ผลการให้ความรู้รายบุคคลต่อการรับรู้ในการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอด ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเชียงคำ จังหวัดพะเยา

วิราสินี ภิญโญ; ปริยา ใจกล้า; ชุลีพร ภูโสภา

ผู้แต่ง

วิราสินี ภิญโญ โรงพยาบาลเชียงคํา จังหวัดพะเยา
ปริยา ใจกล้า โรงพยาบาลเชียงคํา จังหวัดพะเยา
ชุลีพร ภูโสภา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยาคณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

การให้ความรู้รายบุคคล, การรับรู้ในการดูแลตนเอง, ผู้ป่วยวัณโรคปอด

บทคัดย่อ

วัณโรคปอดเป็นโรคติดต่อที่เป็นปัญหาสำคัญด้านสาธารณสุข การดูแลตนเองอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอของผู้ป่วยเป็นตัวชี้วัดความสำเร็จของการรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอด การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองเพื่อศึกษาผลของการให้ความรู้รายบุคคลต่อการรับรู้ในการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เข้ารับการรักษาในคลินิกวัณโรค คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง โดยเป็นผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ที่ขึ้นทะเบียนรักษาที่คลินิกวัณโรค โรงพยาบาลเชียงคำ ระหว่างเดือน กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563 – มกราคม พ.ศ. 2564 จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม จำนวนกลุ่มละ 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม ประกอบด้วย 3 ส่วน ได้แก่ ข้อมูลทั่วไป ความรู้เกี่ยวกับวัณโรคปอด และการรับรู้ในการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอด ซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ได้ค่าความเชื่อมั่นคูเดอร์-ริชาร์ดสัน (KR-20) และสัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาค เท่ากับ .72 และ .75 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ แมน-วิทนีย์ ยู ผลการศึกษา พบว่า หลังเข้าร่วมโปรแกรมฯ กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยอันดับคะแนนการรับรู้ในการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอด และค่าเฉลี่ยอันดับคะแนนความรู้เกี่ยวกับวัณโรคปอดสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) ดังนั้น คลินิกวัณโรคควรจัดระบบให้ความรู้รายบุคคล เพื่อส่งเสริมการรับรู้ในการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ทุกรายอย่างครอบคลุม

เอกสารอ้างอิง

กองวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2561). แนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย พ.ศ. 2561. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2563, จาก https://anyflip.com/kqmza/apoy

กองวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2564). แผนปฏิบัติการระดับชาติด้านการต่อต้านวัณโรค พ.ศ. 2560–2564

(เพิ่มเติม พ.ศ.2565). สืบค้นเมื่อ 22 พฤศจิกายน 2565, จาก https://online.anyflip.com/kqmza/hklm/mobile/index.html

กาญจน์รวี ถิระเลิศพานิชย์. (2561). ผลของโปรแกรมการประยุกต์แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพต่อ ความรู้ในการป้องกันการติดเชื้อ

วัณโรคของผู้เสพยาเสพติด. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 1(2), 62-76.

จิตรานนท์ โกสีย์รัตนาภิบาล. (2555). ผลของโปรแกรมสื่อประสมการเรียนรู้ต่อความรู้ การรับรู้ ความเชื่อทางด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อของผู้ป่วยวัณโรคปอดที่มารับบริการที่ตึกสงฆ์อาพาธ โรงพยาบาลพระอาจารย์ฝั้นอาจาโร. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 13(3), 170-177.

นงนุช เคี่ยมการ, วันชัย มุ้งตุ้ย และวราภรณ์ บุญเชียง. (2555). ผลของกระบวนการกลุ่มและการให้ความรู้ต่อความตั้งใจและการปฏิบัติเพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อของผู้ป่วยวัณโรคปอด. พยาบาลสาร, 39(1), 91-104.

เนตรชนก จุละวรรณโณ. (2559). ผลการให้ความรู้รายบุคคลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรค. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 3(1), 17-30.

ปาจรีย์ ตรีนนท์, พูลสุข เจนพานิชย์วิสุทธิพันธ์ และอภิญญา ศิริพิทยาคุณกิจ. (2014). การพัฒนาโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วยวัณโรคปอด. Ramathibodi Nursing Journal, 20(1), 50-66.

พักตร์วิมล ศุภลัษณศึกษากร. (2555). หลักสูตรการดูผู้ป่วยวัณโรคในหน่วยงานที่ให้บริการด้านสวัสดิการสังคม. สืบค้นเมื่อ 2 สิงหาคม 2563, จาก http://www.cqihiv.com/book_dsc%5CK_Care for TB Patients-33.pdf

ยุวดี วานิชชัง, จารุวรรณ บุญศล และอาภรณ์ ถนัดค้า. (2561). ผลการสร้างเสริมสุขภาพของบุคลากรสาธารณสุขที่มีต่อความรู้และการปฏิบัติเพื่อการป้องกันการติดเชื้อวัณโรคในเครือข่ายสุขภาพ อำเภอเกษตรวิสัย ตามแนวคิดการเสริมแรงทางพฤติกรรมของฮัลล์. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 25(3), 31-41.

รัตนา สารบุญ และนิรมล เมืองโสม. (2555). การประยุกต์แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพและแรงสนับสนุนทางสังคมเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อของผู้ป่วยวัณโรคปอดในโรงพยาบาลวังสะพุง จังหวัดเลย. วารสารวิจัย มข, 12(3), 29-37.

โรงพยาบาลเชียงคำ. (2563). เอกสารสรุปผลการดำเนินงานวัณโรคปี พ.ศ. 2563 [เอกสารอัดสำเนา]. พะเยา: โรงพยาบาลเชียงคำ.

วีระวุธ แก่นจันทร์ใบ, สุมัทนา กลางคาร และสรญา แก้วพิทูลย์. (2561). ผลของโปรแกรมการสร้างการรับรู้ต่อการป้องกันวัณโรคปอดของผู้สัมผัสร่วมบ้าน อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 25(1), 79-90.

สมัญญา มุขอาษา. (2558). ผลของโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพโดยการประยุกต์ทฤษฎีการสร้างพลังอำนาจในผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะบวกรายใหม่ (วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตร์มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. กรุงเทพฯ

สำนักวัณโรค. (2559). เรียนรู้ เข้าใจ วัณโรค. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2562, จาก https://anyflip.com/kqmza/xejy/basic

สุธิดา อิสระ และอรสา กงตาล. (2563). การพัฒนาแนวทางการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมวัณโรคในชุมชนเขตเมือง: กรณีศึกษาในชุมชนของเทศบาลนครขอนแก่นอำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น.วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์, 40(2), 148-162.

Bloom, B. S. (1975). Taxonomy of education. New York: David McKay Company Inc.

Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Routledge.

He, Z., Cheng, Z., Shao, T., Liu, C., Shao, P., Bishwajit, … Feng, Z. (2016). Factors influencing health knowledge and behaviors among the elderly in rural china. International Journal of Environmental Research and Public Health, 13(975), 1-16. doi:10.3390/ijerph13100975.

Lemeshow, S. D., Hosmer, D. W., Klar, J., & Lwanga, S. K., (1990). Adequacy of sample size in health studies. Retrieved January 8, 2020, from https://www.academia.edu. 39511442/Adequacy_of_Sample_Size_in_Health_Studies

Orem, D. E., Tayler, S. G., & Repenning, K. M. (2001). Nursing: concepts of practice (6th ed.).St.Louis: Mosby.

World Health Organization. (2017). Global tuberculosis report: the sustainable development goals and the end of TB strategies. Retrieved January 15, 2020, from https://apps. who.int/iris/bitstream/handle/10665/259366/9789241565516 eng.pdf?sequence=1