ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของนักเรียนชั้นระถมศึกษาปีที่ 4 ในจังหวัดชลบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคประจำถิ่นในประเทศไทย มีอัตราการป่วยตายเกือบร้อยละ 100 ทั้งในคน และสัตว์ มีประชากรกลุ่มเสี่ยงคือเด็กที่อายุต่ำกว่า 15 ปี จากข้อมูลของผู้เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้าพบว่าการไม่ได้รับความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าและไม่ทราบว่าควรจะต้องทำอย่างไรเมื่อถูกสัตว์กัดเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดการเสียชีวิต การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบระดับของความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า ทัศนคติเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า และพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากโรคพิษสุนัขบ้าของนักเรียนที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) จำนวน 290 คน กับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน (สช.) จำนวน 268 คน ในจังหวัดชลบุรี การวิจัยพบว่านักเรียนที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัด สช. มีคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า ( = 4.75 SD=1.543, P < 0.001) และคะแนนพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากโรคพิษสุนัขบ้า ( = 16.60 SD=3.889, P < 0.05) สูงกว่านักเรียนที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัด สพฐ. ที่มีคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า ( = 3.89 SD=1.66, P < 0.001) และคะแนนพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากโรคพิษสุนัขบ้า ( = 15.81 SD=3.398, P < 0.05) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และเมื่อนำคะแนนที่ได้มาจัดระดับเป็น 3 กลุ่ม ตามเกณฑ์ของบลูมพบว่า นักเรียนที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัด สพฐ. ส่วนใหญ่มีคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าอยู่ในระดับน้อย (ร้อยละ 60.3) ในขณะที่นักเรียนที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัด สช. มีคะแนนความรู้อยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 51.5) ส่วนคะแนนทัศนคติเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าและคะแนนพฤติกรรมการป้องกันตนเองโรคพิษสุนัขบ้าของนักเรียนที่ศึกษาอยู่ในโรงเรียนทั้งสังกัด สพฐ. และ สช. อยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 64.1 และ 54.1 กับ ร้อยละ 46.2 และ 42.5 ตามลำดับ) โรงเรียนในสังกัด สพฐ. และ สช. ควรมีการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโดยการดำเนินกิจกรรมเพื่อพัฒนาความรู้ ทัศนคติเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าและเสริมสร้างพฤติกรรมที่พึงประสงค์ในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในเด็กนักเรียนเพื่อลดอุบัติการณ์ของโรคพิษสุนัขบ้า ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนสามารถป้องกันตนเองจากโรคพิษสุนัขบ้าได้ในอนาคต
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Journal of Safety and Health is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) licence, unless otherwise stated.
References
กรมควบคุมโรค, กองระบาดวิทยา. (2560, 22 พฤษภาคม). สรุปแนวทางการวิเคราะห์ระบบเฝ้าระวัง 5 กลุ่มโรค 5 มิติ ปี พ.ศ.2559. กองระบาดวิทยา, https://ddc.moph.go.th/doe/journal_detail.php?publish=10166.
กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. (2566, 2 มิถุนายน). สถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้าในปีปัจจุบัน. ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506, http://doe.moph.go.th/surdata/disease.php?ds=42
กรมปศุสัตว์. (2566, 2 มิถุนายน). ฐานข้อมูลเพื่อการขึ้นทะเบียนสุนัข-แมว.ระบบสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้า. http://164.115.40.46/petregister.
กระทรวงสาธารณสุข, กรมควบคุมโรค, สำนักโรคติดต่อทั่วไป. (2560). แนวทางการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า. อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
คณัฐพงศ์ โชคลือชัย. (2559). การมีส่วนร่วมของประชาชนต่อการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในเขตเทศบาลตําบลนาจอมเทียน อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยบูรพา.
มนวิภา วงรุจิระ. (2561). การเข้าถึงเนื้อหาสื่อใหม่ที่ไม่เหมาะสมของเด็กและเยาวชน. e-JODIL, 8(2), 248-266.
เรณุกา จรัสพงศ์พิสุทธิ์. (2020, 23 มีนาคม). “เด็ก” วัยเสี่ยงติดเชื้อพิษสุนัขบ้า. โรคที่ไม่ได้เกิดขึ้นแค่จากสุนัข. พญาไท, https://golink.icu/At7tUIN.
สถาบันทดสอบการศึกษาแห่งชาติ (องค์การมหาชน). (2559). การนำผลสอบ O-NET ไปพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนและยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน. NIETS News, 57(2), 1.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, กลุ่มสารสนเทศ สนผ. (2565, 24 กรกฎาคม). ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารการศึกษา. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน สพป.หนองคาย เขต 2, https://data.bopp-obec.info/emis/.
สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. (2566, 2 มิถุนายน). รายงานผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จังหวัดชลบุรี. ผลการทดสอบระดับชาติกระทรวงศึกษาธิการ, https://sp.moe.go.th/sp_2563/info/?module=page_onet_province&id_province=20
สุรัสนันท์ กัลยวรรธนะ. (2557). การพัฒนาการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าในเขตเทศบาล ตำบลร่องคำ อำเภอร่องคำ จังหวัดกาฬสินธุ์ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
Centers for Disease Control and Prevention. (2020, July 29). Rabies around the World. https://www.cdc.gov/rabies/location/world/#print.
Chokluechai, K. (2015). Participation In Rabies Prevention of Residents Of Na Chomtian Municipality, Sattahip District, Chonburi Province [dissertation หรือ Unpublished master’s thesis]. Burapha university.
Dabuma, T. K. T., & Mengist, H. M. (2017). Assessment of Basic Knowledge, Attitude and Practice of Community on Rabies and Retrospective Survey in and around Ambo Town, West Shoa Zone of Ethiopia. J Med Microb Diagn, 6(4), 263. https://doi.org/10.4172/2161-0703.1000263
Depani, S. J., Kennedy, N., Mallewa, M., & Molyneux, E. M. (2012). Case report: Evidence of rise in rabies cases in southern Malawi--better preventative measures are urgently required. Malawi Med J, 24(3), 61-64.
Department of Control of Neglected Tropical Diseases. (2017, Febbruary 17). Human rabies: 2016 updates and call for data. World Health Organization, http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/254622/WER9207.pdf?sequence=2.
Deray, R., Rivera, C., Gripon, S., Ulanday, C., Roces, M. C., Amparo, A. C., & Miranda, M. E. (2018). Protecting children from rabies with education and pre-exposure prophylaxis: A school-based campaign in El Nido, Palawan. PLoS One, 13(1), e0189596. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0189596
Dzikwi, A. A., Ibrahim, A. S., & Umoh, J. U. (2012). Knowledge and practice about rabies among children receiving formal and informal education in Samaru, Zaria, Nigeria. Glob J Health Sci, 4(5), 132-139. https://doi.org/10.5539/gjhs.v4n5p132
Goel, S., & Gupta, H, & Mazta, S. (2007). Epidemiological profile of Bite cases admitted at a 50 bedded community health centre of Himachal Pradesh, India. The Internet Journal of Health, 7(1), 1-5. https://print.ispub.com/api/0/ispub-article/7930
Hearabut, L., & Booncharoen, N. (2016). The perception of information and health behaviors of rabies in Rayong. ODPC6 Chonburi J, 7(2), 38-50.
Kabeta, T., Deresa, B., Tigre, W., Ward, M. P., & Mor, S. M. (2015). Knowledge, Attitudes and Practices of Animal Bite Victims Attending an Anti-rabies Health Center in Jimma Town, Ethiopia. PLoS Negl Trop Dis, 9(6), e0003867. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0003867
Kasempimolporn, S., Jitapunkul, S., & Sitprija, V. (2008). Moving towards the elimination of rabies in Thailand. J Med Assoc Thai, 91(3), 433-437. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18575301
Kemp, S. (2022, February 15). Digital 2021: Thailand. DataReportal, https://datareportal.com/reports/digital-2022-thailand.
Kriuna, K., Opaswacharanon, S., & Samala, W. (2017). Knowledge attitude and practice (KAP) survey regarding rabies prevention and control programs in Khok Ngam Sub district, Dansai District, Loei province, 2015. Ministry of Public Health, Bureau of Epidemiology.
Kumsri, S. (2018). Health beliefs affecting rabies disease prevention behavior in the local outbreaks at Hua Sai sub-district Bang Khla district. J DMS, 43(2), 137-140.
Laorujisawat, M., Wattanaburanon, A., Abdullakasim, P., & Maharachpong, N. (2022). Rabies-Related Knowledge, Attitudes, and Practices Among Primary School Students in Chonburi Province, Thailand. Inquiry, 59, 1-10. https://doi.org/10.1177/00469580221087881
Leesurapong, C., & Charoenrit, P. (2021). Factors Related with Rabies Prevention Behavior of Pet Owners in Area where Positive Samples in Trang Province. Southern Regional Primary Health Care Journal, 1(35), 6-16.
Ly, S., Buchy, P., Heng, N. Y., Ong, S., Chhor, N., Bourhy, H., & Vong, S. (2009). Rabies situation in Cambodia. PLoS Negl Trop Dis, 3(9), e511. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0000511
Meslin, F. X., & Briggs, D. J. (2013). Eliminating canine rabies, the principal source of human infection: what will it take?. Antiviral Res, 98(2), 291-296. https://doi.org/10.1016/j.antiviral.2013.03.011
Polit, D. F, & Beck, C. T. (2017). Essentials of Nursing Research: Appraising Evidence for Nursing Practice (9 ed.). Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins.
Puanghat, A., Theerawitthayalert, R., & Thanacharoenrat, N. (2010). Knowledge, Attitude and Practice of Thai People in Prevention and Control of Rabies. Disease Control Journal, 36(1), 50-59.
Rakpanit, S., & Vaeteewootacharn, K. (2018). Factors associated with dog owner’s behavior on rabies prevention, Muang district, Buriram province. Journal of Nursing and Health Care, 36(2), 158-166.
Sagarasearanee, O., Hinjoy, S., Chuxnum, T., Chantean, T., & Chumkasian, P. (2017). Survey of knowledge, attitude, and practice initiated by an investigation of a human rabies death in Chanthaburi Province, Thailand, 2015. OSIR, 10(3), 1-8. https://doi.org/10.59096/osir.v10i3.263085
Samanta, M., Mondal, R., Shah, A., Hazra, A., Dhar, G., & BSarkar, S. (2016). Animal Bites and Rabies Prophylaxis in Rural Children: Indian Perspective. J Trop Pediatr, 62(1), 55-62. https://doi.org/10.1093/tropej/fmv072
Savadogo, M., & Boushab, M. B. (2015). Rabies in children: an often unknown risk among populations at risk. Med Sante Trop, 25(2), 222-224. https://doi.org/10.1684/mst.2015.0449
Surin, W., Amin, K., Khunthong, P., & Wattanaphalachaikun, A. (2016). A survey of behaviors to prevent rabies among populations residing along border areas, Sa Kaeo, Thailand. Ministry of Public Health, Bureau of Epidemiology.
Tangkaeng, P. (n.d.). Factors associated with vaccination failure of animals exposed Phrom Khiri Hospital Nakhon Sri Thammarat. Promhiri Hospital, promkiri.go.th/detail/doc_download/a_230414_144848.pdf.
Tenzin, Dhand, N. K., Rai, B. D., Changlo, Tenzin, S., & Ward, M. P. (2012). Community-based study on knowledge, attitudes and perception of rabies in Gelephu, south-central Bhutan. International Health, 4(3), 210-219. https://doi.org/10.1016/j.inhe.2012.03.005
Tenzin, Dhand, N. K., & Ward, M. P. (2011). Human rabies post exposure prophylaxis in Bhutan, 2005-2008: trends and risk factors. Vaccine, 29(254), 4094-4101. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2011.03.106
Unesi, Z., Nakhaee, S., Amouzeshi, Z., & Jamavar, M. (2018). Rabies-Related Knowledge, Attitudes, and Practice Among Nomads in South Khorasan, Iran: A Descriptive-Correlational Study. Mod Care J, 15(1), e68118. https://doi.org/10.5812/modernc.68118
Waltz, C. F., Strickland, O. L., & Lenz, E. R. (2016). Measurement in Nursing and Health Research (5th ed.). Springer.
Wilde, H. (2007). Failures of post-exposure rabies prophylaxis. Vaccine, 25(44), 7605-7609. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2007.08.054
World Health Organization. (n.d.). Rabies in the South-East Asia Region. https://www.who.int/thailand/health-topics/rabies.
World Health Organization. (1997). Life skills education for children and adolescents in schools. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/63552/WHO_MNH_PSF_93.7A_Rev.2.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
World Health Organization. (2018). WHO Expert Consultation on Rabies. https://n9.cl/uh1hd
World Health Organization. (2023, September 20). Rabies. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/rabies.