การศึกษาการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเลิกสูบบุหรี่ของประชาชน ที่เข้าร่วมโครงการสร้างสรรค์ ชวน เชิญ เลิกบุหรี่ทั่วไทย โดยการสร้างเครือข่ายความร่วมมือระดับอำเภอเขตสุขภาพที่ 6

บทคัดย่อ

การเจ็บป่วยจากการสูบบุหรี่เป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ จำเป็นต้องเร่งรัดดำเนินงานช่วยเหลือให้ประชาชนเลิกบุหรี่ได้สำเร็จ ผู้วิจัยจึงได้ดำเนินการวิจัย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา  การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเลิกสูบบุหรี่ของประชาชนที่เข้าร่วมโครงการสร้างสรรค์ ชวน เชิญ เลิกบุหรี่ทั่วไทย โดยการสร้างเครือข่ายความร่วมมือระดับอำเภอ เขตสุขภาพที่ 6 กลุ่มตัวอย่างคือผู้สมัครใจเลิกบุหรี่ที่เข้าร่วมโครงการฯ จำนวน 1,870 คน จากการสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสำรวจการเปลี่ยนแปงพฤติกรรม และกระบวนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเลิกสูบบุหรี่ ตรวจสอบค่าความเที่ยงโดยใช้สูตรสัมประสิทธิ์แอลฟ่าครอนบาค เท่ากับ .78 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างสามารถเลิกบุหรี่ได้มากกว่า 6 เดือน ร้อยละ 16   และเลิกบุหรี่เป็นเวลา 6 เดือน ร้อยละ 12.7 ค่าเฉลี่ยกระบวนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม มีค่าน้อยที่สุดในระยะก่อนชั่งใจ ( = 3.11, S.D.= 0.92) และเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจนในระยะชั่งใจ ( = 3.47, S.D. = 0.56) ส่วนระยะพร้อมปฏิบัติ ปฏิบัติ และคงไว้ซึ่งการปฏิบัติ มีค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นเล็กน้อย ( = 3.58, S.D. = 0.64, = 3.68, S.D. = 0.55, = 3.69, S.D. = 0.55)  การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในขั้นตอนชั่งใจ พร้อมปฏิบัติ ปฏิบัติ และคงไว้ซึ่งการปฏิบัติ ผู้สมัครใจเลิกบุหรี่มีกระบวนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเสริมแรงในการจัดการอยู่ในระดับสูงส่วนในขั้นตอนก่อนชั่งใจ อยู่ในระดับปานกลาง

ดังนั้นจึงควรสร้างความตระหนักให้บุคลากรทีมสุขภาพ ในการเสริมแรงจูงใจ ให้ปรับเปลี่ยนพฤตกิรรมการเลิกสูบบุหรี่ รวมทั้งพัฒนาระบบการติดตามภายหลังเลิกบุหรี่อย่างต่อเนื่อง โดยการสร้างเครือข่ายชุมชน เพื่อให้เกิดการเลิกบุหรี่ได้อย่างยั่งยืน