Retrospective study of human papilloma virus infection in Thailand: A Systematic Review
Keywords:
Human papillomavirus, HPV, Prevalence of HPV, ThailandAbstract
This study aimed to estimate the prevalence and Human papillomavirus (HPV) genotypes detected in pre-cancerous and cancer cells/tissues in the Thai population undergoing treatment at clinics, hospitals, or university hospitals in Thailand. From 1989-to 2020, with 64,323 cases, the prevalence of HPV in the Thai population is 40.47%. Percent of HPV in the cells/tissues of the cervix, vulva and vaginal, ovaries, breast, head and neck, Anal, and penis about 44.79, 46.54, 27.44, 3.57, 8.89, 50.99 and 84.09, respectively.The most common HPV types in Thailand were HPV16, followed by HPV18, HPV52, HPV58, HPV31, and HPV39, respectively. A retrospective study following HPV infection in the three periods every ten years during 1989-2018; In 2009-2018; the prevalence of HPV infection in Cell/Tissues of Cervical, Vulva &Vagina, Ovary, Breast, Head and Neck, Anus, and Penile was 31.22 %. The most common genotypes were HPV16, HPV18, HPV52, HPV58, HPV51, and HPV72. From 1999-to 2008, the prevalence of HPV infection was 56.35 %, and the most common genotypes were HPV16, followed by HPV18,HPV52, HPV31, HPV72, and HPV58, respectively. From 1989 to 1998, the prevalence of HPV infection was 40.77%, and the most common genotypes were HPV16, followed by HPV18, HPV33, HPV31, HPV39 and HPV35, respectively. However, HPV52 and HPV58 were found to have a higher prevalence of HPV from 1999 to 2018. However, a database can be used to vaccine guidelines in the country and reduce the risk of cancer-related HPV infection in the Thai population.
References
Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjoataram I, Jemal A, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA CANCER J CLIN 2021;71:209–49.
International Agency for Research on Cancer (World Health Organization) [Internet] .Thailand fact sheets (Globocan2020). [cited 2022 Mar 28]. Available from: https://gco.iarc.fr/today/ data/factsheets /populations /764-thailand-fact-sheets.pdf.
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง.[อินเทอร์เน็ต] .[เข้าถึงเมื่อ 28 มีนาคม 2565].เข้าถึงได้จาก https://www.nci.go.th/th/ Know ledge/reasonrisk.html.
Wikipedia.[Internet].Human papillomavirus infection. [cited 2022 Mar 28]. Available from: https://en. wikipedia.org/wik/Human_papillomavirus_infection.
World Health Organization. Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer. [Internet}. [cited 2022 Mar 28]. Available from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma virus-(hpv)-and-cervical-cancer.
National Cancer Institute at the National Institutes of Health. HPV and Cancer. [cited 2022 Mar 28]. Available from: https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/Infectious-agents/hpv-and-cancer.
American Cancer Society. HPV and Cancer. [cited 2022 Mar 28] Available from: http://www. cancer.org/cancer/cancer-causes/infectious-agents/hpv/hpv-and-cancer-info.html.
Liang H, Pan Z, Cai X, Wang W, Guo C, He J, et al. The association between human papillomavirus presence and epidermal growth factor receptor mutations in Asian patients with non-small cell lung cancer. Transl Lung Cancer Res 2018;7:397-403.
คณะกรรมการจัดการความรู้ (KM) สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์.[อินเทอร์เน็ต]. คู่มือการประเมินคุณภาพเอกสารงานวิจัย Quality Assessment. [เข้าถึงเมื่อ 28 มีนาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก http://www. imrta.dms.moph.go.th/imrta/images/doc20190110.pdf.
Wells GA, Shea B, O'Connell D, Peterson J, Welch V, Losos M, et al . The Newcastle-Ottawa Scale (NOS) for assessing the quality of nonrandomised studies in meta-analyses.[cited 2022 Mar 28] . Available from: http://www.ohri.ca/programs/clinical_epidemiology/nosgen.pdf.
Sangpichai S, Patarapadungkit N, Pientong C, Ekalaksananan T, Chaiwiriyakul S, Thongbor R, et al. Chlamydia Trachomatis Infection in High-Risk Human Papillomavirus Based on Cervical Cytology Specimen. Asian Pac J Cancer Prev, 2019;12:3843-47.
Itarat Y, Kietpeerakool C, Jampathong N, Chumworathayi B, Kleebkaow P, Aue-Aungkul A, et al. Sexual behavior and infection with cervical human papillomavirus type 16 and 18. International Journal of Women’s Health 2019;11:489-94.
Dankai W, Khunamornpong S, Siriaunkgul S, Soongkhaw A, Janpanao A, Utaipat U, et al. Role of genomic DNA methylation in detection of cytologic and histologic abnormalities in high risk HPV-infected women. PLOS ONE 2019;14(1):e0210289.
Chotipanich A, Siriarechakul S, Mungkung O. Role of high-risk human papillomavirus in the etiology of oral and oropharyngeal cancer in Thailand: A case-control study. SAGE Open Medicine 2018;6:1-8.
Ngamkham J, Karalak A, Chaiwerawattana A, Sornprom A, Thanasitthichai S, Sukarayodhin S, et al. Prevalence of Human Papillomavirus Infection in Breast Cancer Cells from Thai Women. APJCP 2017;18(7):1839.
Phoolcharoen N,Kantathavorn N, Sricharunrat T,Saeloo S,Krongthong W. A population-based study of Cervical cytology findings and human papillomavirus infection in a suburban area of Thailand. Gynecologic Oncology Report 2017;21:73-7.
Pongsapich W, Eakkasem N, Siritantikorn S, Pithuksurachai P, Bongsabhikul K, Chongkolwatana C. Prevalence of HPV infection in hypopharyngeal and laryngeal squamous cell carcinoma at Thailand’s largest tertiary referral center. Infectious Agents and cancer 2017;12:58.
Sangrajrang S, Laowahutanont P, Wongsena M, Muwonge R, Karalak A, Imsamran W, et al. Comparative accuracy of Pap smear and HPV screening in Ubonratchathani in Thailand. Papillomavirus Res 2017;3:30-5.
Khunamornpong S, Settakorn J, Sukpan K, Lekawanvijit S, Katruang N, Siriaunkgul S. Comparison of Human Papillomavirus Detection in Urine and Cervical Samples Using High-Risk HPV DNA Testing in Northern Thailand. Obstetrics and Gynecology International 2016;5;1-8.
Khunamornpong S, Settakorn J, Sukpan K, Suprasert P, Srisomboon J, Intaraphet S, et al. Genotyping for Human Papillomavirus (HPV) 16/18/52/58 Has a Higher Performance than HPV16/18 Genotyping in Triaging Women with Positive High-risk HPV Test in Northern Thailand. PLoS One 2016;11(6):e0158184.
Marks MA, Gupta S, Liaw K, Tadesse A, Kim E, Phongnarisorn C, et al. Prevalence and correlates of HPV among women attending family-planning clinics in Thailand. BMC Infectious Diseases 2015;15:159.
Kantathavorn, N, Mahidol C, Sritana N, Sricharunrat T, Phoolcharoen N, Auewarakul C, et al. Genotypic distribution of human papillomavirus (HPV) and cervical cytology findings in 5906 Thai women corresponding undergoing cervical cancer screening programs. Infec Agent Cancer 2015;10:7.
Leaungwutiwong P, Bamrungsak B, Jittmittraphap A, Maneekan P, Kosoltanapiwat N, Kalambaheti T, ;et al. Molecular genotyping of HPV L1 gene in low=risk and high-risk populations in Bangkok. Sex Transm Dis 2015;42(4):208-17.
Arirachakaran P, Chansaengroj J, Lurchachaiwong W, Kanjanabud P, Thongprasom K, Poovorawan Y. Oral Lichen Planus in Thai Patients Has a Low Prevalence of Human Papillomavirus.ISRN Dent 2013;2013:362750.
สุคนธ์ สุขวิรัช, เพ็ญแข พิทักษ์ไพรวัน, เทวินทร์ โกสิยตระกูล, เพ็ญจันทร์ หาญกิติพงศ์ไพศาล. Human papillomavirus ในมะเร็งปากมดลูกและปากมดลูกปกติของสตรีไทย.วารสารโรคมะเร็ง 2537;20:85-91.
Lertworapreecha M, Bhattarakosol P, Niruthisard. Detection and Typing of Human papillomavirus in Cervical interepithelial neoplasia grade III in Thai women. Southeast Asian J Trop Med Public Health 1998;29(3):507-11.
Chichareon S, Herrero R, Muñoz N, Bosch FX, Jacobs MV, Deacon J, et al. Risk Factors for Cervical cancer in Thailand : a case-Control study.J Natl Inst 1998;90:50-7.
Ekalaksananan T, Pientong C, Kotimanusvanij D, Kongyingyoes B, Sriamporn S, Jintakanon D. The relationship of Human papillomavirus (HPV) detection to pap smear classification of Cervical-scraped cells in Asymptomatic women in Northeast Thailand. J Obstet Gyneacol Res 2001;27(3):117-24.
Thomas DB, Ray RM, Koetsawang A, Kiviat N, Kuypers J, Qin Q, et al. Human papillomaviruses and Cervical Cancer in Bangkok. I. Risk Factors for Invasive Cervical Carcinomas with Human papillomavirus Type16 and 18. Am J Epidemiol 2001;153(8):723-31.
Sukvirach S, Smith JS, Tunsakul S, Muñoz N, Kesararat V, Opasatian O, et al. Population-Based Human papillomavirus Prevalence in Lampang and Songkla, Thailand. JID 2003;187:1246-56.
Settheetham-Ishida W, Singto Y, Kanjanavirojkul N, Chatchawan U, Yuenyao P, Settheetham D, et al. Co-Risk Factors for HPV Infection in Northeastern Thai Women with Cervical Carcinoma. APJCP 2004;5:383-86.
Chandeying V, Garland SM, Tabrizi SN. Prevalence and typing of Human papillomavirus (HPV) among female sex workers and outpatient women in Southern Thailand. Sexual Health 2006;3: 11-4.
Tungsinmunkong K, Suwiwat S, Sriplung H. Detection of human papillomavirus in intraepithelial lesions and carcinoma of the cervix uteri in southern Thai women. Asian Pac J Cancer Prev2006;7(3):427-30.
Sriamporn S, Snijders PJF, Pientong C, Pisani P, Ekalaksananan T, Meijer CJLM, et al. Human papillomavirus and cervical cancer from a prospective study in Khon kaen, Northeast Thailand. Int J Gynecol Cancer 2006;16(1):266-9.
Senba M, Kumatori A, Fujita S, Jutavijittum P, Yousukh A, Moriuchi T, et al. The Prevalence of Human papillomavirus genotypes in Penile Cancers from Northern Thailand. J Med Virol 2006;78(10):1341-6.
มณฑล เลิศวรปรีชา. การตรวจหาชนิด Human papillomavirus ใน cervical intraepithelial neoplasia (CIN) ระยะที่ 3 โดยปฏิกิริยาลูกโซ่โพลิเมอเรา และดอทไฮบริไดเซซั่น. [วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต]:กรุงเทพมหานคร;จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2540.
Siriaunkgul S, Suwiwat S, Settakorn J, Khunamornpong S, Tungsinmunkong K, Boonthum A. HPV typing in Cervical cancer in Northern Thailand Adapting the linear array HPV assay for use on paraffin-embedded tissue. Gynecol Oncol 2008 Mar;108(3):555-60.
Siriaunkgul S, Utaipat U, Settakorn J, Sukpan K, Srisomboon J, Khunamornpong S. HPV genotyping in neuroendocrine carcinoma of the uterine cervix in Northern Thailand. Int J Gynaecol Obstet 2011 Nov;115(2):175-9.
สุมาลี ศิริอังกุล.การศึกษา Genotype ของเชื้อ Human papilloma virus ในมะเร็งปากมดลูกชนิด Neuroendocrine carcinoma และความสัมพันธ์ระหว่าง HPV genotype กับการตรวจหา precancerous lesion โดยเทคนิค p16INK4a immunochistochemistry และ HPV in situ hybridization. [วิทยานิพนธ์}.เชียงใหม่:มหาวิทยาลัยเชียงใหม่;2554.
Siriaunkgul S, Utaipat U, Suthipintawong C, Tungsinmunkong K, Triratanachat S, Khunamornpong S. HPV genotyping in adenocarcinoma of the uterine cervix in Thailand. Int J Gynaecol Obstet 2013;123(3):226-30.
Siriaunkgul S, Settakorn J, Sukpan K, Srisomboon J, Utaipat U, Lekawanvijit, et al. HPV Detection and Genotyping in Vulvar Squamous Cell Carcinoma in Northern Thailand. Asian Pac J Cancer Prev 2014;15(8), 3773-78.
Chopjitt P, Ekalaksananan T, Pientong C, Kongyingyoes B, Kleebkaow P, Charoensri N. Prevalence of human papillomavirus type16 and its variants in abnormal squamous cervical cells in Northeast Thailand. Int J Infect Dis 2009;13(2):212-9.
Suwannarurk K, Tapanadechopolb P, Pattaraarchachaib J, Bhamarapravatib S. Hospital-base prevalence and sensitivity of high-risk human papillomavirus in Thai urban population. Cancer Epidemiology 2009;33(1):56-60.
Lurchachaiwong W, Junyangdikul P, Payungporn S, Sampatanukul P, Chansaenroj J, Tresukosol D, et al. Human papillomavirus genotypes among infected Thai women with different cytological findings by analysis of E1 genes. New Microbiol 2011;34(2):147-56.
Suthipintawong C, Siriaunkgul S, Tungsinmunkong K, Pientong C, Ekalaksananan T, Karalak A, et al. Human Papilloma Virus Prevalence, Genotype Distribution, and Pattern of Infection in Thai Women. Asian Pacific J Cancer Prev 2011;12(4): 853-56.
Sukasem C, Pairoj W, Saekang N, Pombubpha H, Srichunrasami C, Pongtippan A, et al. Molecular Epidemiology of Human Papillomavirus Genotype in Women with High-grade Squamous Intraepithelial Lesion and Cervical Cancer: Will a Quadrivalent Vaccine be Necessary in Thailand? J Med Virol 2011;83(1):119-26.
จิระ จันท์แสนโรจน์. ความชุกและจีโนไทป์ของการติดเชื้อไวรัสฮิวแมนแปปิโลมาของปากมดลูกในประชากรที่มาตรวจที่โรงพยาบาลในประเทศไทย.[วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต].กรุงเทพมหานคร:จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย;2552.
Chansaenroj J, Theamboonlers A, Chinchai T, Junyangdikul P, Swangvaree S, Karalak A,, et al. High-risk Human papillomavirus Genotype Detection by Electrochemical DNA Chip Method. Asian Pac J Cancer Prev 2012;13(4):1151-8.
Chansaenroj J, Junyangdiul P, Chinchai T, Swangvaree S, Karala A, Gemma N, et al. Large Scale Study of HPV Genotypes in Cervical Cancer and Different Cytological Cervical Specimens in Thailand. J Med Virol 2014;86:601-7.
Swangvaree SS, Kongkaew P, Ngamkham J. Frequency and Type-distribution of Human Papillomavirus from Paraffin-embedded Blocks of High Grade Cervical Intraepithelial Neoplasia Lesion in Thailand. Asian Pac J Cancer Prev 2013;14(2):1023-6.
Ngamkham J, Homcha-Aim P, Boonmark K, Phansri T, Swangvaree SS. Preliminary Study on Human Papillomavirus Frequency and Specific Type-distribution in Vulva Cancer from Thai Women. Asian Pac J Cancer Prev 2013;14(4):2355-9.
Natphopsuk S, Settheetham-Ishida W, Pientong C, Sinawat S, Yuenyao P, Ishida T, et al. Human Papillomavirus
Genotypes and Cervical cancer in Northeast Thailand. Asian Pac J Cancer Prev 2013;14(11):6961-4.
Laowahutanont P, Karalak A, Wongsena M, Loonprom K, Pukcharoen P, Jamsri P, et al. Prevalence of High Risk Human papillomavirus Infection with Different Cervical Cytological Features among Women undergoing Health Examination at the National Cancer Institute, Thailand. Asian Pac J Cancer Prev 2014;15(14): 5879-82.
Paengchit K, Kietpeerakool C, Lalitwongsa S. Prevalence and Genotype Distribution of HPV among Women Attending a Cervical Cancer Screening Mobile Unit in Lampang, Thailand. APJCP 2014;15(15):6151-54.
Supho B, Supoken A, Kleebkaew P, Kietpeerakool C. Cervical Pathology in High-Risk Human Papillomavirus-Positive, Cytologically Normal Women. Asian Pac J Cancer Prev 2014;15(18): 7977-80.
Aromseree S, Chaiwongkot A, Ekalaksananan T, Kongyingyoes B, Patarapadungkit N, Pientong C. The three most common human papillomavirus oncogenic types and their integration state in Thai women with cervical precancerous lesions and carcinomas. J Med Virol 2014;86(11):1911-9.
Wongsena M, Suebsamran P , Panomket P , Tirat S , Wongsena P , Wanram S. Prognostic Factors of Human Papillomavirus Genotypes of Invasive Cervical Carcinoma: An Analytical Cross-Sectional Study in Lower North-East Thailand. J Med Assoc Thai 2014;97(4):12.
Ngamkham J, Boonmark K, Phansri T. Detection and Type-Distribution of Human Papillomavirus in Vulva and Vaginal Abnormal Cytology Lesions and Cancer Tissues from Thai Women. Asian Pac J Cancer Prev 2016;17(3):1129-34.
Lertvutivivat S , Chanthasenanont A, Muangto T, Nanthakomon T, Pongrojpaw D, Bhamarapra-
vatana K, et al. Silent High Grade Cervical Intraepithelial Neoplasia in Atypical smears from Liquid Based Cervical cytology-Threeyears experience in Thammasat University Hospital. APJCP 2016;17(9):4353-6.
Muangto T, Chanthasenanont A, Lertvutivivat S, Nanthakomon T, Pongrojpaw D, Bhamara- pravatana K, Suwannarurk K. Experience of Combined Liquid Based Cervical Cytology and High-Risk HPV mRNA for Cervical Cancer Screening in Thammasat University Hospital. Asian Pac J Cancer Prev 2016;17(9):4409-13.
Tangjitgamol S, Kantathavorn N, Kittisiam T, Chaowawanit W, Phoolcharoen N, Manusirivithaya S, et al. Prevalence and Associated factors of Abnormal Cervical Cytology and High-Risk HPV DNA among Bangkok Metropolitan Women. Asian Pac J Cancer Prev 2016;17(7):3147-53.
Phusingha P, Ekalaksananan, Vatanasapt P, Loyha K, Promthet S, Kongyingyoes B, et al. Human papillomavirus (HPV) infection in a case-control study of oral squamous cell carcinoma and its increasing trend in northeastern Thailand. J Med Viral 2017; 89: 1096-1101.
Phoolcharoen N, Kantathavorn N, Krisorakun W, Sricharunrat T, Teerayathanakul N, Taepisitpong
C, et al. Agreement of self- and physician-collected samples for detection of high-risk human papillomavirus infections in women attending a colposcopy clinic in Thailand. BMC Res 2018;11:136.
Bumrungthai S, Ekalaksananan T, Duangchai D, Lanpol P, Panya P, Kattiwong F, et al. Prevalence of human papillomavirus in oral rinse sample from healthy individuals in Northern Thailand. Journal: J Oral Pathol Med 2019;48:159-65.
Nilyanimit P, Chasaenroj J, Karalak A, Laowahutanont P, Junyangdikul P, Poovarawan Y. Comparison of human papillomavirus (HPV) detection in urine and Cervical swab samples sing the HPV GenoArray Diagnostic array. Peer J 2017;5:e3910.
อิสยา จารุทัศน์.การตรวจหาดีเอ็นเอของเชื้อ Human papillomavirus (HPV) ในชิ้นเนื้อมะเร็งปากมดลูกและชื้นเนื้อหูดหงอนไก่บริเวณอวัยวะสืบพันธ์ุในคนไทยโดยวิธีไฮบริไดเซซั่น.[วิทยานิพนธ์].กรุงเทพมหานคร: ห้องสมุดและการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2532.
ทุมวดี ตั้งศิริวัฒนา, สุขใจ ผลอำไพสถิต, อัญชลี ชัยนวล, กรองทิพย์ บุญสน, สังคม วิทยนันทน์, สมคิด ธิจักร์ และคณะ.ความชุกของการติดเชื้อไวรัส Human papillomavirus (HPV) และไทป์ต่าง ๆ ในสตรีไทยที่มีผลแปปสเมียร์ปกติ.วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 2562;61(2):73-85.
Keyoonwong W, Nakong M, Luangyai R, Fongmoon D. Prevalence of high-risk human papillomavirus infection detected by real-time polymerase chain reaction in Lampang Cancer Hospital. JAMS Sci 2018;51(2):61-65.
Hinkan S, Pientong C, Ekalaksananan. Prevalence of Anal papillomavirus infection in asymptomatic men who have sex with men in Khon Kaen, Thailand. NIGRC KKU-2016: 1603-09.
Proyrungroj K, Hinkan S, Budkaew J, Chumnvorathayee B, Pientong C, Ekalaksananan T. Co-prevalence of Human papillomavirus and Herpesviruses in anal infection of Asymptomatic Men who have sex with Men in khonkean, Thailand. srinagarind Med J 2016;31:97-101.
ดุริยา ฟองมูล, มินตา นากอง, สมเกียรติ ลลิตวงศา, วรันกร เกยูรวงศ์. ความชุกและการกระจายตัวของการติดเชื้อไวรัสฮิวแมนแปปปิวโลม่าชนิดความเสี่ยงสูงในโรงพยาบาลมะเร็งลำปาง.วารสารเทคนิคการแพทย์เชียงใหม่ 2558;48(3):231-40.
Choeypan W, Suprasert P, Sukpan K, Settakorn J. The Prevalence of high risk human papilloma viral infection and abnormal cervical cytology in faculties of medicine and Nursing, Chiang Mai University population. Thai J Obstet Gynaecol 2014;22:44-51.
ณัฐพร เซ็นน้อย, ณัฐชา ภัทรผดุงกิจ, ทิพยา เอกลักษณานันท์, พิไลวรรณ กลีบแก้ว, จุรีภรณ์ เชือ้ ดวงผุย และแจ่มใส เพียรทอง.ความชุกของการติดเชื้อ Human Papillomavirus ในเนื้อเยื่อมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิวของผู้ป่วยทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย.งานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยรังสิต ประจำปี 2562;26 เม.ย.2562;2562.หน้า150-62.
Lertworapreecha M, Bhattarakosol P, Niruthisard. Detection and Typing of Human papillo mavirus in Cervical interepithelial neoplasia grade III in Thai women. Southeast Asian J Trop Med Public Health 1998;29(3): 507-511.
Poonnaniti A. Detection of Human papillomavirus types in Invasive Cervical carcinoma by means of polymerase chain reaction (PCR) and hybridization.[Thesis]; Bangkok :Chulalongkorn university;1994.
Limpaiboon T, Pooart J, Bhattaraksol P, Niruthasard S, Chantratita W, Lulitanond V. p53 status and Human papillomavirus infection in Thai women with Cervical carcinoma. Southeast Asian J Trop ed Public Health 2000;31(1):66-71.
นพนันท์ ลาธุลี. การจำแนกเชื้อฮิวแมนปาปิโลมาไวรัสชนิดความเสี่ยงสูงและความเสี่ยงต่ำในรอยโรคแอสคัสจากอาร์ไควาลแป๊บเสมียร์ [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต].อุบลราชธานี: มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี; 2551.
Siritantikorn S, Laiwejpithaya S, Siripanyaphinyo U, Auewarakul P, Yenchitsomanus P, Thakernpol K, et al. Normal Cervical, Intraepithelial neoplasia and Cervical cancer in Bongkok. Southeast Asian J Trop Med Public Health 1997;28(4): 707-710.
Boonmark K, Phansri T, Ngamkham J. Detection of Human papillomavirus (HPV) Genotypes from Special Request Castes at National Cancer Institute, Thailand During 2004-2008. The 11 th National Cancer Conference, Bangkok Thailand 2012, March 14-16
.
กฤติกา บุญมาก, จรัญญา งามขำ,เทียนแสง พันธ์ศรี, เอกภพ แสงอริยวนิช, สุคนธ์ สุขวิรัช, สมจินต์ จินดาวิจักษ์. การตรวจหาเชื้อไวรัสฮิวแมนแพพพิโลมากับปัจจัยทางพยาธิคลินิกในผู้ป่วยมะเร็งช่องปากและช่องคอ.วารสารโรคมะเร็ง 2556;33:56-61.
Sangariyavanich E, Bookmark K, Ngamkham J, Phansri T, Laochan N, Suktangman V, et al. Impact of Human Papillomavirus (HPV) with Survival of Oropharyngeal Cancer patients treated at National Cancer Institute, Thailand. The 13th National Cancer Conference; 2006 Nov 7-9; Bangkok, Thailand.
Nazario B. HPV/Genital Warts. [cited Mar 29 2022] . Available from: https://www.webmd.com
/sexual-conditions/hpv-genital-warts/hpv-virus-information-about-human-papillomavirus.
Meites E, Gee J, Unger E, and Markowitz L. Human Papillomavirus. [cited Mar 29 2022]. Available from: https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/hpv.pdf.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Thailand's National Cancer Institute Foundation
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทีตีพิมพ์ในวารสารโรคมะเร็งนี้ถือว่าเป็นลิขสิทธิ์ของมูลนิธิสถาบันมะเร็งแห่งชาติ และผลงานวิชาการหรือวิจัยของคณะผู้เขียน ไม่ใช่ความคิดเห็นของบรรณาธิการหรือผู้จัดทํา
