในการมุ่งสร้างความตระหนักให้รับรู้โอกาสเสี่ยง ความรุนแรง และให้ความรู้เกี่ยวกับแนวทางการป้องกันการหกล้ม เพื่อให้ผู้สูงอายุมีสุขภาวะที่ดีได้ยาวนานขึ้น