การพัฒนาโปรแกรมอบรมสำหรับประชาชนในชุมชน: อาหารสุขภาพสำหรับถวายพระสงฆ์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมอบรมอาหารสุขภาพสำหรับถวายพระสงฆ์ และประเมินประสิทธิผลโปรแกรมในด้านความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรมการถวายอาหารสุขภาพแด่พระสงฆ์ของผู้เข้าร่วมโปรแกรม การวิจัยแบ่งเป็น 4 ระยะ ได้แก่ 1) การวิเคราะห์สถานการณ์ 2) การออกแบบและพัฒนา 3) การทดลองใช้โปรแกรม และ 4) การประเมินผล เก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างอายุ 45-79 ปี จำนวน 99 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ คัดเลือกกลุ่ม ตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม (Cluster Sampling) กลุ่มตัวอย่างแบ่ง เป็น 3 กลุ่ม คือ 1) ระยะวิเคราะห์สถานการณ์ 52 คน ให้ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการสัมภาษณ์ 2) ระยะออกแบบและพัฒนา 17 คน เข้าร่วมโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นครั้งที่ 1 และ 3) ระยะทดลองใช้โปรแกรม 30 คน เข้าร่วมโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นครั้งที่ 2 และทำการวิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่าง ของค่าคะแนนเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างระหว่างก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรม โดยใช้สถิติ Wilcoxon signed-rank test ที่ระดับ นัยสำคัญทางสถิติ .05
ผลการวิจัยพบว่า 1) โปรแกรมอบรมอาหารสุขภาพสำหรับถวายพระสงฆ์ฉบับสมบูรณ์ใช้ระยะเวลา 8 สัปดาห์ จำนวน 8 กิจกรรม ได้แก่ ขั้นประสบการณ์ 1 ครั้ง ขั้นการคิดอย่างมีวิจารณญาณ 1 ครั้ง ขั้นการสนทนาเชิงวิพากษ์ 1 ครั้ง และขั้นการกระทำ 5 ครั้ง ซึ่งออกแบบโดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงร่วมกับข้อมูลจากการวิเคราะห์ สถานการณ์ชุมชนและการทบทวนวรรณกรรม และ 2) ประสิทธิผลของการทดลองใช้โปรแกรมพบว่า หลังเข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรมเรื่องอาหารสุขภาพสำหรับถวายพระสงฆ์สูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05)
ข้อเสนอแนะจากการวิจัยคือ หน่วยบริการสุขภาพชุมชนสามารถนำโปรแกรมไปประยุกต์ใช้กับชุมชนได้เพื่อส่งเสริม ให้คนในชุมชนมีระดับความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรมการถวายอาหารสุขภาพแด่พระสงฆ์เพิ่มมากขึ้น