ปัจจัยเสี่ยงของภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาลตาคลี จังหวัดนครสวรรค์
คำสำคัญ:
โรคเส้นเลือดสมอง, เบาหวาน, ชนิดที่ 2, ซึมเศร้า, ปัจจัยเสี่ยงบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของงานวิจัยชิ้นนี้คือ เพื่อศึกษาปัจจัยเสี่ยงของภาวะซึมเศร้า ในผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ที่มาตรวจแผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ เป็นการศึกษาย้อนหลัง (Unmatched case-control study) เก็บรวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ในช่วงวันที่ 1 มิถุนายน ถึง 31 สิงหาคม 2562 ที่มาตรวจแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลตาคลี โดยใช้ข้อมูลจากโปรแกรม BMS-HOSxP และ Three refer ในการเก็บรวบรวมข้อมูล แบ่งผู้ป่วยออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มศึกษาจำนวน 60 คน และกลุ่มควบคุมจำนวน 192 คน เป็นอัตราส่วนของกลุ่มศึกษาต่อกลุ่มควบคุม จำนวน 1 ต่อ 3 โดยที่กลุ่มศึกษา คือ ผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ที่มีภาวะซึมเศร้า กลุ่มควบคุม คือ ผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ที่ไม่มีภาวะซึมเศร้า โดยใช้เกณฑ์การวินิจฉัย Major depression disorder ของ DSM-5 เก็บรวบรวมข้อมูลผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ได้ทั้งหมด 252 คน วิเคราะห์ผลโดยใช้ Chi-square test, T-test ร่วมกับ Binary logistic regression โดยยอมรับระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ P-value น้อยกว่า 0.05 ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มศึกษาที่มีภาวะซึมเศร้าและกลุ่มควบคุมที่ไม่มีภาวะซึมเศร้า ได้แก่ เพศ อายุ น้ำหนัก ระดับการศึกษา สถานภาพ และสิทธิการรักษา แตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ โรคเส้นเลือดสมองเป็นปัจจัยเสี่ยงของภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 โดยเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้ามากกว่าผู้ป่วยที่ไม่ได้เป็นโรคเส้นเลือดสมอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 6 เท่า [ORadj = 6.01, 95%CI = 2.12 - 16.41, (P<0.001)] สรุปผลการศึกษา โรคเส้นเลือดสมองเป็นปัจจัยเสี่ยงของภาวะซึมเศร้า ในผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 จากข้อมูลนี้สะท้อนให้บุคลากรทางการแพทย์เห็นถึงความสำคัญของการตรวจคัดกรองภาวะซึมเศร้า ในผู้ป่วยเบาหวานซึ่งเป็นโรคเส้นเลือดสมอง
เอกสารอ้างอิง
2. สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. ประเด็นสารรณรงค์วันเบาหวานโลกปี 2561 [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 15 ส.ค.2562]. เข้าถึงได้จาก : http://www.thaincd.com/document/docs_upload/WorldDiabetesday61.pdf.
3. ชัชลิต รัตรสาร. สถานการณ์ปัจจุบัน และความร่วมมือ เพื่อปฏิรูปการณ์ดูแลรักษาโรคเบาหวานในประเทศไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 15 ส.ค.2562]. เข้าถึงได้จาก:https://www.novonordisk.com/content/dam/Denmark/HQ/sustainablebusiness/performance-on-tbl/more-about-how-wework/Creating%20shared%20value/PDF/Thailand%20Blueprint%20for%20Change_2017_TH.pdf.
4. ธรรมนาถ เจริญบุญ. จากเบาหวานสู่ซึมเศร้า [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 19 ส.ค.2562]. เข้าถึงได้จาก: https://www.haijai.com/2393/.
5. Badescu SV, Tataru C, Kobylinska L, Georgescu EL, Zahiu DM, Zagrean AM, et al. The association between diabetes mellitus and depression. J Med Life 2016;9:120-5.
6. กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการจัดการโรคซึมเศร้าสำหรับแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไปในสถานบริการระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิ. อุบลราชธานี: โรงพยาบาลศรีมหาโพธิ์; 2553.
7. Andreoulakis E, Hyphantis T, Kandylis D, Iacovides A. Depression in diabetes mellitus: a comprehensive review. Hippokratia 2012;16:205-14.
8. สมพร รุ่งเรืองกลกิจ. ความชุกและปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2557;59:287-98.
9. อำพร เนื่องจากนาค. ภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จังหวัดปราจีนบุรี [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2560.
10. สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2560. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย; 2017.
11. กุศลาภรณ์ ชัยอุดมสม. จิตเวชศาสตร์ Psychiatry. ขอนแก่น: ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2559.
12. สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางปฏิบัติการป้องกันดูแลรักษาภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน (ตา ไต เท้า). กรุงเทพฯ: กรมการแพทย์; 2011.
13. Bernard R. Fundamentals of biostatistics. 5th ed. Duxbury: Thomson learning; 2000. 384-5.
14. Sulukananuruk C, Jaisanook W, Muktabhant B. Association of depression and stress with HbA1c level of Type 2 diabetic patients attending the diabetes clinic of Nampong Hospital, Khon Kaen Province. Srinagarind Med J. 2016;31:34-46.
15. Zotto ED, Costa P, Morotti A, Poli L, Giuli VD, Giossi A, et al. Stroke and depression: A bidirectional link. World J Meta-Anal 2014;2:49-63.
16. Chen F, Wei G, Wang Y, Liu T, Huang T, Wei Q, et al. Risk factors for depression in elderly diabetic patients and the effect of metformin on the condition. BMC Public Health 2019; 19:1063. doi:10.1186/s12889-019-7392-y.
17. สมพร รุ่งเรืองกลกิจ. ภาวะซึมเศร้าในผู้ชาย : มองผ่านเลนส์เพศภาวะ. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์ 2560;37:158-65.
18. ชุติมา หรุ่มเรืองวงษ์. โรคทางจิตเวชในสตรีและความสัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศ. จุฬาลงกรณ์เวชสาร 2549; 50:403-27.
19. นิศานาถ เรืองเดชสิริพงศ์. ความสัมพันธ์ของความเครียด ตราบาป เจตคติในการแสวงหาความช่วยเหลือทางจิตวิทยาและภาวะวิกฤตวัยกลางคนในคนวัยทำงาน. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2559.
20. นริสา วงศ์พนารักษ์, สายสมร เฉลยกิตติ. ภาวะซึมเศร้า : ปัญหาสุขภาพจิตสำคัญในผู้สูงอายุ. วารสารพยาบาลทหารบก 2557;15:24-31.
21. Veerabenjapol A, Lotrakul M, Rattarasarm C. Prevalence and risk factors of depression in Thai diabetic patients. Rama Med J 2010;33:10-8.
22. Holt RIG. Diabetes and Depression. PMC 2014;14:1-17.
23. Kikuchi Y, Iwase M, Fujii H, Ohkuma T, Kaizu S, Ide H, et al. Association of severe hypoglycemia with depressive symptoms in patients with type 2 diabetes: the Fukuoka Diabetes Registry. BMJ Open Diabetes Res Care 2015;3(1):e000063.doi:10.1136/bmjdrc-2014-000063.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
