ความชุกของการใช้ยาร่วมกันหลายขนานและปัจจัยที่มีผลต่อการไม่เกาะติดยาในผู้ป่วยกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลนครนายก

บทคัดย่อ

บทนำ อุบัติการณ์ของโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในประเทศไทยเพิ่มมากขึ้น ทำให้มีการใช้ยาหลายขนานซึ่งทำให้เพิ่มความเสี่ยงของอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา และปฏิกิริยาระหว่างยา รวมทั้งการให้ยาหลายขนานร่วมกันอาจนำมาสู่การไม่รับประทานยา ทำให้เกิดปัญหาการไม่เกาะติดยาของผู้ป่วย วัตถุประสงค์ เพื่อหาความชุกของการให้ยาหลายขนานร่วมกัน และหาปัจจัยที่มีผลต่อการไม่เกาะติดยาในผู้ป่วยโรคเรื้อรังชนิดไม่ติดต่อ วิธีการวิจัย ทำการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง โดยมีระยะเวลาดำเนินการศึกษาตั้งแต่เดือนสิงหาคม 2562 ถึง เดือนธันวาคม 2562 โดยศึกษาในผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่คลินิกโรคเรื้อรังผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลนครนายก มีการเก็บข้อมูลพื้นฐานผู้ป่วย ผลเลือด และประวัติยาที่ได้รับในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา ร่วมกับการสัมภาษณ์ภาวะไม่เกาะติดยา และเหตุผลของการไม่เกาะติดยา โดยนิยามของ polypharmacy คือได้รับยาตั้งแต่ 5 ชนิดขึ้นไป ส่วนได้รับยาตั้งแต่ 10 ชนิดขึ้นไปซึ่งเรียกว่าเป็น extremely polypharmacy นิยามของผู้สูงอายุคือ ผุ้ป่วยที่อายุมากกว่า 65 ปี ผลการศึกษา พบมีผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมด 471 คน โดยเป็นผู้หญิงจำนวน 308 ราย (65.39%) ค่าเฉลี่ยอายุของผู้ป่วยในการศึกษาของเราอยู่ที่ 57 ปี และมีผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 65 อยู่ร้อยละ 17% โรคประจำตัวที่พบ 3 อันดับแรกได้แก่ ความดันโลหิตสูงร้อยละ 74.7 ไขมันในเลือดสูงร้อยละ 65.8 และ เบาหวานร้อยละ 57.5 มีผู้ป่วยที่อยู่ในกลุ่ม polypharmacy จำนวน 251 ราย (53.29%) ส่วนผู้ป่วยที่อยู่ในกลุ่ม extremely polypharmacy จำนวน 20 ราย (4.25%) เมื่อวิเคราะห์กลุ่มย่อยในผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 65 ปีพบว่ามีอยู่ในกลุ่ม polypharmacy จำนวน  51 ราย จาก 80 ราย (63.80%) ส่วนกลุ่มที่เป็น extremely polypharmacy มีอยู่เพียง 6 รายจาก 80 ราย (7.5%) สำหรับปัจจัยที่พบว่ามีผลต่อการใช้ยาหลายขนานได้แก่ เบาหวาน (p<0.001) ความดันโลหิตสูง (p=0.001) ไขมันในเลือดสูง (p=0.003) และรอบเอวที่มาก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.017) สรุปผล ความชุกในการได้รับยาหลายขนานในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังค่อนข้างสูง โดยปัจจัยที่มีผลต่อการได้รับยาหลายขนานได้แก่ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง