ผลลัพธ์การจัดบริการคลินิกผู้สูงอายุแบบเคลื่อนที่โรงพยาบาลเสนา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: 1) ศึกษาความชุกกลุ่มอาการผู้สูงอายุ (Geriatric syndromes) 2) ศึกษาผลการส่งต่อเพื่อพบแพทย์เฉพาะทางและความครอบคลุมในการรักษาต่อเนื่องตามนัด 3) เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มอาการผู้สูงอายุอื่น ๆ กับกลุ่มอาการหลงลืม วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ กลุ่มตัวอย่างถูกกำหนดโดยใช้ สูตรของ Cochran เพื่อประมาณขนาดกลุ่มตัวอย่าง ที่เหมาะสมสำหรับหาความชุก (Prevalance) และปรับขนาดกลุ่มตัวอย่างตามประชากรที่จำกัดโดยใช้ สูตร Finite Population Correction (FPC) ได้กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 385 คน และนำกลุ่มตัวอย่างที่ได้ทั้งหมดมาประเมินผู้สูงอายุแบบองค์รวม โดยใช้เครื่องมือต่างๆตามเกณฑ์การประเมินมาตรฐานของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขเพื่อค้นหากลุ่มอาการผู้สูงอายุ และใช้สถิติวิเคราะห์สหสัมพันธ์เพียร์สันเพื่อหาความสัมพันธ์ของกลุ่มอาการผู้สูงอายุอื่น ๆ กับกลุ่มอาการหลงลืม ผลการศึกษา: กลุ่มอาการผู้สูงอายุที่พบมากที่สุด คือ ภาวะหกล้ม ได้แก่ ภาวะมีความเสี่ยงต่อการหกล้ม จำนวน 234 ราย (ร้อยละ 60.78) เคยหกล้ม ภายใน 6 เดือนที่ผ่านมา จำนวน 52 ราย (ร้อยละ 13.50) รองลงมา คือ กลุ่มอาการหลงลืม (cognitive impairment) ได้แก่ ภาวะความรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย (MCI) จำนวน 157 ราย (ร้อยละ 40.78) และกลุ่มสมองเสื่อม (Dementia) 25 ราย (ร้อยละ 6.49) และส่งต่อเพื่อรับการรักษาโดยแพทย์เฉพาะทางด้านสุขภาพช่องปากมากที่สุด โดยเป็นปัญหาเรื่องการสูญเสียฟันมากที่สุด รองลงมาคือ ปัญหาด้านการมองเห็น โดยพบปัญหาเรื่องต้อกระจกมากที่สุด ในรายที่ส่งต่อเพื่อพบแพทย์เฉพาะทาง มาตรวจตามนัด ร้อยละ 94.02 สาเหตุหลักที่ผู้ป่วยไม่มาตามนัด คือ ไม่มีใครพามาโรงพยาบาล รองลงมาคิดว่าเป็นโรคที่ไม่ต้องรีบรักษา และกลุ่มอาการหลงลืมมีความสัมพันธ์กับภาวะกลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่อยู่ และภาวะหกล้ม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.01, p- value < 0.05 ตามลำดับ) ซึ่งเป็นไปได้ว่าผู้สูงอายุกลุ่มอาการดังกล่าว จะมีกิจกรรมทางสังคมลดลง ซึ่งการเข้าสังคม พบปะเพื่อน พูดคุยหรือเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่มเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยลดความเสี่ยงของอาการหลงลืม สรุป: คลินิกผู้สูงอายุแบบเคลื่อนที่ โดยความร่วมมือของทีมสหวิชาชีพ เป็นรูปแบบการจัดบริการสุขภาพผู้สูงอายุที่เพิ่มโอกาสการเข้าถึงบริการสุขภาพ ผู้สูงอายุได้รับการประเมินแบบองค์รวม วางแผนการดูแลอย่างเหมาะสม รวมถึงสร้างความตระหนักในการค้นหากลุ่มอาการผู้สูงอายุ ซึ่งภาวะดังกล่าวหากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสมอย่างทันท่วงที จะส่งผลต่อคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ และผู้ดูแล แต่การประเมินผู้สูงอายุแบบองค์รวมมีข้อจำกัดเนื่องจากต้องใช้ระยะเวลาในการประเมิน ในอนาคตอาจจะต้องมีพัฒนารูปแบบการประเมินให้เหมาะสมต่อไป