การเข้าถึงบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลที่ถ่ายโอนไปยังองค์การบริหารส่วนจังหวัด กรณีศึกษาจังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเข้าถึงบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคและอุปสรรคในการเข้าถึงบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในบริบทโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลที่ถ่ายโอนไปยังองค์การบริหารส่วนจังหวัด กรณีศึกษาจังหวัดกำแพงเพชร โดยเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสอบถาม และการอภิปรายกลุ่ม กลุ่มผู้ให้ข้อมูลคัดเลือกตามคุณสมบัติที่กำหนดแบบเจาะจงด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกและอภิปรายกลุ่มกับผู้ให้บริการ ผู้รับบริการ และภาคีเครือข่าย จำนวน 70 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลแบบสอบถาม คือ ผู้มารับบริการ จำนวน 418 คน จากนั้นใช้วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาและสถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษาการเข้าถึงบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคใน รพ.สต.ไปยัง อบจ. อยู่ในระดับสูง ร้อยละ 67.7 และพึงพอใจต่อการให้บริการของรพ.สต. อยู่ในระดับสูง ร้อยละ 67.7 ส่วนอุปสรรคในการเข้าถึงบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคใน รพ.สต.ที่ถ่ายโอน ในฝั่งผู้ให้บริการ คือ 1) ไม่มีแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวออกให้บริการตามที่กฎหมายกำหนด 2) จำนวนบุคลากรไม่เพียงพอ ไม่ครบตามกรอบอัตรากำลัง 3) บุคลากรมีความกังวลในการปฏิบัติงานตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย 4) อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน มีความกังวลเกี่ยวกับแนวทางการปฏิบัติงาน 5) การสื่อสารข้อมูลไม่ทั่วถึง 6) ในระยะยาวโรงพยาบาลแม่ข่ายอาจไม่สามารถจัดสรรทรัพยากร (คน เงิน ของ) ให้ รพ.สต. ที่อยู่นอกสังกัดได้ 7) การจัดสรรงบประมาณอุดหนุน รพ.สต. ล่าช้าและมีข้อจำกัดในการใช้งบประมาณ ส่วนปัญหาฝั่งผู้รับบริการ พบว่า ผู้รับบริการที่ไม่มีรถหรือที่ต้องทำงานรายวันไม่สามารถเข้ารับบริการ/ร่วมกิจกรรมได้ นอกจากนี้ยังพบว่า ประชาชนให้ความสำคัญกับการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคน้อย ผลที่ได้จากการศึกษานี้จะเป็นประโยชน์ในการกำหนดแนวทางการจัดบริการในบริบทของ รพ.สต. สังกัด อบจ.ที่สนองตอบความต้องการ มีความครอบคลุมทุกมิติและเป็นองค์รวมซึ่งจะทำให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดี