ปัจจัยทำนายอาการผิดปกติทางระบบประสาทระยะ 24 ชั่วโมงแรก  หลังการผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะในผู้ป่วยเนื้องอกสมองชนิดปฐมภูมิ

ธนาทิพย์ ปิ่นชาญชัยยุทธ; ปรางทิพย์ ฉายพุทธ; วัลย์ลดา ฉันท์เรืองวณิชย์; บรรพต สิทธินามสุวรรณ

ผู้แต่ง

ธนาทิพย์ ปิ่นชาญชัยยุทธ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
ปรางทิพย์ ฉายพุทธ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
วัลย์ลดา ฉันท์เรืองวณิชย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
บรรพต สิทธินามสุวรรณ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

คำสำคัญ:

ปัจจัยทำนาย, อาการผิดปกติทางระบบประสาทหลังผ่าตัด, การผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะ, เนื้องอกสมองชนิดปฐมภูมิ, ทฤษฎีการปรับตัวของรอย

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงบรรยายครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายอาการผิดปกติทางระบบประสาทระยะ 24 ชั่วโมงแรก หลังผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะในผู้ป่วยเนื้องอกสมองชนิดปฐมภูมิ จำนวน 385 รายที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิขั้น สูงแห่งหนึ่ง ใช้ทฤษฎีการปรับตัวของรอยเป็นกรอบแนวคิด เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและ ข้อมูลคลินิก และแบบบันทึกอาการผิดปกติทางระบบประสาทมีค่าความไว 0.722 ค่าความจำเพาะ 0.737 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ การทดสอบไคสแควร์และค่าความเสี่ยงสัมพัทธ์

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 71.2) เป็นโรคเนื้องอกเยื่อหุ้มสมอง (ร้อยละ 57.9) และมีอัตราการเกิดอาการผิดปกติทางระบบประสาทระยะ 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด (ร้อยละ 49.4) อาการผิดปกติทางระบบประสาท พบมากที่สุด 3 ลำดับแรก ได้แก่ ความพร่องการทำงานของเส้นประสาทสมอง (ร้อยละ 26.1) ความพร่องด้านการเคลื่อนไหว (ร้อยละ 22.6) และอาการชักหลังผ่าตัด (ร้อยละ 10.6) ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ทางสถิติพบขนาดเนื้องอกที่มากกว่าหรือเท่ากับ 4 เซนติเมตร (RR=6.94; 95%CI 4.90-9.83, p<.001) และระดับยากันชักในเลือดต่ำ(RR=1.33; 95%CI 1.02–1.74, p<.05) สามารถทำนายการเกิดอาการผิดปกติทางระบบประสาทหลังผ่าตัดได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Veerasarn K, Yuthagovit S, Chailorrat A. Prevalence of brain tumor in Thailand from 2005 to 2014: data from the national health security office. JournalofTheMedicalAssociation ofThailand. 2016; 99(Supplement3): 62-73. (in Thai).

In-Patient Department Statistic Record Unit. In-Patient Department Statistic Record report: 2016-2018. Bangkok: Siriraj Hospital; 2019. (in Thai)

Hickey J, Strayer AL. The clinical practice of neurological and neurosurgical nursing. 8thed. Philadelphia: Wolters Kluwer; 2020.

Zetterling M, Elf K, Semnic R, Latini F, Engström ER. Time course of neurological deficits after surgery for primary brain tumours. Acta Neurochirurgica. 2020; 162(12): 3005-18.

Ehresman JS, Garzon-Muvdi T, Rogers D, Lim M, Gallia GL, Weingart J, et al. Risk of developing postoperativedeficitsbasedontumorlocation after surgical resection of an intracranial meningioma. Journal of Neurological Surgery Part B, Skull Base. 2019; 80(1): 59-66.

Al-Dorzi HM, Alruwaita AA, Marae BO, Alraddadi BS, Tamim HM, Ferayan A, et al. Incidence, risk factors and outcomes of seizures occurring after craniotomy for primary brain tumor resection. Neurosciences Journal. 2017; 22(2): 107-13.

Bech KT, Seyedi JF, Schulz M, Poulsen FR, Pedersen CB. The risk of developing seizures before and after primary brain surgery of low and high-grade gliomas. Clinical Neurology and Neurosurgery. 2018; 169: 185-91.

Ersoy TF, Ridwan S, Grote A, Coras R, Simon M. Early postoperative seizures (EPS) in patients undergoing brain tumour surgery. Scientific Reports. 2020; 10(1): 13674. doi: 10.1038/ s41598-020-70754-z.

Wirsching H-G, Morel C, Gmür C, Neidert MC, Baumann CR, Valavanis A, et al. Predicting outcome of epilepsy after meningioma resection. Neuro-Oncology. 2015; 18(7): 1002-10.

Joergensen D, Tazmini K, Jacobsen D. Acute dysnatremias: A dangerous and overlooked clinical problem. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine. 2019; 27(1): 58-62.

Brenner AW, Patel AJ. Review of current principles of the diagnosis and management of brain metastases. Frontiers in Oncology. 2022; 12: 857622. doi:10.3389/fonc.2022.857622.

Cowie CJ, Cunningham MO. Peritumoral epilepsy: Relating form and function for surgical success. Epilepsy & behavior. 2014; 38: 53-61.

Chen DY, Chen CC, Crawford JR, Wang SG. Tumor-related epilepsy: epidemiology, pathogenesis and management. The Journal of Neuro-Oncology. 2018; 139(1): 13-21.

Cai Q, Wu Y, Wang S, Huang T, Tian Q, Wang J, et al. Preoperative antiepileptic drug prophylaxis for early postoperative seizures in supratentorial meningioma: a single-center experience. The Journal of Neuro-Oncology. 2022; 158(1): 59-67.

Hannon MJ, Thompson CJ. Neurosurgical hyponatremia. Journal of Clinical Medicine. 2014; 3(4): 1084-104.

Nardone R, Brigo F, Trinka E. Acute symptomatic seizures caused by electrolyte disturbances. Journal of Clinical Neurology. 2016; 12(1): 21-33.

Rahman M, Abbatematteo J, De Leo EK, Kubilis PS, Vaziri S, Bova F, et al. The effects of new or worsened postoperative neurological deficits on survival of patients with glioblastoma. Journal of Neurosurgery. 2017; 127(1): 123-31.

Chewcharat A, Thongprayoon C, Cheungpasitporn W, Mao MA, Thirunavukkarasu S, Kashani KB. Trajectories of serum sodium on in-hospital and 1-year survival among hospitalized patients. Clinical Journal of American Society Nephrology. 2020; 15(5): 600-7.

Phunsawat A, Tuchinda L, Somboonviboon W. Plasma phenytoin levels and incidence of seizure in patients undergoing craniotomy for supratentorial brain tumors. Journal of Anesthesia & Clinical Research 2012; 3(10): 1000255. doi:10.4172/2155-6148.1000255

Sayegh ET, Fakurnejad S, Oh T, Bloch O, Parsa AT. Anticonvulsant prophylaxis for brain tumor surgery: determining the current best available evidence. Journal of Neurosurgery. 2014; 121(5): 1139-47.

Chayaput P, Utriyaprasit K, Bootcheewan S, Thosingha O. Coping and health problems of caregivers of survivors with traumatic brain injury. Aquichan. 2014; 14(2): 170-83.

Roy C. The Roy adaptation model. 3rd ed. Upper Saddle River (NJ): Pearson Education; 2009.

Teasdale G, Jennett B. (1974). Assessment of coma and impaired consciousness: a practical scale. The Lancet. 1974; 2(7872): 81-4.

Silvitasari I, Purnomo HD, Sujianto U. Reliability of the GCS and four score instruments to assess the level of patients’ awareness in ICU. Adi Husada Nursing Journal. 2017; 3(1): 23-7.

Li X, Wang C, Lin Z, Zhao M, Ren X, Zhang X, et al. Risk factors and control of seizures in 778 Chinese patients undergoing initial resection of supratentorial meningiomas. Neurosurgical Review. 2020; 43(2): 597-608.

Hwang K, Joo JD, Kim YH, Han JH, Oh CW, Yun CH, et al. Risk factors for preoperative and late postoperative seizures in primary supratentorial meningiomas. Clinical Neurology and Neurosurgery. 2019; 180: 34-9.

Giulioni M, Marucci G, Martinoni M, Marliani AF, Toni F, Bartiromo F, et al. Epilepsy associated tumors: review article. World Journal of Clinical Cases. 2014; 2(11): 623-41.

Englot DJ, Chang EF, Vecht CJ. Epilepsy and brain tumors. Handbook of Clinical Neurology. 2016; 134: 267-85.

Meling TR, Da Broi M, Scheie D, Helseth E. Meningiomas: skull base versus non-skull base. Neurosurgical Review. 2019; 42(1): 163-73.

Jiamsakul S, Prachusilpa G. A study of nursing outcomes quality indicators for patients with neurosurgery. Journal of The Royal Thai Army Nurses. 2017; 18(1): 147-54. (in Thai)