ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ ในสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม อำเภอลานสัก จังหวัดอุทัยธานี

ผู้แต่ง

  • เพียงพิมพ์ ปัณระสี โครงการจัดตั้งวิทยาเขตนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล

คำสำคัญ:

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม, ลดดื่มแอลกอฮอล์, สตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม

บทคัดย่อ

สตรีไทยวัยแรงงาน โดยเฉพาะในภาคการเกษตรมีแนวโน้มดื่มแอลกอฮอล์ในระดับเสี่ยงสูงขึ้น ส่งผลกระทบต่อการเจ็บป่วยของผู้ดื่มและปัญหาสังคม ซึ่งเป็นผลมาจากพฤติกรรมการดื่มที่เกินมาตรฐาน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาลักษณะพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ของสตรีที่ดื่มแอลกอฮอล์ประจำ และศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ของสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย ในพื้นที่ อำเภอลานสัก จังหวัดอุทัยธานี จำนวน 36 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองคือโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ ที่พัฒนาจากรูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ของสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม จังหวัดอุทัยธานี ระยะเวลาการศึกษา 6 เดือน ผลการศึกษาพบว่า สตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรมส่วนใหญ่ดื่มแอลกอฮอล์หลังเลิกงานเพื่อคลายความเหน็ดเหนื่อย เมื่อยล้าและคลายเครียด ร้อยละ 66.67 มีพฤติกรรมการดื่มอยู่ในระดับอันตราย โปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ของสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม สามารถช่วยให้สตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรมที่มีพฤติกรรมดื่มแอลกอฮอล์เกินมาตรฐานลดการดื่มลง และส่วนหนึ่งสามารถหยุดดื่มได้ โดยประเมินได้จากค่าเฉลี่ยคะแนนปัญหาจากการดื่มสุรา (AUDIT Score) ก่อนเข้ารับร่วมกิจกรรมมีค่าเท่ากับ 16.28 หลังเข้าร่วมกิจกรรมมีค่าลดลงเท่ากับ 12.08 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.01) กระบวนการสำคัญของโปรแกรมนี้ คือการเสริมสมรรถนะแห่งตน ในการลดหรือเลิกดื่ม การบูรณาการร่วมกับภาคีเครือข่ายสุขภาพในชุมชน และการสนับสนุนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างจริงจังและต่อเนื่อง นำมาซึ่งการป้องกันความเสี่ยงและลดผลกระทบที่เกิดจากพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ที่เกินมาตรฐานของสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรมได้

 

เอกสารอ้างอิง

ทักษพล ธรรมรังสี, และอรทัย วลีวงศ์. เอกสารวิชาการชุดแอลกอฮอล์และสมอง[อินเทอร์เน็ต]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 2 มิถุนายน 2560]. เข้าถึงได้จาก http://resource.thaihealth.or.th/system/file/document/

World Health Organization. Global status report on alcohol and health. Switzerland: Luxembourg. [Internet]. 2014. [Cited 2018 Jan 10]. Available from: https://www.worldcat.org/title/global-status-report-on-alcohol-and-health-2014/oclc/893674211

อุดมศักดิ์ แซ่โง้ว, พลเทพ วิจิตรคุณากร, และสาวิตรี อัษณางค์กรชัย. ข้อเท็จจริงและตัวเลขเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในประเทศไทย. สงขลา: ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา (ศวส.); 2559.

ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา. สถานการณ์การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และผลกระทบในประเทศไทย[อินเทอร์เน็ต]. 2559. [เข้าถึงเมื่อ 1 มิถุนายน 2561]. เข้าถึงได้จากhttp://cas.or.th/?option=com_new&task

เนื้อแพร เล็กเฟื่องฟู , ณัฐ ธารพิชน, กิจวัตร ทาเจริญ, สุขใจ ว่องไวศิริวัฒน์, และนพพล วิทย์วรพงษ์. รายงานสถานการณ์การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในสังคมไทยประจำปี 2558. กรุงเทพฯ: ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา (ศวส.); 2559.

สุนทรี ศรีโกไสย. การดื่มสุราและการเสพติดสุราของสตรี. นนทบุรี: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2553.

สำนักเศรษฐกิจการเกษตร. สถิติการเกษตรของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2559. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์; 2560.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. การสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่และแอลกอฮอล์ของประชากร พ.ศ. 2556. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานสถิติแห่งชาติ; 2558.

สหัทยา วิเศษ, และวิเศษ สุจินพรหม. สุรา นารีกับการจัดการตนเองของชุมชนในจังหวัดพะเยา. พะเยา: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา (ศวส.); 2559.

เยาวลักษณ์ ยานุช, และศิริพร ยอดกมลศาสตร์. ผู้หญิงกับแอลกอฮอล์พื้นบ้านชุมชนสะเอียบ. นนทบุรี: โรงพิมพ์เดือนตุลา; 2559.

พรนภา หอมสินธุ์, และรุ่งรัตน์ ศรีสุริยเวศน์. ความเชื่อและแบบแผนการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ของเยาวชนหญิง. วารสารมหาวิทยาลัยนเรศวร. 2554; 18(3): 55-64.

ดรุณี คุณวัฒนา, และศรีวรรณ ยอดนิล. พฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ของสตรีในเขตอำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา ปี 2554. วารสารการศึกษาและพัฒนาสังคม. 2555; 7(2): 42- 57.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. การสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่และแอลกอฮอล์ของประชากร พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานสถิติแห่งชาติ; 2561.

สมพร รุ่งเรืองกลกิจ, อิงคฏา โคตนารา, และศิริพร จิรวัฒน์กุล. เริ่มดื่มสุราเป็นเรื่องง่าย แต่แสนลำบากในการเลิกดื่มสุรา. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ (Journal of Nursing Science & Health). 2555; 35(2): 1-14.

ศิริพร จิรวัฒน์กุล. ผู้หญิงกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์: มิติทางเพศภาวะ. ขอนแก่น: ศูนย์ประสานงานองค์การอนามัยโลกด้านการวิจัยและฝึกอบรมด้านเพศภาวและสุขภาพสตรี; 2553.

World Health Organization. The Global status report on alcohol and health 2011. Italy: World Health Organization [Internet] (2011). [Cited 2019 Jan19]. Available from: https://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msbgsruprofiles.pdf

Demirkol, A., Haber, P., & Conigrave, K. Problem drinking - detection and assessment in general practice [Internet]. 2011 [Cited 2018 August 13]. Available from: http://www.ncbi.nim.nih.gov/ pubmed/21814650

สาวิตรี อัษณางค์กรชัย. แบบแผนการดื่มแอลกอฮอล์และปัญหาจากการดื่มแอลกอฮอล์ในประเทศไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย; 2552. 54(1), 139s-152s.

ทักษพล ธรรมรังสี. เอกสารประกอบคำบรรยาย สถานการณ์การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และผลกระทบในประเทศไทย. นนทบุรี: สำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศกระทรวงสาธารณสุข; 2556.

สาวิตรี อัษณางค์กรชัย. ปัญหาและความผิดปกติจากการดื่มสุรา ความสำคัญและการดูแลรักษาในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สหมิตรพัฒนาการพิมพ์. 2557.

ศูนย์ข้อมูลด้านสุขภาพจังหวัดอุทัยธานี. สถิติประชากรจังหวัดอุทัยธานี[อินเทอร์เน็ต]. 2561. [เข้าถึงเมื่อ 25 มกราคม 2562]. เข้าถึงได้จาก http://www.uthaithani.go.th/index.html

เพียงพิมพ์ ปัณระสี และณรงค์ศักดิ์ หนูสอน. พฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ของสตรีไทยกับวิธีการลดการดื่ม. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี. 2560; 11(2): 58-69.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement. 1970; 30: 607-610.

เพียงพิมพ์ ปัณระสี. รูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ในกลุ่มสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม กรณีศึกษาจังหวัดอุทัยธานี [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรดุษฎีบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2562.

ปริทรรศ ศิลปกิจ, และพันธุ์นภา กิตติรัตนไพบูลย์. AUDIT แบบประเมินปัญหาการดื่มสุรา แนวปฏิบัติสำหรับสถานพยาบาลปฐมภูมิ ฉบับปรับปรุงครั้งที่สอง. เชียงใหม่: ทานตะวันเปเปอร์; 2552.

พันธุ์นภา กิตติรัตนไพบูลย์, และสุนันท์ จำรูญสวัสดิ์. กึ่งทศวรรษแผนงานการพัฒนาระบบการดูแลผู้มีปัญหาการดื่มสุรา รูปแบบการดูแลผู้มีปัญหาแอลกอฮอล์ในบริบทที่หลากหลายในสังคมไทย. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์เดือนตุลา; 2557.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

25-07-2022

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ปัณระสี เ. ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการดื่มแอลกอฮอล์ ในสตรีวัยแรงงานภาคเกษตรกรรม อำเภอลานสัก จังหวัดอุทัยธานี. JDPC3 [อินเทอร์เน็ต]. 25 กรกฎาคม 2022 [อ้างถึง 17 ธันวาคม 2025];16(2):1-14. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JDPC3/article/view/250663

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย