การส่งเสริมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพผ่านร้านอาหารในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่

บทคัดย่อ

สถานการณ์โรคไม่ติดต่อเรื้อรังในประเทศไทยในปัจจุบันมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างมากจนเข้าขั้นวิกฤติ โดยสถิติการเสียชีวิตจากกลุ่มโรคนี้ในปีพ.ศ. 2556 คิดเป็นถึงร้อยละ 75.2 ของสถิติการเสียชีวิตทั้งหมด พฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสมเป็นปัจจัยหนึ่งของปัญหาดังกล่าว ประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป กินผักและผลไม้เพียงพอตามข้อแนะนำเพียงร้อยละ 25.9 มีการบริโภคน้ำตาลมากถึง 3 เท่าของปริมาณที่แนะนำต่อวัน และบริโภคไขมันและเกลือมากกว่าที่ร่างกายต้องการถึง 2 เท่าต่อวัน ซึ่งเป็นพฤติกรรมการบริโภคที่ควรได้รับการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสม  งานวิจัยชิ้นนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของเจ้าของร้านอาหารในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รวมทั้งพัฒนาระบบการจำหน่ายอาหารเพื่อสุขภาพขึ้นภายในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับอาหารเพื่อสุขภาพและพฤติกรรมการบริโภคอาหารของเจ้าของร้านอาหารในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่  แบบประเมินความพึงพอใจเกี่ยวกับการจำหน่ายอาหารเพื่อสุขภาพสำหรับผู้บริโภค และแบบประเมินความพึงพอใจเกี่ยวกับการจำหน่ายอาหารเพื่อสุขภาพสำหรับเจ้าของร้านอาหาร งานวิจัยชิ้นนี้เป็นงานวิจัยเชิงปฏิบัติการ แบ่งออกเป็น 4 ระยะ คือ ระยะวิเคราะห์สถานการณ์ ระยะลงมือปฏิบัติ ระยะสังเกตการณ์ และระยะประเมินผล  ผลการศึกษาพบว่ามีเจ้าของร้านอาหารจำนวน 38 ร้านเข้าร่วมโครงการจำหน่ายอาหารเพื่อสุขภาพ และเจ้าของร้านอาหารจำนวนร้อยละ 55.3 เห็นด้วยในระดับมากที่สุดว่าโครงการนี้ควรมีการดำเนินงานต่อไป เจ้าของร้านอาหารเห็นด้วยในระดับมากที่สุดว่าโครงการนี้ทำให้ได้รับความรู้เกี่ยวกับอาหารเพื่อสุขภาพมากขึ้น และส่งผลให้ใส่ใจในสุขภาพของผู้บริโภคมากขึ้น ร้อยละ 55.3 และ 44.7 ตามลำดับ นอกจากนี้ร้อยละ 55.3 ของเจ้าของร้านอาหารเห็นด้วยมากว่าโครงการนี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการปรุงอาหารจำหน่าย  สำหรับความคิดเห็นของผู้บริโภค ร้อยละ 51.3 มีความเห็นในระดับมากที่สุด ว่าโครงการนี้ควรมีการดำเนินงานต่อเนื่องต่อไป  ร้อยละ 52.2 มีความเห็นในระดับมาก ว่าอาหารเพื่อสุขภาพตามโครงการนี้ส่งผลดีต่อสุขภาพ และส่งผลให้เกิดการดูแลสุขภาพผ่านการกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ หลังจากงานวิจัยเสร็จสิ้น ทำให้มีการส่งเสริมให้เกิดการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพขึ้นในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยการปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมด้านอาหาร ซึ่งเจ้าของร้านอาหารและผู้บริโภคส่วนใหญ่พึงพอใจกับโครงการ และควรมีการพัฒนาต่อไปในอนาคต เพื่อให้เกิดการส่งเสริมสุขภาพ และลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง