การปนเปื้อนและแบบแผนการดื้อต่อยาปฏิชีวนะของเชื้อซัลโมเนลลาที่แยกได้จากเนื้อไก่สดที่จำหน่ายในตลาดสด กรุงเทพมหานคร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ซัลโมเนลโลซิสมีสาเหตุจากเชื้อซัลโมเนลลา ซึ่งถือว่าเป็นโรคที่เกิดจากอาหารเป็นสื่อที่พบได้บ่อยทั่วโลก การศึกษาเชิงสำรวจในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจหาการปนเปื้อนและการดื้อต่อยาปฏิชีวนะของเชื้อซัลโมเนลลาที่แยกจากตัวอย่างเนื้อไก่สด ซึ่งเก็บตัวอย่างแบบสุ่มจากตลาดสด จำนวน 5 แห่งใน 5 เขตของกรุงเทพมหานคร รวมทั้งสิ้น 50 ตัวอย่าง เพื่อนำมาตรวจหาการปนเปื้อนโดยการเพาะเลี้ยงเชื้อและแยกวินิจฉัยเชื้อด้วยวิธีมาตรฐานภายในห้องปฏิบัติการจุลชีววิทยา ตลอดจนตรวจการดื้อต่อยาปฏิชีวนะของเชื้อที่แยกได้ด้วยวิธีดีสดีฟฟิวชัน รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาเป็นหลัก
ผลการศึกษาพบเชื้อซัลโมเนลลาปนเปื้อนในตัวอย่างเนื้อไก่สดที่เก็บจากตลาดสดที่สุ่มเก็บทุกแห่ง (ร้อยละ 100.0) โดยพบมีการปนเปื้อนเชื้อซัลโมเนลลา ซีโรกรุ๊ปซี มากที่สุด (ร้อยละ 46.7) ผลการทดสอบการดื้อต่อยาปฏิชีวนะของเชื้อที่แยกได้ 150 ไอโซเลท พบจำนวน 98 ไอโซเลท (ร้อยละ 65.3) ดื้อต่อยาอย่างน้อย 1 ชนิด โดยพบดื้อต่อยาเตตร้าซัยคลินมากที่สุด (ร้อยละ 42.0) นอกจากนี้ยังพบดื้อต่อยาแบบหลายชนิด (Multidrug-resistance, MDR) จำนวน 37 ไอโซเลท (ร้อยละ 24.7) ผลของการศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่ายังคงมีความจำเป็นที่ต้องใช้มาตรการในการจัดการความเสี่ยงเพื่อลดเชื้อก่อโรคที่ปนเปื้อนในเนื้อไก่สดซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพสำหรับผู้บริโภค
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Journal of Safety and Health is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) licence, unless otherwise stated.
References
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. (2561). วิธีมาตรฐานสำหรับการวิเคราะห์อาหาร เล่มที่ 6. พีทู ดีไซน์ แอนด์ พริ้นท์.
กองระบาดวิทยา. (2562). สรุปรายงานการเฝ้าระวังโรค ประจำปี 2562. กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.
เจนจิรา ดวงสอนแสง, จิรพรรณ พรหมลิขิตชัย และศิริทร ดวงสวัสดิ์. (2564). การตรวจประเมินตลาดในสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อ COVID-19 ในเขตกรุงเทพมหานคร (เฉพาะกรุงเทพตะวันออก). สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ. https://foodsan.anamai.moph.go.th/th/research/download?id=93555&mid=33861&mkey=m_document&lang=th&did=29125
จำรัส พูลเกื้อ, อนุสรา รัตนบุรี, อรทัย ตุ้ยเตียม และทิพวรรณ แก้วทิพย์รัตน์. (28-30 มีนาคม, 2561). ความชุกของเชื้อ Salmonella spp. ในเนื้อหมูและไก่ที่จำหน่ายในตลาดจังหวัด ภูเก็ต พังงา และกระบี่. The 26th Annual Medical Sciences Conference. ศูนย์การประชุม อิมแพ็ค ฟอรั่ม เมืองทองธานี.
ฐาปกรณ์ คำหอมกุล. (2563). การปนเปื้อนและผลกระทบของผลิตภัณฑ์ยาในสิ่งแวดล้อม. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย, 14(2), 40-50.
ณัฐณิชา ตียะสุขเศรษฐ์ และณัฐวิทย์ อิ่มมาก. (2564). การปนเปื้อนเชื้อซัลโมเนลลาในเนื้อสัตว์จากโรงฆ่าสัตว์และสถานที่จำหน่ายเนื้อสัตว์ ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน ระหว่างปี 2560-2562. กรมปศุสัตว์. https://region5.dld.go.th/webnew/images/stories/2564/paper/na64201165010.pdf
นภพรรณ นันทพงษ์ และดุสิต สุจิรารัตน์. (2560). อัตราการพบเชื้อโรคอาหารเป็นพิษ ในผู้ประกอบการค้าอาหารในตลาด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารสุขาภิบาลอาหารและน้ำ, 8(2), 7-15.
บัญญัติ สุขศรีงาม, ชุติมา มะนะมุติ, อังคณา หอมเสียง และระออ รัตนประทุม. (2551). การแพร่กระจายและการดื้อยาปฏิชีวนะของ Salmonella จากไก่ กบและแมลงสาบ. วารสารวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 5(1), 7-20.
รัถยา หมั่นจิตร และวรธิดา แสงรัตน์. (2562). การศึกษาสภาพโรงฆ่าสัตว์ที่ได้รับใบอนุญาต ฆจส.2/กฆ.1 เพื่อพัฒนาเข้าสู่มาตรฐานการปฏิบัติที่ดีสำหรับโรงฆ่าสัตว์ (GMP) ในจังหวัดหนองคาย ปีงบประมาณ 2562. กรมปศุสัตว์. https://pvlo-uth.dld.go.th/webnew/images/paper/full%20paper% 20rathaya.pdf
ลัดดา มูลิกา และสมหมาย ยุวพาณิชสัมพันธ์. (11-12 มิถุนายน, 2551). การสํารวจความชุกของเชื้อซัลโมเนลลาในโรงฟํกไข่และการดื้อยาต้านจุลชีพ. ประชุมวิชาการสัตวแพทย์ มข. ครั้งที่ 9 “สัตวแพทย์ทางเลือก”. คณะสัตวแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วิษณุ ธรรมลิขิตกุล. (2558). คู่มือการควบคุมและป้องกันแบคทีเรียดื้อยาต้านจุลชีพในโรงพยาบาล. โครงการควบคุมและป้องกันแบคทีเรียดื้อยาต้านจุลชีพในประเทศไทย.
ศศิณี ตัญเจริญสุขจิต. (2558). การควบคุมมาตรฐานโรงฆ่าสัตว์. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ศูนย์เฝ้าระวังเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพแห่งชาติ. (2565ก). สถานการณ์เชื้อดื้อยาต้านจุลชีพปี 2000-2020 (12M). กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. http://.dmsc.moph.go.th/data/AMR%202000-2020-12M.pdf
ศูนย์เฝ้าระวังเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพแห่งชาติ. (2565ข). แผนยุทธศาสตร์การจัดการการดื้อยาต้านจุลชีพประเทศไทย พ.ศ. 2560-2564. NARST National Antimicrobial Resistant Surveillance Center, Thailand. http://narst.dmsc.moph.go.th/ documentation/AMR%20 strategy% 202560-2564.pdf
สุมาลี เลี่ยมทอง. (2560). ความชุกของเชื้อ Salmonella ที่แยกจากเนื้อสัตว์ค้าปลีกในอำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารวิชชา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 36(1), 72-85.
สำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร. (2560). เกณฑ์คุณภาพทางจุลชีววิทยาของอาหารและภาชนะสัมผัสอาหาร ฉบับที่ 3 (พ.ศ.2560). พีทู ดีไซน์ แอนด์ พริ้นท์.
อังสุมา แก้วคต, อัจฉรา ขยัน, ชัยวัฒน์ บุญแก้ววรรณ และทิพย์ระวี ติ๊บปาละ. (2562). การตรวจพบเชื้อซัลโมเนลลาในเนื้อไก่จากตลาดสดและซูเปอร์มาเก็ตโดยวิธีปฏิกิริยาลกโซ่พอลิเมอเรส. แก่นเกษตร, 47(2), 295-300.
Albornoz J.J., Knipe C.L., Murano E.A., & Beran G.W. (1995). Contamination of Pork Carcass during Slaughter, Fabrication and Chilled Storage. Journal of Food Protection, 58(9), 993-997.
Ammar A.M., Mohamed A.A., El-Hamid M.I.A. & El-Azzouny M.M. (2016). Virulence genotypes of clinical Salmonella Serovars from broilers in Egypt. The journal of infection in development countries, 10(4), 337-346.
Angkititrakul S., Chomvarin C., Chaita T., Kanistanon K. & Waethewutajarn S. (2005). Epidemiology of Antimicrobial Resistance in Salmonella Isolated from Pork, Chicken Meat and Humans in Thailand. Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health, 36(6), 1510-1515.
Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI). (2020). Performance standards for antimicrobial susceptibility testing 30thed. CLSI.
Cunha-Neto A. D., Carvalho L. A., Carvalho R. C. T., Rodrigues D. P., Mano S. B., Figueiredo E. E. D., & Conte-Junior C. A. (2018). Salmonella isolated from chicken carcasses from a slaughterhouse in the state of Mato Grosso, Brazil: antibiotic resistance profile, serotyping and characterization by repetitive sequence-based PCR system. Poultry Science, 97(4), 1373-1381.
Dekker D., Eibach D., Boahen K. G., Akenten C. W., Pfeifer Y., Zautner A. E., Mertens E., Krumkamp R., Jaeger A., Flieger A., Owusu-Dabo E., & May J. (2019). Fluoroquinolone-resistant Salmonella enterica, Campylobacter spp., and Arcobacter butzleri from local and imported poultry meat in Kumasi, Ghana. Foodborne pathogens and disease, 16(5), 352-358.
European Food Safety Authority. (2021). The European Union One Health 2020 Zoonoses Report. European Food Safety Authority Journal, 19(12), 1-324.
Fabien J.F., Ousmane S., Raphael S. & Sharon M,T. (2016). Salmonella Serogroup C: Current Status of Vaccines and Why They Are Needed. Clinical and Vaccine Immunology, 23(9), 737-745.
Foley S.L. & Lynne A.M. (2008). Food animal-associated Salmonella challenges: Pathogenicity and antimicrobial resistance. Journal of Animal Science, 86(14), 173-187.
Furukawa I. et al. (2017). Prevalence and characteristics of Salmonella and Campylobacter in retail poultry meat in Japan. Japanese Journal of Infectious Diseases, 70(3), 239-247.
Ghoddusi A., Fasaei B.N., Salehi T.Z. & Akbarein H. (2019). Serotype distribution and antimicrobial resistance of Salmonella isolates in human, chicken, and cattle in Iran. Archives of Razi Institute, 74(3), 259-266.
Goren M.G., Carmeli Y., Schwaber M.J., Chmelnitsky I., Schechner V. & Navon-Venezia S. (2010). Transfer of carbapenem-resistant plasmid from Klebsiella pneumoniae ST258 to Escherichia coli in patient. Emerging Infectious Diseases, 16(6), 1014-1017.
Grimont P.A. & Weill F-X. (2007). Antigenic formulae of the Salmonella serovars (9th ed). WHO Collaborating Centre for Reference and Research on Salmonella.
Knudsen P. K., Gammelsrud K. W., Alfsnes K., Steinbakk M., Abrahamsen T. G., Muller F., & Bohin J. (2018). Transfer of a blaCTX-M-1-carrying plasmid between different Escherichia coli strains within the human gut explored by whole genome sequencing analyses. Scientific Reports, 8, 280. https://doi.org/10.1038/s41598-017-18659-2
Moe A. Z., Paulsen P., Pichpol D., Fries R., Irsigler H., Baumann M. P. O., & Oo K. N. (2017). Prevalence and antimicrobial resistance of Salmonella isolates from chicken carcasses in retail markets in Yangon, Myanmar. Journal of Food Protection, 80(6), 947-951.
Murray P.R., Baron E.J., Pfaller M.A., Tenover F.C., & Yolken R.H. (1995). Manual of Clinical Microbiology. ASM Press.
Nhung N.T., Van N. T. B., Cuong N. V., Duong T. T. Q., Nthan T. T., Hang T. T., Nhi N. T. H., Kiet B. T., Hien V. B., Ngoc P. T., Campbell J., Thwaites G., & CarriQue-Mas J. (2018). Antimicrobial residues and resistance against critically important antimicrobials in non-typhoidal Salmonella from meat sold at wet markets and supermarkets in Vietnam. International Journal of Food Microbiology, 266, 301-309.
Ribas A., Saijuntha W., Agatsuma T., Prantlova V. & Poonlaphdecha S. (2016). Rodents as a source of Salmonella contamination in wet markets in Thailand. Vector-borne and zoonotic diseases, 16(8), 537-540.
Svetlana I. P., Anca E. G., Bela K., Maria G. S., & Felicia L. (2020). Antibiotics in the Environment: causes and consequences. Medicine and Pharmacy Reports, 93(3), 231-240.
Tay M. Y. F., Pathirage S., Chandrasekaran L., Wickramasuriya U., Sadeepanie N., Waigyarathna K. D. K., Liyanage L. D. C., Seow K. L. G., Hendriksen R.S., Takeuchi M. T., & Schlundt. (2019). Whole-genome sequencing analysis of nontyphoidal Salmonella enterica of chicken meat and human origin under surveillance in Sri Lanka. Foodborne pathogens and disease, 16(7), 531-537.
The Interagency Food Safety Analytics Collaboration (IFSAC). (2021). Foodborne illness source attribution estimates for 2019 for Salmonella, Escherichia coli O157, Listeria monocytogenes, and Campylobacter using multi-year outbreak surveillance data, United States. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/ foodsafety/ifsac/pdf/P19-2019-report-TriAgency-508.pdf
Trongjit S., Angkititrakul S., Tuttle R. E., Poungseree J., Padungtod P. & Chuanchuen R. (2017). Prevalence and antimicrobial resistance in Salmonella enterica isolated from broiler chickens, pigs and meat products in Thailand–Cambodia border provinces. Microbiology and Immunology, 61(1), 23–33.
Vidayanti I., Sukon P., Khaengair S., Pulsrikarn C., & Angkittitrakul S. (2021). Prevalence and antimicrobial resistance of Salmonella spp. isolated from chicken meat in upper northeastern Thailand. Veterinary Integrative Sciences, 19(2), 121-131.
Wibisono F. M., Wibisono F. J., Effendi M. H., Plumeriastuti H., Hidayatullah A. R., Hartadi E. B., & Sofiana E. D. (2020). A Review of Salmonellosis on Poultry Farms: Public Health Importance. Systematic Reviews in Pharmacy, 11(9), 481-486.
World Health Organization (WHO). (2016). Burden of foodborne diseases in the South-East Asia Region. World Health Organization, Regional Office for South-East Asia.
Yang B., Xi M., Wang X., Cui S., Yue T., Hao H., Wang Y., Cui Y., Alali W. Q., Meng J., Walls I., Wong D. M. L. F., & Doyle M. P. (2011). Prevalence of Salmonella on raw poultry at retail markets in china. Journal of Food Protection, 74(10), 1724–1728.
Zhang L., Fu Y., Xiong Z., Ma Y., Wei Y., Qu X., Zhang H., Zhang J., & Liao M. (2018). Highly prevalent multidrug-resistant Salmonella from chicken and pork meat at retail markets in Guangdong, China. Frontiers in Microbiology, 9, 1-9.
Zhao S., White D. G., Friedman S. L., Glenn A., Blickenstaff K., Ayers S. L., Abbott J. W., Hall-Robinson E., & McDermott P. F. (2008). Antimicrobial resistance in Salmonella enterica serovar Heidelberg isolates from retail meats, including poultry, from 2002 to 2006. Applied and Environmental Microbiology, 74(21), 6656-6662.