ผลของการพัฒนาระบบการจัดการด้านยาในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้าย แบบประคับประคองในโรงพยาบาลสามพราน จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: การวิจัยเชิงพรรณนาแบบไปข้างหน้า (Descriptive prospective study) ครั้งนี้ เพื่อศึกษาผลของการพัฒนาระบบการจัดการด้านยาในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายแบบประคับประคองในโรงพยาบาลสามพราน วัสดุและวิธีการ: กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายที่เข้ามารับการรักษาเป็นผู้ป่วยในและได้รับการดูแลแบบประคับประคอง คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง  (purposive  sampling) ที่มี Palliative Performance scale (PPS) น้อยกว่า 50 จำนวน 54 ราย เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2566 ถึง 31 สิงหาคม พ.ศ. 2566 ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างเป็นเพศชาย 24 ราย (ร้อยละ 44.45) และเพศหญิง 30 ราย(ร้อยละ 55.55) ส่วนใหญ่อายุระหว่าง 60-69 ปี ส่วนใหญ่เป็นมะเร็งปอด จำนวน 12 ราย (ร้อยละ 22.22) อาการของผู้ป่วยระยะท้ายที่นำมาสู่การรักษา อันดับแรก คือ อาการเหนื่อยหอบและอ่อนเพลีย (Mdn=0, IQR=0-10),  รองลงมาคือ อาการปวด (Mdn=6, IQR=0-10 หลังจากผู้ป่วยเข้ารับการรักษาแบบประคับประคองเปรียบเทียบก่อนและหลังเข้ารับการรักษาพบว่า อาการรบกวนทั้งหมดลดลงแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติด้วย (p<0.05) ผู้ป่วยมีการเข้าถึงยากลุ่ม strong opioids 46 ราย คิดเป็นร้อยละ 85.2 ปัญหาที่เกี่ยวกับยาก่อนการจัดการด้านยา จำนวน 54 ราย จำนวนครั้งการเกิด DRPs จำนวน 92 ปัญหา (เฉลี่ย 1.7 ปัญหาต่อคน) และปัญหาที่เกี่ยวกับยาหลังการจัดการด้านยา จำนวนครั้งการเกิด DRPs จำนวน 21 ปัญหา (เฉลี่ย 0.4 ปัญหาต่อคน)  เปรียบเทียบปัญหาที่เกี่ยวกับยาก่อนและหลังการจัดการด้านยาแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ผลลัพธ์จากการปรึกษากับแพทย์เจ้าของไข้ (Outcome) พบว่า แพทย์ยอมรับการให้คำแนะนำของเภสัชกรทั้งหมด (all accept) จำนวน 49 ราย (ร้อยละ 90.7) แพทย์ยอมรับการให้คำแนะนำของเภสัชกรเป็นบางส่วน (partial accept) จำนวน 5 ราย (ร้อยละ 9.3) ไม่มีแพทย์ที่ไม่ยอมรับคำแนะนำของเภสัชกร (not accept) สรุป: ระบบการจัดการด้านยาหรือระบบยาเป็นสิ่งที่มีความสำคัญอย่างมากในการให้การรักษาหรือการดูแลผู้ป่วย ดังนั้นเภสัชกรในฐานะผู้มีความเชี่ยวชาญทางด้านยาและมีความเข้าใจในแนวคิดการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง ควรเป็นกลไกสำคัญในพัฒนาระบบการจัดการด้านยาก่อให้เกิดระบบการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองที่มีประสิทธิภาพ โดยยึดเป้าหมายเดียวกันกับทีมสหวิชาชีพที่ดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย คือ การทำให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด