การศึกษาเปรียบเทียบความไว และความจำเพาะการตรวจคัดกรองโรคไวรัสโควิด 19 ด้วยชุดตรวจแอนติเจนแบบเร็ว กับการตรวจสารพันธุ์กรรมแบบมาตรฐาน
คำสำคัญ:
โควิด 19, พีซีอาร์, เอทีเค, ความไว, ความจำเพาะบทคัดย่อ
มาตรฐานการตรวจโควิด-19 คือการตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อไวรัสด้วย (RT-PCR) ซึ่งมีข้อจำกัดคือใช้ระยะเวลานาน การแก้ไขโดยชุดตรวจคัดกรองแบบรวดเร็ว (ATK) ที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานของคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข ยังพบปัญหาในเรื่องความไว และความจำเพาะ เพื่อประเมินผล และพัฒนาวิธีการเพิ่มประสิทธิภาพของการตรวจคัดกรองแบบเร็ว โดยศึกษาข้อมูลย้อนหลังจากเวชระเบียนผู้ป่วยโควิด 19 ในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา จ.กาญจนบุรี ระหว่าง 1 มกราคม 2564 ถึง 31 พฤษภาคม 2565 พบว่า ผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมด 668 ราย อายุเฉลี่ยคือ 50 ปี ตรวจพบโรคโควิด 19 จำนวน 410 รายคิดเป็นร้อยละ 61.4 พบความผิดปกติของภาพถ่ายเอกซ์เรย์ปอด 281 ราย คิดเป็นร้อยละ 42.1 ส่วนใหญ่มีค่าการวัดสัญญาณชีพปกติ อาการแสดงที่พบบ่อยได้แก่ อาการไข้ เหนื่อย ไอ และเจ็บคอ แต่ไม่พบอาการตาแดง ลิ้นไม่รับรส และปวดข้อ จากผลการตรวจจำนวน 668 ราย พบว่าผลตรวจตรงกันสองวิธีการ 616 ราย คิดเป็นร้อยละ 92.2 และพบความไวของวิธีตรวจคัดกรองแบบเร็ว (ATK) อยู่ที่ร้อยละ 91.8 และความจำเพาะอยู่ที่ร้อยละ 92.8 และความไวและความจำเพาะจะสูงขึ้นเมื่อเพิ่มอาการอย่างน้อยในเกณฑ์การตรวจคัดกรองโดยมีความไวที่ร้อยละ 94.7 และความจำเพาะที่ร้อยละ 99.6
สรุปได้ว่าประสิทธิภาพของชุดคัดกรองแบบเร็ว (ATK) มีประสิทธิภาพสูงเมื่อเทียบกับการตรวจด้วยวิธีมาตรฐาน (RT-PCR) โดยเฉพาะหากนำมาใช้ในระยะการแพร่ระบาด ซึ่งมีอุบัติการณ์การเกิดโรคสูงจะยิ่งทำให้โอกาสตรวจพบโรค หรือ positive predictive value สูง โดยอาจไม่จำเป็นต้องใช้วิธีการตรวจด้วยการตรวจสารพันธุกรรมมาตรฐานซึ่งใช้เวลานานและมีค่าใช้จ่ายที่สูงกว่า นอกจากนี้หากยังมีความกังวลในกลุ่มผลลบลวงในการใช้ชุดตรวจคัดกรองแบบเร็ว (false negative) ยังอาจให้เพิ่มการตรวจเพิ่มเติมในขั้นตอนที่สองด้วยการตรวจสารพันธุกรรมมาตรฐานในกลุ่มที่มีอาการสงสัย แต่ผลวิธีตรวจคัดกรองแบบเร็วให้ผลลบได้ อย่างไรก็ตามยังมีข้อจำกัดเนื่องจากการศึกษานี้จัดทำในสถานพยาบาลการใช้ชุดตัวคัดกรอกแบบเร็วดำเนินการโดยบุคลากรทางสาธารณสุข ซึ่งอาจทำให้ผลการตรวจมีความแม่นยำที่สูงขึ้น การนำผลการศึกษาไปใช้ในกลุ่มประชาชนทั่วไป โดยให้ทำการตรวจคัดกรองเองยังอาจมีข้อจำกัดจากกระบวนการเก็บสิ่งส่งตรวจและการตรวจที่อาจทำให้เกิดผลลบลวงเพิ่มได้
เอกสารอ้างอิง
Centers for Disease Control and Prevention. Overview of testing for SARS-Cov-2, the virus that causes COVID-19 [Internet]. 2022 [cited 2022 Jan 17]. Available from: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/testing-overview.html
Carter LJ, Garner LV, Smoot JW, Li Y, Zhou Q, Saveson CJ, et al. Assay techniques and test development for COVID-19 diagnosis. ACS Cent Sci 2020;6(5):591-605.
Teymouri M, Mollazadeh S, Mortazavi H, Ghale-Noie ZN, Keyvani V, Aghababaei F, et al. Recent advances and challenges of RT-PCR tests for the diagnosis of COVID-19. Pathol Res Pract 2021;221:153443.
La Marca A, Capuzzo M, Paglia T, Roli L, Trenti T, Nelson SM. Testing for SARS-CoV-2 (COVID-19): a systematic review and clinical guide to molecular and serological in-vitro diagnostic assays. Reprod BioMed Online 2020;41(3):483–99.
Mardian Y, Kosasih H, Karyana M, Neal A, Lau CY. Review of current COVID-19 diagnostics and opportunities for further development. Front Med (Lausanne) 2021;8:615099.
Eastin C, Eastin T. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. J Emerg Med 2020;58(4):711-2.
Zoabi Y, Deri-Rozov S, Shomron N. Machine learning-based prediction of COVID-19 diagnosis based on symptoms. NPJ Digit Med 2021;4(1):3.
Whitley E, Ball J. Statistics review 4: sample size calculations. Crit Care 2002;6(4):335-41.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
