บริโภคผักผลไม้อย่างน้อยวันละ 400 กรัม เพื่อสุขภาพ: หลักฐานเชิงประจักษ์
คำสำคัญ:
ผัก, ผลไม้, 400 กรัม, สุขภาพ, ความปลอดภัยบทคัดย่อ
การบริโภคผักผลไม้อย่างน้อยวันละ 5 ส่วนหรือ 400 กรัม ตามคำแนะนำจากองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติและองค์การอนามัยโลก (FAO/WHO) เพื่อการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่างๆ ได้แก่ โรคหัวใจ มะเร็ง เบาหวานและภาวะอ้วน คำแนะนำดังกล่าวอยู่บนหลักฐานเชิงประจักษ์ว่าผักผลไม้เป็นแหล่งของสารอาหารและสารสำคัญเชิงสุขภาพที่สามารถลดความเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่างๆได้ ทั้งนี้ปริมาณการบริโภคแนะนำ 400 กรัมจะต้องประกอบด้วยธัญพืชและถั่วชนิดต่างๆไม่น้อยกว่า 30 กรัม (รวมข้าวกล้อง ข้าวสาลี โอ๊ต บาร์เล่ย์ ไรน์) ซึ่งจะทำให้ได้รับใยอาหารมากกว่า 25 กรัม การบริโภคผักผลไม้เพิ่มขึ้นถึงวันละ 400-600 กรัม (ไม่รวมพืชหัวที่มีแป้งมาก เช่น มันฝรั่ง) สามารถลดภาระโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น หัวใจขาดเลือด (ร้อยละ 31) และเส้นเลือดในสมองตีบ (ร้อยละ 19) สามารถลดอัตราการป่วยและเสียชีวิตจากมะเร็งกระเพาะอาหาร (ร้อยละ 19) มะเร็งปอด (ร้อยละ 12) และมะเร็งลำไส้ใหญ่ (ร้อยละ 2) บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) รวบรวมข้อมูลที่มีหลักฐานเชิงประจักษ์ซึ่งเป็นการศึกษาทางระบาดวิทยาเพื่อสนับสนุนการบริโภคผักผลไม้เพื่อการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (2) แนะนำเมนูอาหารเพื่อการเข้าถึงการบริโภคผักผลไม้อย่างน้อยวันละ 400 กรัม (3) แนะนำวิธีลดการปนเปื้อนของจุลินทรีย์และสารกำจัดศัตรูพืชตกค้างในผลผลิต ทั้งนี้สิ่งที่ต้องคำนึงถึงเพื่อการเข้าถึงการบริโภคผักผลไม้ให้ได้อย่างน้อยวันละ 400 กรัมคือแนวทางสู่การปฎิบัติซึ่งได้นำเสนอความหลากหลายของการจัดเมนูอาหารประจำวันทั้งแบบเมนูอาหารไทยที่คุ้นเคยและเมนูอาหารฟิวชั่น นอกจากนี้เพื่อความปลอดภัยในการบริโภคผักผลไม้ด้านการลดความเสี่ยงจากการตกค้างของสารกำจัดศัตรูพืช รวมทั้งจุลินทรีย์ก่อโรคที่ปนเปื้อนมากับผลผลิตโดยวิธีการต่างๆ (เช่น ผ่านกระบวนการล้างทั้งผ่านน้ำไหลหรือล้างด้วยสารเคมีหรือล้างด้วยน้ำยาล้างผัก ทั้งนี้ประสิทธิภาพในการกำจัดสิ่งตกค้างขึ้นอยู่กับชนิดของสารเคมีตกค้าง) จึงถูกแนะนำไว้ อย่างไรก็ตามพบว่าปัจจัยที่มีผลต่อการเพิ่มความเสี่ยงจากการได้รับสารกำจัดศัตรูพืชตกค้างในผลผลิตคือการบริโภคผักผลไม้นอกฤดูกาล ซึ่งผลผลิตถูกแมลงรบกวนได้มากจึงมีแนวโน้มที่จะใช้สารเคมีมาก สุดท้ายเพื่อเป็นการสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภคหน่วยงานกำกับดูแลด้านความปลอดภัยของผลผลิตผักและผลไม้ควรมีมาตรการที่เหมาะสมว่าการตกค้างจะอยู่ในระดับที่ไม่กระทบต่อสุขภาพของผู้บริโภค
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Diet and nutrition in the prevention of chronic disease. Geneva: World Health Organization; 1990.
World Health Organization. Diet and nutrition in the prevention of chronic disease. Geneva: World Health Organization; 2003.
He K, Hu FB, Colditz GA, Manson JE, Willett WC, Liu S. Changes in intake of fruits and vegetables in relation to risk of obesity and weight gain among middle-aged women. Int J Obes Relat Metab Disord. 2004; 28:1569-74.
Hung HC, Joshipura KJ, Jiang R, Hu FB, Hunter D, Smith-Warner SA, et al. Fruit and vegetable intake and risk of major chronic disease. J Natl Cancer Inst. 2004; 96:1577–84.
He FJ, Nowson CA, MacGregor GA. Fruit and vegetable consumption and stroke: Meta-analysis of cohort studies. Lancet. 2006; 367:320-6.
Lock K, Pomerleau J, Causer L, Altmann DR, McKee M. The global burden of disease attributable to low consumption of fruit and vegetables: implications for the global strategy on diet. Bull World Health Organ. 2005; 83:100-8.
Boeing H, Bechthold A, Bub A, Ellinger S, Haller D, Kroke A, Leschik-Bonnet E, Müller MJ, Oberritter H, Schulze M, Stehle P, Watzl B. Critical review: vegetables and fruit in the prevention of chronic diseases. Eur J Nutr. 2012; 51: 637-63.
Maskarinec G, Chan CLY, Meng L, Frank AA, Cooney RV. Exploring the feasibility and effect of a high-fruit and -vegetable diet in healthy woman. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev l. 1999; 8:919-24.
Lasheras C, Gonzalez S, Huerta JM, Lombardia C, Iban REZ, Patterson AM, et al. Food habits and associated with lipid peroxidation in an elderly population. J Am Diet Assoc. 2003; 103:1480-87.
World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Continuous Update Project Expert Report. Diet, nutrition, physical activity and cancer: a global perspective. Washington DC: AICR; 2018. Available from: https://www.wcrf.org/dietandcancer
World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Wholegrains, vegetables and fruit and the risk of cancer. Report on Continuous Update Project: Diet, nutrition, physical activity and the prevention of cancer. Washington DC: AICR; 2018. Accessed on 15 January 2019. Available from: https://www.wcrf.org/sites/default/files/Wholegrains-veg-and-fruit.pdf
วันทนีย์ เกรียงสินยศ. กินผักผลไม้ 400 กรัมเพื่อสุขภาพ: การประมวลองค์ความรู้จากการประชุมวิชาการกินผักผลไม้ปลอดภัย 400 กรัม เพื่อสุขภาพ. สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ. กรุงเทพมหานครฯ: บริษัทปัญญามิตรการพิมพ์ จำกัด; 2560.
ชนิพรรณ บุตรยี่. การเพิ่มการบริโภคพืช ผัก ผลไม้. คณะกรรมการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์เพื่อสร้างความเชื่อมโยงด้านอาหารและโภชนาการสู่คุณภาพชีวิตที่ดีภายใต้การดำเนินงานของคณะกรรมการอาหารแห่งชาติ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์; 2555.
สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. เมนูแนะนำวันนี้ กินเค็มน้อยลงสักนิด พิชิตโรคความดันฯ. กรุงเทพฯ: ศูนย์สื่อและสิ่งพิมพ์เเก้วเจ้าจอม; 2555.
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. คุณค่าทางโภชนาการในผลไม้. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด; 2553.
รุ่งรัตน์ แจ่มจันทร์ และ ริญ เจริญศิริ. 50 เมนูอาหารลดน้ำหนัก. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สารคดี; 2558.
ชนิพรรณ บุตรยี่. รังสรรค์เมนูฟิวชั่นด้วยผัก ผลไม้ 100 กรัม. นครปฐม: สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัย มหิดล; 2561. (เข้าถึงเมื่อ 15 มกราคม 2563) เข้าถึงได้จาก https://www.inmu.mahidol.ac.th/th/free_book.htm
Wu J, Luan T, Lan C, Hung Lo TW, GYS. Removal of residue pesticides on vegetables using ozonated water. Food Control. 2007a; 18(5):466-472.
Wanwimolruk S, Kanchanamayoon O, Phopin K, Prachayasittikul. Food Safety in Thailand 2: pesticide residues found in Chinese kale (Brassica oleracea), a commonly consumed vegetable in Asian countries. Sci Total Environ. 2015b; 532:447–455.
วนิดา จันทร์สม. การศึกษาเปรียบเทียบวิธีการล้างผักกะหล่ำปลีและผักกาดขาวเพื่อลดปริมาณสารพิษตกค้างกลุ่มไพรีทรอยด์.ธรรมศาสตร์เวชสาร 2556;13(1):71-78.
อัจฉรา แสนคม, ธรรมศักดิ์ ทองเกตุ และ วราภา มหากาญจนกุล. การประยุกต์ใช้สารฆ่าเชื้อกลุ่มออกซิไดส์ซิ่งเพื่อลดการตกค้างของยาฆ่าแมลงในผักสด.วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 2554; 3/1(Suppl.):447-450.
Schreinemacher P, Wu MH, Uddin N, Ahmad S, Hanson P. Farmer training in off-season vegetables: Effects on income and pesticide use in Bangladesh. Food Policy. 2016; 61:132-140.
Lemon Farm Organic Family Food. ปลูกกินตามฤดูกาล ฤดูไหนก็ไกลโรค. หน่วยงานเอกชน; 2563 (เข้าถึงเมื่อ 15 มกราคม 2563) เข้าถึงได้จาก https://www.lemonfarm.com/?page_id=3049
ภัสน์วจี ศรีสุวรรณ์. สุขภาพดูแลเองได้-มากินผักหน้าฝนกันเถอะ.ปฏิทินผักและผลไม้.นิตยสารสารคดี 2553;25(307) (เข้าถึงเมื่อ 15 มกราคม 2563) เข้าถึงได้จาก https://www.sarakadee.com/2011/03/03/rainyveggie/
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่เผยแพร่ในวารสารโภชนาการ เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยฯ
