ศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่สอดคล้องกับบริบทวัฒนธรรมท้องถิ่นอีสาน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงบรรยาย (Descriptive research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ ตามบริบทวัฒนธรรมท้องถิ่นอีสาน 2) เปรียบเทียบศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ ในเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอเมืองอุบลราชธานี และ 3) บทบาทของพยาบาลวิชาชีพในการส่งเสริมศักยภาพของผู้ดูแลผู้สูงอายุ กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา 1) ผู้ดูแลผู้สูงอายุ จำนวน 210 คน และ สัมภาษณ์เชิงลึก 5 คน 2) พยาบาลวิชาชีพที่รับผิดชอบ งานผู้สูงอายุ สัมภาษณ์เชิงลึกจำนวน 5 คน สุ่มตัวอย่างผู้ดูแลผู้สูงอายุแบบหลายขั้นตอน (Multi-stage sampling) เครื่องมือที่ใช้ ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามมาตราประเมินค่า และแบบสัมภาษณ์เชิงลึก ผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ วิเคราะห์ค่าความเที่ยงแบบสอบถามศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ เท่ากับ 0.90 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ย Independent t-test ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์เชิง เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) ศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ ในเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอเมือง อยู่ในระดับสูง ( = 4.05 และ 4.09 ตามลำดับ) 2) ศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุในเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอเมือง แตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ 3) เปรียบเทียบความแตกต่างรายด้านของศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุ ระหว่างผู้ดูแลผู้สูงอายุในเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอเมือง พบว่า ศักยภาพการดูแลด้านจิตใจ ด้านสังคมและการดูแลด้านเศรษฐกิจของผู้ดูแลผู้สูงอายุในเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอ เมือง มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t = -2.03, -3.12 และ 3.22 ตามลำดับ) 4) พยาบาลวิชาชีพมีบทบาท ให้ความรู้กับผู้ดูแลผู้สูงอายุเป็นรายบุคคล เกี่ยวกับวิธีการดูแลผู้สูงอายุ มากกว่าบทบาทการส่งเสริมทัศนคติและบทบาทดูแล ด้านร่างกายและจิตใจของผู้ดูแล จากผลการวิจัยจะเห็นได้ว่า ผู้ดูแลในเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอเมืองมีศักยภาพในการดูแลผู้สูงอายุ ดังนั้นบุคลากร สุขภาพโดยเฉพาะพยาบาลวิชาชีพควรมีบทบาทในการส่งเสริมความรู้และทักษะเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพเพื่อให้ผู้ดูแลดำรงไว้ ซึ่งศักยภาพในการดูแลผู้สูงอายุต่อไป และควรส่งเสริมทัศนคติและดูแลร่างกายและจิตใจของผู้ดูแล